گزارش وقایع حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه
تاریخ سند: 8 دی 1357
گزارش وقایع حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه
متن سند:
مدت : از ساعت 1700 روز 8 /10 /1357 الی ساعت 0800 روز 9 /10 /1357 1ـ برابر گزارش دژبان مرکز : الف ـ در ساعت 1700 روز 8 /10 /1357 در میدان تجریش تعدادی در حدود 500 نفر تظاهرکننده که بوسیله مأمورین فرمانداری نظامی متفرق شده بودند مجددا اجتماع کرده و به بانک ملی جنب بیمارستان رضا پهلوی حمله کرده و تمام شیشه های بانک را شکسته اند که بوسیله مأمورین فرمانداری نظامی و گاز اشک آور متفرق شدند.ب ـ در ساعت 1330 روز 8 /10 /1357 دو نفر بنامان زیر در میدان 25 شهریور به اتهام عکسبرداری از اماکن سوخته شده بوسیله مامورین فرمانداری نظامی جلب و به کلانتری 5 دلالت گردیدند.
1ـ سرباز وظیفه ماکان ستوده جمعی آمادگاه گروهان تهمتن مراغه که با لباس سویل و فاقد برگ مرخصی بوده است.
2ـ غیر ارتشی منوچهر ستوده که خود را پدر سرباز مزبور معرفی نموده است.
پ ـ در ساعت 1300 روز 8 /10 /1357 تعداد 30 نفر بوسیله مامورین فرمانداری نظامی که در خیابان آیزنهاور مشغول تظاهرات بودند دستگیر و به کلانتری 8 دلالت شدند که یکی از دستگیر شدگان سرباز وظیفه پرویز کارگر جمعی گروهان دوم گردان آموزشی قزوین بوده که پس از تشکیل پرونده تحویل فرمانداری نظامی منطقه 6 گردیده است.
ت ـ ساعت 1730 روز 8 /10 /1357 سرپاسبان دوم رحمت میرزائی جمعی کلانتری 14 در دروازه دولاب هنگامیکه داخل جیپ شهربانی بود از طرف شخصی ناشناس مورد اصابت گلوله قرار گرفت که از ناحیه سر مجروح به درمانگاه طوس منتقل گردید.
ت1 ـ در ساعت 1830 روز 8 /10 /1357 تعداد 1500 نفر تظاهرکننده در فروشگاه کوروش واقع در خیابان شیر و خورشید حمله و درب فروشگاه را از جا کنده و مقداری وسایل فروشگاه را بیرون ریختند و در ضمن با مداخله مأمورین فرمانداری نظامی کلانتری 15 و اجرای تیراندازی هوائی تظاهرکنندگان متواری گردیده و تعداد 12 نفر دستگیر و بکلانتری دلالت گردیدند و ضمنا وسایل فروشگاه با کمک مأمورین فرمانداری نظامی بجای خودش باز گردانیده شد.
ث ـ در روز 9 /10 /1357 توسط مردم راه پیمائی عظیمی از نقاط شهر به طرف میدان شهیاد انجام خواهد گرفت ضمنا قرار است عده ای قبل از ساعت 2100 روز 8 /10 /1357 (قبل از منع تردد شبانه) با اتومبیل های خود به بیابانهای اطراف لویزان رفته و شب را نیز در آنجا توقف نموده و صبح در آن محدوده اجتماع و تظاهرات نمایند.
(مراتب بفرمانداری نظامی منطقه 3 و شمیرانات اعلام شد) ج ـ در ساعت 1815 روز 8 /10 /1357 در خیابان 24 متری بابک ـ آرد ایران و خیابان مهرنو شهرری بطور پراکنده تظاهراتی انجام و لاستیکهای فرسوده را در وسط خیابان آتش زدند.
چ ـ در ساعت 2000 روز جاری خانه آقای علمدار مامور ساواک واقع در جاده قم روبروی پارکینگ مشیری توسط تظاهرکنندگان به آتش کشیده شد مامورین از طرف فرمانداری نظامی بمحل اعزام شدند تظاهرکنندگان هنگام فرار اظهار داشتند که میخواهند منزل افسران و درجه داران و مأمورین ساواک را آتش بزنند.
