موضوع:حزب خدا
تاریخ سند: 11 آبان 1341
موضوع:حزب خدا
متن سند:
تاریخ:11 /8 /1341موضوع:حزب خدا
از ساعت 3 بعدازظهر روز جمعه 11 /8 جاری جلسه شورای موقت حزب خدا1 در دفتر دبستان تدین منعقد و ابتدا در مورد جمع‌آوری کتاب‌هایِ اول مذاکره و آقایان مؤمنی و شاکری به علت اینکه کتاب‌ها را به دوستان خود در تهران جهت مطالعه داده بودند، قرار شد فوراً اخذ و تحویل نمایند. بعد راجع به محل جلسات جدید تصمیم گرفته شد در منزل آقای رضائی واقع در خیابان شاه‌رضا نو شب پنجشنبه 17 /8 جاری منعقد شود و در مورد غائبین جلسات مذاکره و قرار شد مجدداً برای شب 27 /8 در منزل آقای رسولی زاده از آن‌ها دعوت شود. در پایان آقای حاج غلامرضا طوسی2 اظهار داشت تکلیف ما درباره‌ی دخالت بانوان در انتخابات چیست؟ آقای علی مؤمنی اظهار داشت آیت‌الله میلانی به‌وسیله یک نفر راجع به این موضوع با آقای نخست‌وزیر مذاکره نموده‌اند و آقای نخست‌وزیر هنوز جواب نداده‌اند. مجدداً آیت‌الله میلانی درخواست خود را تجدید نموده است. بعد آقای غلامرضا قدس اظهار داشت آیت‌الله دیگری هم به محضر اعلیحضرت همایونی تلگرافی مخابره نموده ولی اعلیحضرت همایونی پاسخ داده‌اند من در این کارها دخالتی ندارم به دولت مراجعه نمائید. لذا آیت‌الله مزبور به آقای نخست‌وزیر تلگرافی مخابره نموده و قصد داشته‌اند تلگراف را چاپ و توزیع نمایند لکن هیچ چاپخانه‌ای حاضر به چاپ آن نشده است. آقای حاج غلامرضا طوسی اظهار داشت ممکن است چند هزار نسخه با ماشین‌تحریر تهیه شود و بین مردم توزیع شود. آقای شاکری گفت از طرف انجمن تبلیغات اسلامی هم اقداماتی شده و منتظر دستور مرکز می‌باشیم. آقای مؤمنی موضوع قسم خوردن نمایندگان به کتب آسمانی [را] مطرح و نتیجه گرفت از این موضوع برعلیه نظرات دولت ایران می‌توان اقدام نمود. کارآموز 14 /8.
توضیحات سند:
1. حزب خدا نام حزبی بود که در اوایل سال 1340 توسط سید محمد مظلوم عطار مشهور به مظلومی در مشهد بنا نهاده شد. او کتابی به نام «تنها راه جلوگیری از کمونیسم» نوشته و دستگاه حاکمه و رژیم را مورد انتقاد قرار داده بود. همچنین با تأسیس حزبی که ابتدا "حزب خدا " نام داشت و سپس آن را به جمعیت آموزش و عمل به مبانی دینی" تغیر نام داد، به دنبال کادر سازی و ایجاد تشکیلاتی بود که در آینده، مقاصد خود را به‌وسیله آن پیگیری کند.این جمعیت یک شورای مرکزی و هیأت مدیره و دوازده حوزه داشت که چهار حوزه آن مخصوص دانش آموزان بود. مظلوم تشکیلات وسیع و کاملاً منظمی ایجاد کرده بود که با انضباط دقیق اداره می‌شد. اعضای جمعیت نباید یکدیگر را می‌شناختند. هر یک از شعب این جمعیت حدود سی نفر عضو داشتند و بنا بود که هر وقت جمعیت به حدنصاب ( حدود چهار هزار نفر) رسید، اقدامات اساسی جمعیت آغاز گردد. به گزارش ساواک تعدادی از اعضای جبهه ملی نیز درمیان افراد این جمعیت وجود داشتند. مظلومی در حدود 80-70 نسخه از کتاب خود را با دستگاه پلی‌کپی ـ که ادعا نموده به برادر مرحومش که پزشک بوده، تعلق داشته ـ تکثیر و برای مطالعه به برخی افراد داده بود، اما به دلیل انتقادهای شدیدی که در آن از رژیم حاکم کرده بود، توزیع آن به صلاح دانسته نشده بود و وی آن‌ها را جمع‌آوری و معدوم نموده بود.
ساواک که از ابتدا این جمعیت را شناسایی کرده و توسط منابعش آن‌ها را کنترل می‌کرد گزارش نموده که جمعیت با لایحه‌های مشارکت زنان در انتخابات و انجمن‌های ایالتی و ولایتی مخالفت می‌کرده است. ساواک یک‌بار در بهمن‌ماه 1341 وی را دستگیر و با اخذ تأمین آزاد کرده بود ولی با توجه به ادامه فعالیت او سرانجام در تاریخ 14 /2 /1343 وی و تعدادی از همراهانش را دستگیر و مورد بازجویی قرارداد. او در بازجویی هدف خود را از تشکیل جمعیت و تألیف کتاب «خدمت به اسلام و رهانیدن مملکت از اوضاع نابسامان و فقر عمومی» بیان کرده و اعلام نمود که انجام این کارها صرفاً فکر و ابتکار شخصی او بوده و از هیچ شخص یا گروه سیاسی دیگری الهام یا کمک نگرفته است. به گزارش ساواک او در کتاب خود مدعی بوده وکلای ملی به مجلس اعزام و با در دست گرفتن قوای مقننه و مجریه، حکومت واحد اسلامی به وجود می‌آورد، لذا در ورای اعمال او مقاصد سیاسی پنهان بوده است. محمد مظلومی در جلسات خود از نهضت و فعالیت‌های سیاسی امام خمینی (ره) همواره حمایت می‌کرده و در بازجویی گفته بود پس از آزادی امام خمینی از زندان، همراه با هیئتی به‌منظور دیدار ایشان و عرض تبریک به قم رفته، ولی در تهران یا قم با کسی درباره جمعیت خود مشورتی نکرده است. او ابتدا به اعدام محکوم شده بود ولی سرانجام با محکومیت او در دادگاه تجدیدنظر به 15 ماه حبس، پرونده حزب خدا بسته شد. دستگیری و سپس محاکمه و مجازات مظلوم تأثیر مهمی بر فعالیت‌های سیاسی در مشهد داشت. ساواک دراین‌باره نوشته است یکی از علل شکست انجمن‌های مذهبی در مشهد متلاشی شدن جمعیت سید محمد مظلوم عطار تحت عنوان «شورای موقت آموزش و عمل به مبانی دینی» ـ که ابتدا به عنوان حزب خدا شروع به کار کرد ـ بود که مؤسس و اعضاء هیئت مدیره آن به اتهام سیاسی و اعمال خلاف مصالح کشور تحت تعقیب قرار گرفتند و سایر اعضاء انجمن‌های مذهبی از ترس پلیس، اکثراً از عضویت در مجالس و انجمن‌های دینی خودداری کردند.
2. غلامرضا مجری سازان طوسی فرزند علی‌اکبر متولد 1301ش. در مشهد است. وی از بازاریان انقلابی فعال خراسان بود. ساواک فعالیت‌های او را به نفع روحانیون مخالف دولت دانسته که اغلب نوار سخنرانی آیت‌الله خمینی را نزد خود داشته و جهت استماع بین افراد پخش می‌نموده است؛ همچنین وی اعلامیه‌های بسیاری علیه رژیم منفور پهلوی توزیع می‌کرده است. مجری سازان طوسی از اعضاء کمیسیون مالی، صندوقدار و دفتردار حزب خدا بود که جلسات آن با عنوان «شورای موقت عمل به مبانی دینی» تشکیل می‌شد و ساواک فعالیت‌های آن را علیه مصالح کشور تشخیص داده بود. وی در سال 1343 همراه سید محمد مظلومی، رهبر این حزب، توسط ساواک دستگیر شد و تحت‌فشار، اعترافاتی در رابطه با شورای مزبور و سایر اعضا و فعالین انقلابی از وی اخذ گردید. حاج غلامرضا طوسی به همراه جمعی از دوستان هم‌حزبی‌اش جهت جمع‌آوری وجوهاتی برای تکمیل ساختمان کانون نشر حقایق اسلامی با استاد محمدتقی شریعتی نیز همکاری داشتند.