گزارش اطلاعات داخلی
تاریخ سند: 19 خرداد 1339
گزارش اطلاعات داخلی
متن سند:
شماره : 137 / د ـ 1 موضوع : مجلس ختم علی زهری از ساعت 17 الی 19 روز 17 /3 /39 به مناسبت فوت علی زهری که از روسای حزب زحمتکشان بوده است، از طرف هیئت اجرائیه حزب زحمتکشان و از طرف دکتر بقائی مجلس ختمی در مسجد محمودیه، واقع در اول سرچشمه برقرار گردید، در ساعت مقرر به ترتیب سرهنگ فضل اللّه مقدم و تیمسار سرتیپ پاکروان1، آقای اسداللّه علم رهبر حزب مردم به اتفاق عده زیادی از افراد حزب مردم و آقاخان بختیار، حمید بختیار، تیمسار سرتیپ علوی کیا معاون سازمان امنیت، محمد خان اکبر رئیس تشریفات دربار شاهنشاهی، محمدعلی مسعودی، سید شمس قنات آبادی، سرلشکراخوی، سرلشکر عطاپور، سرتیپ ساجدی افسر شهربانی، برادر تیمسار سپهبد آزموده، کاشانی به اتفاق حسین مکی، محمود رضائی، حسین صدیقی، سید ابوالحسن حائری زاده، سرهنگ پرویز خسروانی افسر ژاندارمری، سعیدی فیروزآبادی مدیرکل شهرداری تهران، دکتر محمود حسابی، علی دیوان بیگی، اسماعیل یزدپور بازپرس شعبه 3 ارز، فرهنگی، دادستان سابق وزارت دادگستری، مهندس سلطانی، مهندس شیبانی و دکتر جهانشاهی نمایندگان مجلس شورای ملی.طبق دستور سرهنگ فضل اللّه مقدم رئیس کارگزینی شهربانی کلیه روسای کلانتریهای تهران با معاونتهای خود، طیب حاج رضائی به اتفاق 100 نفر از اهالی جنوب شهر، رضا آقامهدی به اتفاق 100 نفر از اهالی خیابان شهباز دروازه دولاب، دکتر فریدون فرشاد، دکتر خوشبین و عده زیادی دیگر از دوستان و بستگان دکتر بقائی و کلیه افراد حزب زحمتکشان، افراسیابی نماینده کارگران کارخانه شیمیائی سازمان برنامه به اتفاق 100 نفر از کارگران کارخانه شیمیائی سازمان برنامه.
کلیه اشخاصی که در ختم علی زهری در مسجد محمودیه اجتماع کرده بودند، در حدود 4 هزار نفر بودند در مسجد محمودیه به دکتر بقائی تسلیت گفتند و در ساعت 20 /18 آیت الله سید کمالی سبزواری از دوستان دکتر بقائی...
از خداوند متعال خواستار شد، در ساعت 20 /19 مجلس ختم مزبور، پایان یافت و کلیه حاضرین به ترتیب مسجد محمودیه را ترک نمودند، دکتر بقائی هم به اتفاق تیمسار پاکروان و سرهنگ مقدم و عده زیادی از دوستان خود از مسجد محمودیه خارج شدند و به منزل علی زهری واقع در اواسط کوچه میرزامحمود وزیر رفتند، تیمسار پاکروان پس از چند دقیقه استراحت در منزل علی زهری بوسیله ماشین سواری شماره 1983 ارتشی، منزل علی زهری را ترک نمودند1 و ضمنا این آقایان جهت برگزار کردن مراسم شب هفت علی زهری وجوهاتی به شرح زیر به علی فراهانی و حسین بنکدار دادند.
سرهنگ فضل اللّه مقدم رئیس کارگزینی شهربانی 5000 ریال، سعید پارسی وکیل دادگستری 2000 ریال، علی قنائیان 2000 ریال، رضا محمدی 2000 ریال، علی ترکی 1000 ریال.
در پرونده حزب زحمتکشان بایگانی شود
توضیحات سند:
1ـ حسن پاکروان: رئیس پیشین ساواک و از عوامل مؤثر فاجعه حمله به مدرسه فیضیه قم در سال 1343 بود.پاکروان در سال 1290 در تهران به دنیا آمد.