2ـ برابر گزارش ضد اطلاعات وابسته : در ساعت 1630 روز 8 /10 /1357 آقای مهندس حبیبی و مهندس شریف از اعضای جبهه ملی بمنظور سخنرانی جهت کارکنان و کارگران شرکت نفت با یک فروند هواپیمای جت فالکون متعلق بشرکت ارتاکسی مهرآباد را بطرف آبادان ترک نمودند ضمنا نماینده ساواک مهرآباد نامبردگان را تا پای هواپیما بدرقه کردند.
1 (مراتب به سازمان اطلاعات و امنیت تهران اعلام شد) 3ـ برابر گزارش گروهان ژاندارمری شهیاد در ساعت 1800 روز 8 /10 /1357 عده ای بیش از یکهزار نفر از دانش آموزان و اهالی قاسم آباد باغ فیض شادشهر شروع به تظاهراهت ضد ملی و میهنی نموده اند و با سنگ و آجر شیشه های ماشینهای عبوری و مغازه ها را خرد نموده اند چون پاسگاه قادر به کنترل اغتشاش کنندگان نبوده فرمانده گروهان ژاندارمری شهیاد با عوامل کافی بمحل عزیمت و تظاهرکنندگان متفرق گردیدند.
4ـ برابر گزارش دبیرخانه راه آهن تهران : الف ـ عده ای از کارکنان و کارمندان راه آهن قصد دارند از روز یکشنبه آینده در راه آهن اعتصاب نمایند محرک اصلی آنان مهندس بحری میباشد که سابقه ناپسند دارد.
(مراتب بفرمانداری نظامی منطقه 7 ابلاغ شد) ب ـ مذاکرات بازنشستگان راه آهن و بعبارت دیگر سازندگان راه آهن که خود شاهد عینی وقایع شهریور ماه 1320 ـ 21 آذر ماه 24 تبریز ـ 17 آبان ماه 1325 که از راه آهن شروع شد و بنام غائله زیرآب معروف است بوده اند بآنجا رسیده که اگر استادیوم آریامهر بنام هایت پارک انگلستان اعلام گردد موافقین و مخالفین و میانه روها و مذهبی های تندرو و مذهبی های معتدل هر کدام بنوبه با حفظ تقدم پیروان خود را در آن محل جمع نمایند و مخبر خارجی را هم خبر کنند تا از وقایع حتی فیلمبرداری کنند نتیجه این خواهد بود که چون موافقین قانون اساسی و رژیم ایران در اکثریت مطلق می باشند دنیا متوجه میگردد که این بلوا و آشوب ساختگی تهران مولود اقدامات اعضاء فرا خوانده شده کنفدراسیون دانشجویان جهانی و اعضای معتقد بحزب منحله توده و امثالهم می باشند که اقلیت ناچیزی هستند امیدوارم پیام کافی باشد اگر احتیاج به توزیع باشد از طریق تلفن 927229 و 931831 تماس برقرار فرمایند.
5ـ برابر گزارش سازمان اطلاعات و امنیت تهران الف ـ اتومبیل اپل شیری رنگ بشماره 73297 زنجان حامل مواد منفجره میباشد (مراتب به پلیس تهران اطلاع داده شد) ب ـ سرباز وظیفه داود فرزند حسین شهرت استاد رحیمی که خدمت سربازی وی در اواخر دیماه پایان می پذیرد و در گارد شاهنشاهی خدمت میکند روز 7 /10 /1357 پاسی از شب رفته بمنزل آمده و در ساعت 2030 باتفاق تعداد زیادی ناشناس در معیت پدر خود بمنطقه وحیدیه رفته و در تظاهراتی که از ساعت 21 به بعد انجام شد نقش رهبری داشته است.
پ ـ گفته میشود استواری که روز 7 /10 /1357 در مقابل بیمارستان پاسارگاد با لباس شخصی مورد اصابت گلوله قرار گرفته و به بیمارستان اعزام و عمل گردیده است با تظاهرکنندگان همراهی داشته و پس از عمل جراحی، تظاهرکنندگان به بیمارستان ریخته و استوار مزبور و ملافه های خونی وی را از بیمارستان خارج نمودند.
