به قرار اطلاع تلفنی جناب آقای ولیان نیابت تولیت عظمی و استاندار خراسان، عده‌ای از افراد متعصب اخیراً در استان یادشده شایع کرده‌اند
تاریخ سند: 17 آبان 1356
به قرار اطلاع تلفنی جناب آقای ولیان نیابت تولیت عظمی و استاندار خراسان، عده‌ای از افراد متعصب اخیراً در استان یادشده شایع کرده‌اند
متن سند:
شماره: 10804/م تاریخ: 17 /8 /2536[1356]جناب آقای جمشید آموزگار1
نخست‌وزیر
به قرار اطلاع تلفنی جناب آقای ولیان نیابت تولیت عظمی و استاندار خراسان، عده‌ای از افراد متعصب اخیراً در استان یادشده شایع کرده‌اند که ساختمان‌هائی که در اجرای قانون تکمیل و اجاره واحدهای مسکونی و همچنین طرح قانون تملک اراضی که هم‌اکنون در مجلس مورد بررسی است، در صورتی که وسیله دولت در اختیار مردم گذارده شود از نظر مذهبی جای اشکال داشته و به زعم آن عده شایعه‌‌پرداز، نماز خواندن در این قبیل واحدهای مسکونی نیز جایز نمی‌باشد.2
اسدالله نصر اصفهانی3. وزیر کشور
رونوشت سازمان اطلاعات و امنیت کشور جهت استحضار .
اسدالله نصر اصفهانی . وزیر کشور
آقای مجتبوی . وسیله ساواک مشهد صحت و سقم خبر و عاملین اشاعه این شایعات تعیین و شناسائی شوند و نتیجه گزارش شود. 21 /8/
اداره یکم . از طریق سازمان محل تحقیق شود و عاملین چنین شایعه‌ای شناسائی گردند. 21 /8 /36
توضیحات سند:
1. جمشید آموزگار فرزند حبیب‌الله در سال 1302 ش در تهران متولد شد. پدرش، اهل اصطهبانات فارس و از شخصیت‌های فرهنگی و مدافع سیاست امریکا در ایران بود. جمشید آموزگار دوران متوسطه را به همراه حسنعلی منصور و عطاءاله خسروانی و ... در دبیرستان ایرانشهر طی کرد و سپس در رشته‌های مهندسی و حقوق ادامه تحصیل داد؛ ولی در بحبوحه جنگ جهانی دوم، به کمک کلنل کروفورد، مستشار خواروبار، با یک کشتی باری از بندرعباس به آمریکا رفت و از دانشگاه کرنل واشنگتن، فوق‌لیسانس مهندسی بهداشت و در رشته هیدرولیک، دکترا گرفت و پس از مدتی تدریس در آنجا، در سال 1330ش، به ایران بازگشت و به عنوان رئیس اداره مهندسی آژانس عمران بین‌المللی وابسته به اداره اصل چهارم ترومن، شروع به کار کرد و در سال 1334 به معاونت وزارت بهداری رسید . او در سال 1337 که فشار امریکا برای واگذاری مسئولیت‌های کشور به تحصیل‌کردگان اروپایی، فزونی یافته بود، در کابینه اقبال، ابتدا وزیرکار و سپس وزیر کشاورزی شد و به دستور شاه، اولین قانون اصلاحات ارضی ایران را تهیه کرد و به تصویب مجلس رساند. آموزگار که مردی خشن، گستاخ، بد دهن، عبوس و بی عاطفه، دارای حافظه‌ای قوی، و هوش و سرعت انتقالش از سایر همکارانش بیشتر بود، به دلیل این خصوصیات اخلاقی، دوست صمیمی نزدیک نداشت و از همه پرهیز میکرد.وی در کابینه حسنعلی منصور و اولین کابینه هویدا، وزارت بهداری را به عهده داشت و در نخستین ترمیم کابینه هویدا به وزارت دارایی، نقل مکان کرد و تا اوایل 1353، قریب 9 سال وزیر دارایی بود. در گزارشی که در صفحه 267 کتاب ظهور و سقوط سلطنت پهلوی ج 2 درج شده، در رابطه انتصاب او، مینویسد: «در وزارت دارایی یک بچه امریکایی که هنوز دارای گذرنامه امریکایی است به نام آموزگار، مشغول جاسوسی برای آمریکایی‌‌ها است، ولی از قدیم معروف به انگلیسی بود.»
جمشید آموزگار که دارای شرکت مقاطعه‌کاری بود و قراردادهای سنگین دولتی به وی محول میشد و ریاست هیئت نمایندگی ایران در سازمان اوپک را نیز به عهده داشت، به علت بعضی محدودیت‌هایی که در ابتدای دولت هویدا برای شرکت وی ایجاد شد، اختلافاتی با هویدا پیدا کرد. البته عده‌ای او را رقیب جدی هویدا قلمداد میکردند و میگفتند هویدا نسبت به موفقیت او حسادت میکند. در سال 1353 ، هویدا او را به عنوان وزیر کشور معرفی کرد، اما محمدرضا پهلوی در جلسه معارفه، مسئولیت هیئت نمایندگی در اوپک را همچنان به عهده وی گذاشت. جمشید آموزگار از سال 1342 که به عضویت کابینه منصور درآمد، سودای نخست‌وزیری در سر داشت و هویدا را محللی بیش نمی‌دانست و از همان روزهای نخستین صدارت او، در فکر تشکیل کابینه خود بود و از عنوان کردن این موضوع نیز ابا نداشت. در چند سال اول نخست‌وزیری هویدا، با او سر سازش پیش نگرفته بود و غالباً برخوردهایی بین این دو به وجود میآمد که شاه ناچار به رفع آن اقدام میکرد. توفیق زیاد او در کار اوپک، از او یک شخصیت بین المللی ساخت و شاه نیز به پاداش فعالیت‌های او، بزرگترین نشان درباری ایران، درجه اول تاج، را به او ارزانی داشت. وی از سال 1353 که به وزارت کشور معرفی شد، تمام امور وزارتخانه را با شاه حل و فصل میکرد و با دولت و دولتیان کاری نداشت و با تشکیل حزب واحد رستاخیز در سال 53 که با وزارت کشوری او همراه بود، وظیفه انتخابات رستاخیز به عهده او بود. از سال 1354 که به اتفاق سایر اعضای اوپک در وین، توسط کارلوس به گروگان گرفته شد، رفتار عصبی تندی پیدا کرد و قدرت تحملش بسیار کم شده بود، مخصوصاً از رفتار شاه نسبت به آزادی‌اش از دست گروگانگیرها سخت ناراضی بود، زیرا شاه حاضر به پرداخت پولی برای آزادی وی نشد و دولت عربستان سعودی این پول را پرداخت. آموزگار از این تاریخ به شاه بدبین شد و در محافل خصوصی و مطمئن از نثار فحش‌های رکیک به او خودداری نمی‌کرد ولی ظاهر را حفظ مینمود.
در سال 1355، شاه برای ایجاد تحرک در حزب رستاخیز از آموزگار خواست دبیرکلی آن را به عهده بگیرد، آموزگار به محض ورود به حزب، به شدت به فعالیت پرداخت و به عنوان رئیس جناح مترقی حزب، مشهور شد و در سال 1356 با برکناری هویدا، جانشین او شد و فضای باز سیاسی را در اجرای خواسته دولت امریکا اعمال کرد. در دوران یک ساله نخست‌وزیری او، هزاران نفر از مردم بیگناه در تهران و شهرستان‌ها، از دم تیغ جلادان گذشتند و ده ها هزار نفر، مجروح شدند.
با اوج‌گیری انقلاب اسلامی و حوادث ناشی از آن، در چهارم شهریور 1357 استعفا داد و در دی ماه به آمریکا گریخت. دولت امریکا مقدم او را گرامی داشت و در بانک بین‌المللی، کاری شایسته با حقوقی گزاف به او واگذار کرد. آموزگار که پس از پیروزی انقلاب اسلامی در واشنگتن دفتر مشاوره انرژی تأسیس کرده بود، در نقل قولی از جعفر شریف‌امامی، چنین معرفی شده است: «آموزگار در زمان عضویت در کابینه اقبال، مطالبی را که در هیئت دولت مطرح میگردید. بلافاصله به سفارت امریکا اطلاع میداد.»
2. اداره کل سوم متن این خبر را طی شماره 5540 /312- 22 /8 /36 برای ساواک مشهد ارسال و نوشته است: «جهت اطلاع و تحقیق پیرامون صحت و سقم موضوع و شناسائی عاملین چنین شایعه‌ای و اعلام نتیجه.» بخش ضمائم و ساواک مشهد نیز این گزارش را با شماره 9420/ ﻫ 1- 8 /9 /36 برای شهربانی خراسان ارسال و تقاضای تحقیق نموده است که در ذیل آن نوشته شده: «متهم جسته و گریخته مطالبی در این زمینه شنیده است.» . بخش ضمائم که شهربانی خراسان طی شماره ﻫ 21 /537- 4 /10 /36 پاسخ داده است: «برابر گزارش قسمت مربوطه با بررسیهائی که به عمل آمده نه تنها شایعات مورد نظر بی‌‌اساس بوده، بلکه مردم از اقداماتی که دولت در این زمینه به عمل میآورد بسیار خرسند و خشنود میباشند.» بخش ضمائم
3. اسدالله نصراصفهانی، فرزند رحیم در سال 1307 ش در نجف‌آباد به دنیا آمد. پس از تحصیلات ابتدائی و متوسطه، به آموزشگاه عالی شهربانی رفت و پس از دو سال تحصیل، در شهربانی استخدام شد. سپس به دانشکده حقوق رفت و دوره سه ساله آن را طی نمود و رساله خود را در زمینه ارث در اسلام تدوین کرد. پس از دائر شدن رشته دکترای حقوق، او نیز در این رشته ادامه تحصیل داد و دکترا گرفت. آخرین سمت وی در شهربانی، ریاست اداره طرح و برنامه‌ریزی بود. وی با درجه سرهنگی بازنشسته شد و مدتی در بخش خصوصی مانند شرکت هدیش فعالیت کرد. زمانی که جمشید آموزگار وزیر کشور بود، مدت 2 سال استاندار کرمان شد و پس از آن به فارس رفت و زمانی که در سال 1356ش جمشید آموزگار نخست‌وزیر شد، او نیز در جایگاه وزیر کشور قرار گرفت. وی از جمله افسرانی بود که در کشور امریکا نیز دوره دید و از سال 1343 تا 1346ش از شهربانی به وزارت اقتصاد مأمور شد و در مقام مشاورت و سرپرست کمیته برنامه‌ها و سیاست‌هاى صنعتى و بازرگانى آن وزارتخانه فعالیت نمود. وی که عضو باشگاه شاهنشاهى نیز بود و چندین مدال مختلف دریافت کرده بود پس از پیروزى انقلاب اسلامى از کشور گریخت و به آمریکا رفت و در مرداد ماه سال 1363 در گردهمایى ویژه گروه‌هاى سیاسى که به منظور اتحاد و هماهنگى گروه‌هاى سلطنت‌‌طلب و نهضت مقاومت ملى ایران در یکى از هتل‌هاى شهر دالاس در ایالت تگزاس امریکا به مدت 4 روز تشکیل شد، شرکت کرد. اسناد ساواک. پرونده انفرادى.