گزارش
تاریخ سند: 27 فروردین 1328
گزارش
متن سند:
به طوری که از افراد فعال حزب توده شنیده شده آزاد کردن علی آذری و مهدی کیمرام که از مؤسسین اصلی حزب کمونیست ایران می باشند و محاکمه کسانی مانند جواهری و صمد حکیمی و زندانی بودن حسین اورنگ وادیش بابا اثر نیکویی در بین اعضاء حزب مذکور بخشیده و همه را امیدوار کرده است که در شهربانی مدارکی راجع به سوابق فعالیت افراد عضو حزب توده وجود ندارد.جواهری جزء انشعابیون حزب توده است و در سه ماه قبل که خیال بازگشت به حزب مذکور را داشت چون نسبت به او اعتماد نداشتند مهدی کیمرام در حضور رضا روستا و دکتر رادمنش ضمانت او را نمود با این وصف امروز جواهری محاکمه می شود ولی مهدی کیمرام آزاد می گردد.
در کتاب (روستا را بشناسید) سوابق فعالیت شخص نامبرده کاملاً چاپ شده و امروز فرزندانش شبکه مهمی از جاسوسی شوروی ها را در ایران تشکیل می دهند و قبل از اینکه دکتر ارانی در ایران پیدا شود در اوائل سلطنت شاه فقید با تشکیل اتحادیه و سرودن اشعاری بر علیه سلطنت پایه حزب کمونیست را در ایران استوار کرد و اکنون هم اتحادیه سری اصناف ایران که رابطه مستقیمی با اداره بازرگانی شوروی دارد تحت اختیار او اداره می شود ـ علی آذری بعد از شهریور مسئول تشکیلات شاهرود و کاندید رسمی حزب توده در دوره چهاردهم و پانزدهم مجلس بوده است در 1308 به اتفاق اردشیر آوانسیان در مشهد اتحادیه قالی بافان را تشکیل داده زمینه را برای تبلیغات کمونیستی آماده می کرده اند بعد از آنکه شش سال فعالیت آنها ادامه می یابد آنوقت با دکتر ارانی در تشکیل حزب کمونیست سرتاسری ایران وارد مذاکره و فعالیت می شوند اکنون کلیه اثاثیه کلوب حزب توده شاهرود در منزل همین علی آذری1 قرار دارد.
توضیحات سند:
1ـ علی آذری از اعضای قدیمی حزب توده ایران در آذربایجان زاده شد و تحصیلات خود را در شوروی به پایان رساند، پس از بازگشت به ایران به عنوان رئیس ناحیه شمال راه آهن دولتی مشغول به کار شد.پس از تشکیل حزب توده به عضویت آن درآمد و به نمایندگی از «با خزر» در کنگره اول حزب (1323) شرکت کرد.
او عضو کمیته مازندران و دبیر حزب توده در شاهرود بود.
پس از غیر قانونی شدن فعالیت حزب در 1327 برای مدتی دستگیر شد.
پس از آزادی از زندان به شوروی رفت و پس از اتحاد حزب توده و فرقه دمکرات آذربایجان در کنفرانس وحدت، از سوی فرقه به عنوان عضو اصلی در کمیته مرکزی حزب توده معرفی شد.
در همین اوان به ایران آمد، اما با نفوذ ساواک در تشکیلات حزب توده، دستگیر و در 14 /2 /1339 در تبریز اعدام شد.
ـ برگرفته از اسناد ساواک، خاطرات نورالدین کیانوری ص 389، کمونیزم در ایران ص 259، سیاست و سازمان حزب توده ص 85