موضوع: نظر مردم درباره محکومیت مهندس بازرگان و طالقانی
تاریخ سند: 22 دی 1342
موضوع: نظر مردم درباره محکومیت مهندس بازرگان و طالقانی
متن سند:
شماره: 5665 /9 هـ تاریخ:22 /10 /1342موضوع: نظر مردم درباره محکومیت مهندس بازرگان و طالقانی
انتشار محکومیت اعضای مؤسس نهضت آزادی ایران از قبیل آیت‌الله طالقانی و مهندس بازرگان و سایر همکاران آن‌ها به‌وسیله روزنامه، در محافل مختلف بحث و تحلیل می‌شود.
در تاریخ 22 /10 /42 با آقای حاج کاظم تدین عضو مؤثر جامعه تعلیمات اسلامی که یکی از افراد متعصب و از نزدیکان آیت‌الله میلانی است، مصاحبه به عمل آمد. مشارالیه از قول سید محمدعلی میلانی پسر آیت‌الله میلانی، اظهار داشت: اگر مهندس بازرگان و آیت‌الله طالقانی و سایر همکاران آن‌ها حاضر به سکوت و یا سازش با دستگاه می‌شدند، نه تنها محکومیت پیدا نمی‌کردند، بلکه مانند اعضاء جبهه ملی از قبیل دکتر آذر، حسیبی، دکتر صدیقی، دکتر صالح و کاظمی آزاد می‌شدند.
حاج کاظم تدین همچنین از قول آیت‌الله میلانی بیان می‌داشت: من نه تنها در مبارزات اخیر مهندس بازرگان به او ایمان آوردم، بلکه قبل از آغاز مبارزات سیاسی او را می‌شناختم و به میزان تعصب دینی و اطلاعات مذهبی وی اطمینان داشتم و در چهار سال قبل به آیت‌الله آیتی که یکی از روحانیون طرفدار در دربار است، در منزلم بحثی در اطراف استادان متدین دانشگاه پیش آمد و من از دکتر سحابی و مهندس بازرگان و ایده دینی و ایمان صحیح آن‌ها دفاع کردم. در حالی‌که آقای تهامی یکی از وعاظ تربت حیدریه سعی می‌نماید ایده مهندس بازرگان و دکتر سحابی را تخطئه کند. آیت‌الله میلانی معتقد است بعد از قیام ملی 28 مرداد بزرگترین ظلم را دستگاه در حق این قبیل افراد اعمال نموده است.
در محافل دانشجویان وابسته به جبهه ملی که اخیراً از وضع جبهه ناراضی می‌باشند، ادامه مبارزات مهندس بازرگان و آیت‌الله طالقانی و سایر همکارانشان تا سرحد محکومیت از آن‌ها تجلیل می‌نمایند و این قبیل افراد به علت توهم از مأمورین انتظامی، عقاید خود را علناً بیان نمی‌دارند و معتقدند هرگونه اظهارنظر صریح و اعلام پشتیبانی از محکومین، با خشونت شدید مأمورین انتظامی مواجه خواهد شد.
در تاریخ 21 /10 /42 جلسه هفتگی کانون نشر حقایق اسلامی منعقد و در این جلسه گروهی از دانشجویان وابسته به جبهه ملی از قبیل محمود فرهودی، محمدتقی چراغچی‌باشی آستانه حضور داشتند.
آقای محمود فرهودی اظهار می‌داشت: اعضای جبهه ملی چوبی را که می‌خورند، نتیجه سهل‌انگاری و روش غلط سران جبهه است، کمااینکه سازمان امنیت اغلب از ماها را به‌اصطلاح شش میخه کرده. مع‌التفصیل1 بایستی جبهه ملی مقاومت می‌کرد و به مبارزه خود ادامه می‌داد و حتی اگر سران جبهه هم مانند نهضت آزادی محکوم می‌شد، دست از مبارزه نمی‌کشید و تن به خواری نمی‌داد. با این وضع باید بعد از این متوجه نهضت آزادی باشیم. دانشجویان وابسته به جبهه ملی، محکومیت اعضاء نهضت آزادی را روی دو اصل می‌دانند: اول اینکه مخالفت آن‌ها با اعلیحضرت همایونی و دوم، قدم گذاشتن جای پای دکتر مصدق.
محکومیت اعضای نهضت آزادی ایران در بین طبقه بازاری با توجه به توهمی که در آن‌ها به وجود آمده و از طرفی مسئله سربازی طلاب ترسی در بین این عده ایجاد کرده است، از اظهارنظر علنی خودداری می‌نمایند. گاهی با احتیاط از قدرت دستگاه و بی‌تقصیری اعضاء مذکور بحث می‌کنند.
نظریه: محکومیت اعضاء مؤسس نهضت آزادی به‌هیچ‌وجه مورد انتظار طرفداران آن‌ها نبوده و محکوم شدن آیت‌الله طالقانی و مهندس بازرگان به ده سال زندان، نهایت موجب وحشت دوستان و طرفداران آن‌ها شده، اغلب از اظهار عقیده صریح در این مورد بیمناک هستند و بعضاً در محافل خیلی خصوصی در این باره بحث می‌شود. گروهی کثیری هنوز علت محکومیت این اشخاص را درک نکرده؛ بعضی معتقد هستند علت محکومیت این اشخاص مخالفت با دربار است و عده‌ای اظهارنظر می‌کنند که در روز 15 خرداد نهضت آزادی نقش مؤثری داشته است.
در هرحال بیشتر بحث و گفتگو در این مورد، در کانون نشر حقایق اسلامی انجام می‌شود.
گیرندگان: تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور