موضوع: اظهارات پزشکی کارمند درباره فعالیت کارمندان منتقله به پیکار با بی‌سوادی
تاریخ سند: 28 دی 1346
موضوع: اظهارات پزشکی کارمند درباره فعالیت کارمندان منتقله به پیکار با بی‌سوادی
متن سند:
از: 20ﻫ 5 تاریخ:28 /10 /1346به: 322 شماره: 33274 /20ﻫ
موضوع: اظهارات پزشکی کارمند درباره فعالیت کارمندان منتقله به پیکار با بی‌سوادی
عطف 71376 /322- 26 /10 /46
ساعت 11:30 روز 29 /10 /46 پزشکی کارمند سابق وزارت کار و امور اجتماعی که به اتفاق همسرش در اختیار کمیته پیکار جهانی با بی‌سوادی قرار گرفته در محل سازمان اظهار می‌داشت بعد از مدتها سکوت لازم دیدم که اقدامات جاری علیه اشخاص که ما را به این روز انداخته‌اند بنماییم چون آنها تنها با انتقال و طرد ما از وزارتخانه اکتفا نکرده بلکه هر روز سعی دارند به نحوی ما را نارحت نمایند مثلاً اخیراً تصمیم گرفته‌اند کسانی که وام مسکن یا وام‌های ضروری از بانک رفاه کارگران گرفته‌اند باید بدهی خود را تماماً بطور نقد پرداخت کنند که ما هم با تشکیل جلسات قصد داریم ناراحتی‌هایی که برای ما به وجود آورده‌اند به سمع مقامات مملکتی برسانیم و برای این منظور نامه‌ای برای تیمسار سپهبد نصیری فرستاده‌ایم که یکی از مامورین سازمان امنیت در جلسات ما شرکت دارد. ما اخیراً تلگرافی تهیه کرده‌ایم که به پیشگاه مبارک شاهنشاه آریامهر تقدیم و در این تلگراف چهار نفر از وزرا را به افتضاح کشیده‌ایم و آقای هوشنگ رهبرنژاد که عضو حزب پان ایرانیست است قول داده که این تلگراف را به شرف عرض ملوکانه برساند ضمناً یک نسخه از این تلگراف را که در پنج صفحه تنظیم شده به صورت نامه سرگشاده در یکی از روزنامه‌های پایتخت درج و یک نسخه از آن را نیز به دفتر ویژه شاهنشاه آریامهر ارسال و مدارکی هم تهیه نموده‌ایم که در صورت لزوم در اختیار مخالفین دولت در مجلس شورای ملی قرار دهیم تا مسائل مربوطه را مطرح و از حق ما دفاع نماید و مفاد تلگراف به شرح زیر است:
1- آقای عطاءاله خسروانی وزیر کار و رهبر حزب ایران نوین (حزب پاسدار انقلاب) ضمن انتقال کارمندان عالی‌رتبه وزارت کار (دکتر، لیسانس، دیپلمه و غیره) یک نفر را برای شرکت در امر پیکار با بی‌سوادی (با ذکر نام شخص مورد نظر) به این سازمان منتقل کرده‌اند که دارای چهارده سال سابقه بیماری روانی بوده و بنا به تشخیص پزشک در حال حاضر هم وضع روحی او نامساعد است.
2- آقای دکتر آموزگار وزیر دارایی ضمن انتقال چند تن از مدیران کل، سرممیزان و اعضاء با سابقه وزارتخانه یک نفر که سواد خواندن و نوشتن را ندارد جهت تدریس به سازمان پیکار با بی‌سوادی معرفی نموده است.
3- آقای دکتر هوشنگ نهاوندی1 وزیر آبادانی و مسکن ضمن انتقال چند نفر یک کارمند (با ذکر نام) با 10 سال سابقه بیماری روانی (در حال حاضر هم در بیمارستان چهرازی بستری است) جهت امر خطیر مبارزه با بی‌سوادی اعزام داشته است.
4- آقای مهندس ستوده وزیر پست و تلگراف ضمن معرفی عده‌ای چند تن از کارمندان فنی را که با خرج وزارتخانه مدتی در کشور آلمان تعلیم دیده‌اند و بایستی وزارتخانه به نحو احسن از آنها استفاده نماید به سازمان پیکار با بی‌سوادی انتقال داده است.
5- عده‌ای از بنگاه برق به پیکار با بی‌سوادی منتقل و در بلاتکلیفی و وضع بسیار بدی به سر می‌برند و مقداری بین هزار تا هفت هزار ریال از مزایا و فوق‌العاده آنان قطع شده است. پزشکی در خاتمه اظهار داشت از پیشگاه مبارک شاهنشاه استدعا کرده‌ایم که ما را مجدداً به وزارتخانه‌های مربوطه برگردانند.
توضیح رهبر عملیات:
1- از هویت ماموری که در جلسات مزبور شرکت نموده است اطلاعی به دست نیامده است.
2- اقدام در مورد شناسایی وی معمول گردید.
