مکاتبات سید محمد تقی حسینی طباطبایی با شیخ محمد کفعمی پیرو : 12536/11/هـ - 6/5/53
تاریخ سند: 4 مهر 1353
مکاتبات سید محمد تقی حسینی طباطبایی با شیخ محمد کفعمی پیرو : 12536/11/هـ - 6/5/53
متن سند:
از : مدیریت کل اداره سوم(312) به : ساواک سیستان و بلوچستان شماره : 14457 /11/هـ بدینوسیله 2 برگ فتوکپی پاکت و نامه سید محمد تقی حسینی طباطبایی که از بند چهار ندامتگاه مرکزی قصر1 جهت شیخ محمد کفعمی ارسال داشته جهت استحضار و هر گونه اقدام مقتضی به پیوست تقدیم می‌گردد2.رئیس ساواک استان سیستان و بلوچستان رضوانی رئیس دایره یکم : معینی رئیس امنیت داخلی : صالحی 4 /7 /53
توضیحات سند:
1.زندان قصر: مجموعه قصر که پیش از این 24 هکتار بود، مجموعه زیبایی بود که در راس آن کاخ فتحعلی شاه قاجار خودنمایی می‌کرد اما زمانی که ناصرالدین‌شاه روی کار آمد از این مجموعه خوشش نیامد و بیشتر ترجیح می‌داد در کاخ گلستان روزگار بگذراند.
این رضاخان بود که تصمیم گرفت در تهران زندانی رسمی داشته باشد به‌خاطر همین مارکوف معمار مشهور روسی را به ایران آورد تا طراحی زندان قصر را انجام دهد.
زندان مارکوف دارای 192 اتاق و گنجایش 700 زندانی بود که 96 اتاق آن پنج نفری و بقیه انفرادی بودند.
مریضخانه‌ای هم مشتمل بر شش اتاق شش تخته و 16 اتاق یک تخته به‌همراه باغ و حمام ساخته شده بود.
یازدهم آذرماه سال ۱۳۰۸ زندان قصر شکل گرفت.
اولین قربانی نیز خود سازنده بود(!) تیمسار درگاهی، رئیس وقت شهربانی که به جرم دعوت رضاخان به یکی از ۱۹۲ سلول عمومی و انفرادی در جریان افتتاح زندان به حبس محکوم شد.
قصر پس از آن نیز پذیرای نامدارانی شد که عبدالحسین تیمورتاش، نصرت‌الدوله و سردار اسعد بختیاری از آن جمله بودند.
بزرگ‌علوی سرگذشت سالهای حبس خود و دیگر زندانیان مشهور را در کتاب «۵۳ نفر» در زندان قصر نوشت.
پس از شهریور 20 و استعفای رضاخان و تبعید به جزیره موریس کارکردهای قصر نیز نمایان‌تر شد.
شکل دایره زندان تنها به این منظور به این فرم طراحی شده که هر سه طبقه آن در اثر وجود این فضای خالی و بالکن‌هایی که با حفاظ‌های نرده‌ای پوشیده شدند، در تابستان به شدت گرم باشد و در زمستان سرد.
سرمایی که تا مغز استخوان زندانیان نفوذ می‌کرده.
این حاصل طراحی و معماری است که تحت نظارت آلمان‌ها و به دستور رضاخان در سال 1311 برای نگهداری زندانیان عادی به نام "توقیفخانه" ساخته و در سال 1316 به بهره‌برداری رسید.
طراحی ساختمان به نحوی است که کاملا حفاظت شده و امکان فرار تقریبا صفر درصد است.
این زندان تا سال 50 فقط برای نگهداری افراد عادی بوده و فقط برای مدتی در سال 42 زندانیان سیاسی در آن نگهداری شدند.
اما در سال 57 با عنوان "کمیته مشترک ضد خرابکاری" برای نگهداری زندانیان سیاسی در نظر گرفته شد.
زندان قصر از بدو تأسیس تا سال 1357 (پیروزی انقلاب اسلامی) در طول نیم قرن، آیینه‌ای است در انعکاس تجدد در دوران پهلوی، از یک سو زندانیان عادی در این زندان از حقوق مدنی و تعریف شده‌ای برخوردار شدند و از سوی دیگر در طول نیم قرن زندان قصر به مشهورترین زندان سیاسی کشور تبدیل شد.
زندان قصر در سالهای اخیر توسط شهرداری تهران به باغ موزه ای پند آموز تبدیل شده است که بازدیدکنندگان می توانند همه روزه از قسمت های مختلف آن دیدن نمایند .
همچنین حضار می‌توانند ازمحل‌های نگهداری زندانیان سیاسی که حتی دیوارهایش همگی با مهر سکوت عمق فاجعه را به تصویر کشیده و بیننده را تحت تاثیر قرار می‌دهد، دیدن نمایند.
2.
اصل نامه در سند بعدی آمده است.