موضوع : محمد علی کشاورز صدر
تاریخ سند: 3 دی 1342
موضوع : محمد علی کشاورز صدر
متن سند:
شماره : 300815/ ن بقرار اطلاع اخیرا در اثر وساطت حسنعلی منصور دبیر کل حزب ایران نوین1 محمد علی کشاورز صدر2 عضو شورای مرکزی جبهه ملی با مقامات عالیه کشور نزدیک شده و حتی گفته نمیشود که شرفیاب نیز گردیده است.در پاره ای از محافل چنین تلقی شده که منظور از این اقدام نزدیک ساختن جبهه ملی بمقامات عالیه و استفاده از این جبهه در مقابله با دکتر علی امینی نخست وزیر سابق میباشد که اخیرا با سیاستهای خارجی ارتباط زیادی پیدا کرده است.
علت اینکه منصور واسطه اینکار شده ظاهرا آنست که کشاورز صدر هنگام نخست وزیری علی منصور (پدر حسنعلی منصور) معاون نخست وزیر بوده و علی منصور موقع عزیمت بمحل مأموریت جدید خود بعنوان سفیر کبیر ایران در دفتر اروپائی ملل متحد کشاورز صدر را بحسنعلی منصور سپرده است.
بپرونده حسن علی منصور ضمیمه و بایگانی شود.
اصل در پرونده حزب ایران نوین 2 /111
توضیحات سند:
1ـ درباره حزب ایران نوین در کتاب روزشمار تاریخ انقلاب اسلامی جلد دوم چنین آمده است : حزب ایران نوین زائیده گروه مترقی منصور بود، بدین ترتیب که گروه مترقی توسط منصور در سال 1339 با عده ای قریب چهل نفر از تحصیلکرده های امریکا و اروپا تشکیل شد اما پس از یکسال فعالیت چون نتیجه ای حاصل نکردند در خودشان تحلیل رفتند.منصور متوجه شد برای رشد و سیاستگری در کشور مانند پدرش باید یکی از سیاستهای خارجی را پشتیبان خود سازد و آن سیاست خارجی هم در آن روز جزء دولت آمریکا نبود.
منصور کار خود را کرد و سیاست آمریکا را بخود جلب نمود و در سال 1341 مجددا گروه مترقی را با افراد کمتر تشکیل داد و رهبری انتخابات دوره بیست و یکم را بدست گرفت و رهبر اکثریت مجلس شد و حزب ایران نوین را از شکم گروه مترقی بیرون کشید و خود رهبر و کارگران آن شد تا اینکه پس از مدتی کوتاه به مقام نخست وزیری رسید.
در 10 بهمن 43، چند روز پس از مرگ منصور عطاء اللّه خسروانی وزیر کار و قائم مقام حزب ایران نوین موقتا سرپرستی حزب را عهده دار شد.
و چندی بعد در 4 اسفند 43 وی به سمت دبیر کلی حزب ایران نوین برگزیده شد.
و در این سمت بود تا اینکه در سال 1348 به علت زد و خورد ساختگی که بین او و غلامرضا نیک پی، وزیر آبادانی و مسکن، رخ داد از دبیر کلی بر کنار شد و در 20 شهریور 48 دکتر منوچهر کلالی به سمت دبیر کلی حزب ایران نوین انتخاب شد و ریاست دفتر سیاسی حزب و ریاست هیئت اجرایی به امیر عباس هویدا منتقل شد که با این تصمیم قسمت اعظم اختیارات دبیر کل سلب گردید.
در سال 53 کلالی به علت اهمال در انجام وظیفه از دبیر کلی خلع شد و در چند روز بعد یعنی 22 دی 1353 امیر عباس هویدا دبیر کل حزب ایران نوین شد.
سرانجام این حزب در 11 اسفند 53 با تشکیل شدن حزب رستاخیز ملی ایران به دستور شاه، همراه احزاب دیگری چون مردم، پان ایرانیت و غیره منحل شد.
2ـ سید محمد علی کشاورز صدر فرزند سید محمد حسین ملقب به بهارالملک در سال 1288 ش در شهر خمین چشم به جهان گشود.
تحصیلات خود را در دبستان قدسیه و دبیرستان ادیب به اتمام رسانید و فنون ادب و علوم فقه و قضا را نزد مدرسین مختلفی فرا گرفت.
از سال 1312 ش وارد قضا گردید و بعدا به ریاست دادگاههای بخش اصفهان منصوب شد.
در دوره پانزدهم و شانزدهم به عنوان نماینده مردم خرم آباد وارد شورای ملی شد.
او از نخستین کسانی بود که به خاطر مبارزه برای ملی شدن صنعت نفت به صف یاران مصدق پیوست و با زندان و تبعید روبرو شد.
در روز 28 مرداد 1332 در اصفهان استاندار بود که در برابر کودتاگران ایستاد ولی دستگیر و به زندان تهران انتقال یافت.
پس از آزادی، تا پایان عمر هرگز شغل دولتی نپذیرفت و زندگی را از راه وکالت دادگستری گذراند.
در سال 1339 که حمایت سیاسی جبهه ملی تجدید گردید، در راه گسترش آن کوشید و سرانجام همراه دیگر رهبران جبهه ملی به زندان رفت.
او در زمینه های حقوق ادبیات، مسایل اجتماعی و سیاسی تألیفاتی دارد که می توان از عقاب کمازان یا کریمخان زند از رابعه تا پروین، مکتب سعدی، در قلمرو سعدی، آئین مددیه کیفری و قانون دیوان کیفر نام برد.
وی هنچنین از جمله نامزدهای مجلس چهارم سنا بود که پس از مدتی در اعتراض و به فرمایشی بودن انتخابات انصراف داد.
سرانجام سید محمد علی کشاورز صدر در نیمه شب 25 تیر 1353 به دنبال یک حمله قلبی فوت کرد و حکومت پهلوی از درج خبر مرگ او و بر پایی مجلس ختم جلوگیری کرد.