حوادث و وقایع در شهر مشهد
تاریخ سند: 9 شهریور 1357
حوادث و وقایع در شهر مشهد
متن سند:
1 ـ ساعت 1300 روز 9 /6 /571 (2537 شاهنشاهی)، مجلسی با شرکت حدود 5 هزار نفر بمناسبت چهلم فوت شیخ احمد ضیافتی کافی، در مدرسه نواب شهر مشهد برگزار شده که در این مجلس سیدعبدالکریم هاشمی نژاد مطالب تحریک آمیزی در بالای منبر عنوان و پس از خاتمه سخنرانی او، جمعیت که تعدادی از آنها پرچمهای سیاه و سفید با نوشته هایی علیه مقامات عالیه مملکتی و در زمینه برقراری حکومت اسلامی در دست داشته اند، از مسجد خارج و به تظاهرات خیابانی مبادرت و اقدام به شکستن شیشه ها و آتش زدن بانکها در خیابان طبرسی مشهد نموده اند که مامورین جهت متفرق کردن آنان تیر هوایی شلیک کرده اند و در نتیجه 2 نفر کشته* و یکنفر زخمی شده است (مراتب قبلاً باستحضار رسیده است).اطلاع واصله حاکی بود که عده ای از افراد اخلالگر تصمیم دارند که در بعدازظهر روز 10 /6 /572 با اجتماع در منازل برخی از روحانیون افراطی و در مسجد رضا ـ شهر مشهد، تظاهرات اخلالگرانه ای انجام دهند که مراتب جهت پیش بینی های لازم به مراجع انتظامی اعلام گردید.
در ساعت 1400 روز مذکور، تعدادی از افراطیون مذهبی در منزل آیت اله مرعشی اجتماع و سپس به طرف مسجد رضا حرکت و باتفاق افراد مستقر در آن محل، ضمن دادن شعارهای مضره مبادرت به تظاهرات اخلالگرانه نموده اند که مامورین پلیس جهت متفرق کردن آنان از گاز اشک آور استفاده و تظاهر کنندگان متفرق و دو نفراز آنان دستگیر شده اند.
2 ـ ساعت 00 23 روز 10 /6 /57، عده ای از روحانیون افراطی و دانشجویان در منزل سید کاظم مرعشی اجتماع و تعدادی از آنان اصرار داشته اند که روز 11 /6 /57 بمناسبت حادثه مورخ 9 /6 /57، که منجر به کشته شدن دو نفر از تظاهر کنندگان شده است در خیابانهای شهر مشهد براه افتاده و ضمن پیاده روی مبادرت به تظاهرات اخلالگرانه بنمایند.
عده ای از روحانیون اجتماع کننده در منزل فوق الذکر، عمل بالا را تایید نکرده اند، لذا تصمیم گرفته میشود که روز 11 /6 /57 به کلیه مغازه داران و صاحبان دکاکین اعلام نمایند که محلهای کسب خود را تعطیل نموده و در مسجد بناها، مجلس یادبودی برگزار و در صورتی که مامورین انتظامی جلوگیری نمودند، به مساجد حاج ملاهاشم و رضا رفته و مبادرت به تظاهرات بنمایند.
مراتب جهت پیشگیری و مراقبتهای معموله به شهربانی استان خراسان اعلام شده است.
3 ـ از صبح روز 11 /6 /57، اکثر مغازه های اطراف حرم مطهر حضرت رضا(ع)،بازار رضا و بازار فرش فروشها بمناسبت حادثه روز 9 /6 /57 مشهد تعطیل بوده است.
ارزیابی خبر: خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده: مراتب به نخست وزیری اعلام شده است.
توضیحات سند:
1 ـ در روز 9 /6 /1357 به مناسبت چهلمین روز درگذشت شادروان حاج شیخ احمد کافی، کلیه مغازه های خیابانهای مرکزی شهر مشهد تعطیل شد و به دنبال آن هزاران نفر از مردم مشهد با پخش اعلامیه و دادن شعارهای مذهبی، دست به راهپیمایی زدند.ر.ک: روزنامه آیندگان، 11 /6 /57، صص 1 و آخر 2 ـ 10 /6 /1357: امروز حدود چهل هزار نفر از مردم مشهد، به مناسبت چهلم کشته شدگان رویدادهای پیشین این شهر، اقدام به یک راهپیمایی مسالمت آمیز کردند.
ولی در جریان برخوردهای شدیدی که بین پلیس ضد شورش و تظاهر کنندگان روی داد، دو نفر کشته شدند و یک نفر زخمی شد.
[به گزارش خبرگزاری فرانسه] در این تظاهرات ده تن از تظاهرکنندگان به قتل رسیدند.
ر.ک: تقویم تاریخ انقلاب اسلامی، انتشارات سروش، ص 129 * در بولتن دیگری ساواک حوادث فوق را بدین شرح برای مقامات بالای رژیم ارسال داشته است: برگزاری مجلس ختم بمناسبت کشته شدن دو نفر در مشهد ساعت 1300 روز 9 /6 /57 (2537 شاهنشاهی)، پس از خاتمه سخنرانی سید عبدالکریم هاشمی نژاد، تظاهرات اخلالگرانه ای صورت گرفته که مامورین انتظامی جهت متفرق کردن آنان مبادرت به شلیک چند تیرهوائی نموده که نتیجتا دو نفر کشته و یکنفر زخمی شده است.
قشر یون مذهبی تصمیم گرفته بودند که بمناسبت واقعه روز 9 /6 /57 مجلس ختمی در روز 11 /6 /57 در مسجد بناهای شهر مشهد برگزار و در صورتیکه مامورین انتظامی جلوگیری نمودند، به مساجد حاج ملاهاشم و رضا رفته و مبادرت به تظاهرات بنمایند که مراتب جهت پیشگیری و مراقبتهای معموله به شهربانی استان خراسان اعلام شده است (مراتب قبلاً باستحضار رسیده است).
برابر خبر واصله ساعت 1300 روز 11 /6 /57 ، حدود 500 نفر از قشریون مذهبی پس از خاتمه نماز ظهر، از مسجد بناها خارج و به دو گروه تقسیم شده اند.
عده ای بطرف میدان دقیقی شهر مشهد و گروه دیگر بسوی منزل آیت اله سید عبداله شیرازی حرکت نموده اند.
دو گروه مذکور توسط مامورین انتظامی متفرق شده اند.
ضمنا مسببین اصلی حادثه روز 9 /6 /57 دو نفر از وعاظ بنامهای سید کاظم مرعشی و سید عبدالکریم هاشمی نژاد تشخیص داده شده که سید کاظم مرعشی جسد یکی از کشته شدگان حادثه مذکور را در منزلش نگهداری و از تحویل آن به مامورین انتظامی خودداری می کرد.
گفته شده، نامبرده تصمیم داشته چنین وانمود نماید که یک نفر در منزل وی در جریانات مذکور کشته شده تا بدین ترتیب موقعیت خود را بین قشریون مذهبی تثبیت نماید.
ارزیابی خبر: صحت دارد اقدامات انجام شده: مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.