پدر او فتح اللّه پاکروان، از دولتمردان رضاخانی بود که در زمان فاجعه قتل عام مسجد گوهرشاد، استانداری خراسان را به عهده داشت.
حسن پاکروان تحصیلات نظامی خود را در دانشکده های «بواتیه» و «فونتن بلو» فرانسه به پایان رساند.
در سال 1312 به ایران بازگشت و مدتها به عنوان مربی دانشکده افسری اشتغال داشت.
در سالهای 1322 ـ 1320 افسر ستاد ارتش و در سالهای 1323 ـ 1324 فرمانده پادگان بوشهر و افسر انتظامات بنادر جنوب بود.
پاکروان در سالهای 1325 ـ 1327 افسر رکن دوم ستاد ارتش گردید و در سالهای 1328 ـ 1329 به عنوان وابسته نظامی به پاکستان رفت.
پس از بازگشت به ایران مدتی ریاست رکن دوم ارتش را به عهده داشت و مجددا در سالهای 1333 ـ 1334 به عنوان وابسته نظامی به هند رفت.
با تأسیس ساواک در اسفند 1335 پاکروان معاون ساواک گردید و در اسفند 1339 با برکناری سپهبد تیمور بختیار به ریاست ساواک رسید.
حسن پاکروان تا سال 1343 ریاست ساواک را به عهده داشت و در دهم بهمن ماه 43 جای خود را به ارتشبد نعمت اللّه نصیری داد.
در سال 43 به مدت دو سال به عنوان وزیر اطلاعات کابینه هویدا بود.
پاکروان از شهریور 1345 لغایت مهر 1348 سفیر ایران در پاکستان بود، سپس در این تاریخ به عنوان سفیر به فرانسه اعزام شد و تا آبان 1352 در پاریس مستقر بود.
در بازگشت به ایران، از 1352 توسط ارتشبد فردوست در بازرسی شاهنشاهی به کار گرفته شد و در مهر ماه 1356 به عنوان مشاور و سرپرست امور مالی وزارت دربار منصوب گردید.
سرلشکر حسن پاکروان پس از پیروزی انقلاب اسلامی دستگیر و در روز 22 فروردین ماه 1358 به همراه جمعی از بلندپایگان رژیم پهلوی تیرباران شد.
2ـ دکتر بقائی، علی زهری و تیمسار پاکروان (ریاست پیشین ساواک) رفاقت دیرینه ای داشته اند.
بقائی در این خصوص چنین گفته است: «سوال: شما قبلاً هم با تیمسار پاکروان آشنا بودید؟ بقائی: مفصل.
خیلی...
سوال: با تیمسار پاکروان رئیس ساواک چگونه آشنا بودید؟ بقائی: تیمسار پاکروان در جوانی یک وقتی در بلژیک با آقای زهری، هم شاگردی بودند و خیلی ارتباط نزدیک خانوادگی داشتند یعنی مادر تیمسار پاکروان، آقای زهری را مثل پسر خودش می دانست و علاقه مند بود.
می دانید مادر تیمسار پاکروان خانم امینه پاکروان بود که فرانسوی بود و پدرش یکی از رجال بود.
خانه شان هم طرفهای پشت مسجد سپهسالار بود.
من خانه شان هم رفته بودم.
از آنجا ما آشنا شده بودیم.
پاکروان با آقای زهری دوست یک جان در دو قالب بودند.
خیلی دوست بودند...
با هم زیاد ملاقات داشتیم...
سوال: آیا راست است که تیمسار پاکروان در آخرین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی به فکر خودکشی افتاده بود؟ بقائی: سه هفته پیش از شروع انقلاب هنوز غلیان، پیدا شده بود، [اما ] شاه بود.
یک چهارشنبه ای (دوره چهارشنبه با تیمسار پاکروان داشتیم) آمد پهلوی من.
صحبت بود راجع به پیش بینی اوضاع.
گفت: من در جستجوی یک سمی هستم که خودکشی کنم...
» بازجوئی بقائی، صفحات 548 ـ 550