رونوشت برابر اصل است.- 4 /11 /46
اصل در پرونده وزارت آب و برق
در پرونده کلاسه خ - س عطاءاله خسروانی بایگانی شود.- 2 /11 /46
151
آقای .... - 4 /11 /46
توضیحات سند:
. هوشنگ نهاوندی، فرزند علی‌اکبر در سال 1309 ﻫ ش در رشت به دنیا آمد. تحصیلات دانشگاهی را در رشته‌ی حقوق دانشگاه تهران آغاز کرد و پس از دریافت مدرک لیسانس به فرانسه رفت و در رشته اقتصاد دکترای دولتی گرفت. نهاوندی خواهرزاده دکتر فریدون کشاورز ـ عضو سابق رهبری حزب توده ـ می‌باشد و سوابق فعالیت‌های سیاسی او در فرانسه مبهم است. ساواک وی را «مشکوک به داشتن فعالیت‌های کمونیستی» می‌داند. با توجه به نقشی که نهاوندی بعدها در صحنه سیاسی و فرهنگی ایران ایفا نمود و ارتقای سریع او در هرم دیوانسالاری پهلوی، این نظر را کاملاً معقول می‌دانیم که او از همان زمان تحصیل در پاریس ـ مانند بسیاری از عناصر مشابه ـ به ارتباط ویژه با سرویس‌های اطلاعاتی غرب کشیده شد. سند بیوگرافیک ساواک، نامبرده را «متهم به بهائی‌گری» نیز می‌داند. نهاوندی پس از بازگشت به ایران مدتی کارمند بانک اعتبارات بود و ترقی وی زمانی آغاز شد که حسنعلی منصور در دولت منوچهر اقبال به دبیر کلی شورای عالی اقتصاد و وزارت کار رسید. بدین ترتیب از مرداد ماه 1337 مشاغل عدیده‌ی نهاوندی آغاز شد:ـ مشاور شورای عالی اقتصاد (مرداد 37ـ آبان 40)، مشاور عالی وزارت کار (آبان 38)، استاد دانشکده افسری (37ـ 40)، مشاور اقتصادی سفارت ایران در بروکسل (آبان 40 ـ آذر 42)، نایب رئیس نمایندگی ایران در اتحادیه‌ی اقتصادی اروپا (فروردین 41 ـ آذر 42)، عضویت هیئت مدیره باشگاه فردوسی (دی 42 ـ اردیبهشت 43)، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت معاملات خارجی (آذر ـ اسفند 42) و تدریس در دانشگاه تهران (از مهر 38) . هوشنگ نهاوندی از جمله عناصری بود که در چارچوب سناریوی نخبگان آمریکایی، فعالیت خود را آغاز کرد و در دولت حسنعلی منصور در رأس وزارت نوبنیاد آبادانی و مسکن قرار گرفت و این سمت را در دولت امیر عباس هویدا تا سال 1347 حفظ کرد. اسناد موجود در ساواک، هوشنگ نهاوندی را در این زمان از اعضای فعال باند آمریکایی جمشید آموزگار نشان می‌دهد. هوشنگ نهاوندی در سال 1347 به عنوان «آجودان کشوری» شاه منصوب شد و به جای امیر متقی ریاست دانشگاه پهلوی (شیراز) را به دست گرفت. او در همین زمان عضو هیئت امنای دانشگاه مشهد نیز بود. در این دوران وی به عنوان یکی از چهره‌های علمی و فرهنگی رژیم پهلوی مطرح شد و پس از سه سال ریاست بر دانشگاه شیراز، در رأس دانشگاه تهران قرار گرفت. هوشنگ نهاوندی در این زمان عضو هیئت امنای دانشگاه هنر (1352) و دانشگاه گیلان (1353) و عضو شورای عالی آموزش و پرورش (1351) نیز بود.
اسناد ساواک عموماً از اختلافات نهاوندی با همکاران و رؤسای خود خبر می‌دهد که یا ناشی از مسائل مالی و یا جاه‌طلبی و تفرعن بیمارگونه اوست. هوشنگ نهاوندی در آبان 1353 به ریاست دفتر مخصوص فرح پهلوی منصوب شد. با آغاز امواج انقلاب اسلامی، نهاوندی در ارتباط فعال با برخی مقامات مؤثر آمریکا قرار گرفت. از جمله ریچارد هلمز ـ رئیس پیشین سیا ـ در سفر خرداد ماه 57 به تهران با وی ملاقات‌های خصوصی و پنهانی نمود. در نتیجه‌ی این ارتباطات، نهاوندی منادی تأسیس «جناح اندیشمندان» شد و سناریوی ضعیف و مضحکی را آغاز کرد. نهاوندی در دولت «آشتی ملی!» در رأس وزارت علوم و آموزش عالی قرار گرفت. وی به عنوان یکی از چهره‌های بدنام رژیم، در چارچوب عقب نشینی‌ها و مانورهای این رژیم در قبل انقلاب در تاریخ 15 /11 /57 دستگیر و زندانی شد و در اثنای حوادث 22 بهمن از زندان گریخت و به خارج از کشور فرار کرد. وی هم‌اکنون در خارج از کشور زندگی می‌کند. نهاوندی عضو تشکیلات فراماسونری بود و در لژهای : آفتاب، فارابی، شیراز، ژاندارک، بزرگ ایران، امیرکبیر، فروغی و... عضویت داشت.
رک: رجال عصر پهلوی؛ هوشنگ نهاوندی به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1384