(مراتب بمنظور بررسی بفرمانداری نظامی منطقه 2 ابلاغ گردید) 6ـ برابر اعلام فرمانداری نظامی منطقه 7 در حدود ساعت 0400 روز 9 /10 /1357 سرباز وظیفه پرویز اعتمادی جمعی گردان 227 تانک تیپ 3 تهران که نگهبان تانکهای مستقر در سیلو بوده با آتش زدن چند تخته چوب و پرتاب آن بداخل دو دستگاه از تانکها و ریختن بنزین بر روی یکی از لاستیکهای یکدستگاه خودرو اورال با جنگ افزار سازمانی ژ 3 و 100 فشنگ مبادرت بفرار مینماید که پس از متوجه شدن فرمانده یگان مربوطه (سروان مومنی) سریعا با کمک سایر پرسنل موجود مبادرت به خاموش کردن تانکها و خودرو اورال نموده و از منفجر شدن تانکها جلوگیری بعمل میآید.
در این آتش سوزی فقط یکی از لاستیکهای اورال سوخته و خودرو قابل استفاده میباشد و مشروح وقایع و خسارت وارده به تانکها متعاقبا پس از بررسی کامل معلوم خواهد شد.
7ـ تظاهرات انجام شده : الف ـ در ساعت 1620 در طول خیابان خورشید تا پل امامزاده معصوم چندین ماشین را آتش زدند.
ب ـ ساعت 1640 از میدان گمرک بطرف غرب آتش سوزی ادامه داشت.
پ ـ در ساعت 1800 عده ای از تظاهرکنندگان در خیابان شاهپور تعدادی از حلقه های لاستیک را در وسط خیابانها آتش زده و سد معبر نمودند.
ت ـ ساعت 1800 در کلانتری 6 بعلت درگیری یکنفر غیر نظامی کشته و 2 نفر زخمی میگردند کشته و زخمی شدگان به بیمارستان 502 منطقه ای حمل گردیدند.
ث ـ ساعت 1830 در خیابان بهار نرسیده به چهار راه تخت جمشید کوچه مهتاب منزل آقای زیبائی بآتش کشیده شد.
ج ـ ساعت 1900 فروشگاه کوروش در خیابان شیر و خورشید مورد حمله تظاهرکنندگان قرار گرفته است.
چ ـ ساعت 2000 تعدادی از تظاهرکنندگان یک باب بنگاه اتومبیل را آتش زدند.
ح ـ ساعت 2045 فروشگاه اتومبیل منصوری را بآتش کشیدند تعداد 2 دستگاه سواری سوخته شد.
خ ـ ساعت 2130 اتومبیل استوار دوم شهربانی بنام غلامعلی جهانی در داخل منزلش واقع در خیابان 13 متری حاجیان بآتش کشیده شد و بوسیله مأمورین آتش خاموش و 4 نفر از عاملین دستگیر گردیدند.
د ـ ساعت 2130 یکنفر موتور سوار تعداد یکعدد نارنجک دستی بداخل حیاط ساختمان سازمان شاهنشاهی پرتاب و بیکدستگاه خودرو آسیب رسیده است.
8ـ برابر گزارش مجدد فرمانداری نظامی منطقه 7 در ساعت 0900 روز 8 /10 /1357 از بیمارستان شماره یک راه آهن به افسر نگهبان کلانتری 17 اطلاع داده شد که در ساعت 2110 روز 7 /10 /1357 غیر نظامی محمدرضا کرم مشکین آبادی، 21 ساله فرزند غلامرضا از ناحیه ران با شلیک تیر در 20 متری جوادیه مجروح و به بیمارستان شماره 1 راه آهن منتقل گردیده بود، بعلت خونریزی شدید فوت مینماید و در ساعت 1200 روز 8 /10 /1357 به بهشت زهرا تخلیه شد.
معاون رئیس ستاد فرمانداری نظامی تهران و حومه.
سپهبد رحیمی لاریجانی از طرف سرهنگ ستاد خلیل پور
توضیحات سند:
1ـ حرف «ت» برای دسته بندی حوادث دوبار تکرار شده است.1ـ این خبر حکایت از هماهنگی دستگاه امنیتی با افراد یاد شده دارد.
علت مسافرت روشن نیست، اما مهمترین خبر مربوط به صنعت نفت نامه امام خمینی به مهندس مهدی بازرگان است که امروز (8 /10 /57) ایشان را مأمور رسیدگی به وضعیت اعتصابات کارکنان و کارگران بخش نفت کردند.
این فرمان در قالب تلفنگرامی که ساواک به نخست وزیری کرد در میان سندهای بعدی آمده است.