متن سند:
پیکار امام موسی صدر رئیس شورای عالی شیعیان در لبنان با حسین خطیب
رئیس دادگاه عالی جعفری لبنان علنی شده و هر لحظه شدیدتر می گردد.
اختلاف چگونه بروز کرد؟
هنگامی که موسی صدر در سال 1960 به عنوان بازدید وارد لبنان شد اوضاع
شیعیان [را] از نزدیک مطالعه و بررسی نمود، سپس برای اولین مرتبه با جعفر
شرف الدین نماینده صور ملاقات و توسط نامبرده به شیعیان منطقه جنوب و
مقامات رسمی آن منطقه آشنا گردید.
چون اوضاع و احوال و خصوصیات سیاسی و مذهبی این آب و خاک با نظریات
شخصیت مذهبی تطبیق نمود، لذا در اواسط سال 1962 برای اقامت دایمی به
لبنان مراجعت کرد و با همکاری جعفر شرف الدین فعالیت خود را برای گسترش
روابط اجتماعی شروع کرد.
در سال 1963 ستاره اقبال موسی صدر در میان محافل شیعیان مناطق جنوبی و
بقاع، شکوفان شد و آنها را به سوی خود جلب نمود.
البته علمای دیگر شیعه که
در بین مردم مقام و منزلتی داشتند، از بروز چنین رقیبی ناراحت شده و در اندک
مدتی علایم اختلاف و کشمکش بین موسی صدر و شیخ حسین خطیب رئیس
دادگاه عالی جعفری که از طرف عده زیادی از علمای شیعه پشتیبانی می شد
پدیدار گردید.
همزمان با گسترش و توسعه روزافزون شهرت و وجاهت موسی صدر در میان
طبقات مختلف تابعیت لبنانی وی طبق تصویب نامه ای صادر و به نامبرده مسترد
گردید.
در این هنگام عده ای از علمای مخالف وی دست به کار شده و برای
نابودی شهرت و وجاهت موسی صدر از دستگاه اطلاعاتی شهاب و عده ای از
سیاستمداران استمداد کرده و قضیه مشهور دختر را برای قتل موسی صدر طرح
نمودند.
شکست توطئه مخالفین شهرت موسی صدر را در منطقه جنوب و بقاع صد
چندان نمود و کلیه اقدامات و تلاش های دستگاه اطلاعاتی شهاب برای جلب
وی به سوی شهابی ها با شکست روبرو گردید و بالاخره شیخ حسن خالد قاضی
شرع لبنانی که از جوانان طرفدار ناصر است به عنوان مفتی لبنان انتخاب گردید و
روابط خود را با ناصری ها و کمونیست ها و شهابی ها گسترش داد.
این جریان،
شهابی ها و مخالفین موسی صدر را خوشنود و مردد ساخت.
مخالفین موسی
صدر سپس تصمیم گرفتند به هر قیمتی که شده او را از گردونه خارج سازند.
در مراسم افطار یکی از شب های ماه رمضان در سال 1965 که در هتل بریستول
ترتیب داده شده بود، زمینه مصالحه بین موسی صدر و دستگاه اطلاعاتی شهاب
فراهم گردید و موضوع تأسیس شورای عالی شیعیان لبنان در همان جلسه
مطرح شد.
تلاش صبری حماده برای تأسیس این شورا به نتیجه رسید و قرار شد
ریاست این شورا به موسی صدر واگذار شود.
سپس طرح قانون تأسیس شورا
مذکور به مجلس نمایندگان تقدیم شد و قرار شد صبری حماده و نمایندگان
جنوب و بقاع از طرح مذکور پشتیبانی نمایند.
ولی کامل الاسعد و شیخ حسین
خطیب و عده ای از علمای شیعه مخالفت خود را با طرح مذکور اعلام داشتند.
در
این هنگام اختلاف و خصومت شدیدی بین موسی صدر و جعفر شرف الدین که از
نظرات مخالف کامل
الاسعد پشتیبانی می کرد بروز نمود.
از سوی دیگر مقام و شخصیت و کفایت و قدرت موسی صدر مورد ستایش
پطریاک دریکرکی قرار گرفت و در نتیجه زمینه ملاقات موسی صدر با کاردینال
معوشی فراهم و این ملاقات چندین مرتبه تکرار شد؛ ولی به محض این که
معوشی از جریان اختلاف موسی صدر و شهابی ها مطلع شد روابط خود را با
صدر قطع نمود.
در سال 1968 قانون تأسیس شورای عالی اسلامی شیعه به
تصویب رسید.
سپس شهابی ها تلاش کردند که عده زیادی از طرفداران خود را
به عضویت این شورا برسانند.
البته در این امر موفق شدند ولی چون محسن سلیم
نماینده سابق بیروت در رأس دستگاه اطلاعات شهابی ها [قرار داشت]،
مخالفت های آنها به منزله مانعی در راه تحقق هدف های شورا قرار گرفت.
پس از انتخاب موسی صدر به ریاست شورای عالی اسلامی شیعه دستگاه
اطلاعات شهابی ها وی را مجبور ساختند که در جریان مبارزه انتخابات ریاست
جمهوری نقشه های این دسته را اجرا نماید و بدین ترتیب دین خود را به آنها ادا
کرده باشد.
ولی موسی صدر که میل نداشت در این مسائل گرفتار شود لذا به
عناوین مختلف و به بهانه معالجه چندین مرتبه به خارج مسافرت نمود.
نامبرده
در خلال این مسافرت های متعدد خود به لندن، پاریس و رم وارد واتیکان شد و با
پاپ ملاقات نمود.
باری موسی صدر پس از ملاقات پاپ با نیروی قوی تری به لبنان مراجعت کرد
ولی دستگاه اطلاعات شهابی ها مجددا موسی صدر را برای همکاری دعوت
کردند.
نامبرده این مرتبه نیز با تدبیر و لیاقت مخصوصی از زیر بار این گرفتاری ها شانه خالی نمود و به
منظور تحکیم موقعیت سیاسی خود در برابر شهابی ها به سوی پاتریاک معوشی روی آورد.
هنگامی که مناسبات موسی صدر و شهابی ها مجددا آشفته و بحرانی شد، موسی صدر پس از ملاقات
مرحوم جمال عبدالناصر با دستی پر و مانند فاتحین مراجعت کرد.
ولی مخالفین و دشمنان صدر این مرتبه
شیوه خود را تغییر داده و از طریق برقراری مناسبات با مقاومت فداییان سیاست ایجاد ناراحتی صدر را
اتخاذ نمودند.
از سوی دیگر رفتار و سیاست عاقلانه موسی صدر با فداییان احتمال بروز هرگونه
برخوردی را محال و غیرممکن ساخت.
بدین ترتیب توطئه بعدی آنها نیز با شکست روبرو شد.
در این هنگام اعتصاب لبنان در اثر تجاوز اسرائیل به مناطق جنوبی اعلام گردید.
سپس تظاهرات دامنه
داری مناطق جنوبی را فرا گرفت.
از سوی دیگر اختلافات صدر با سیاستمداران و علمای مخالف وی به
شدت بحرانی و متشنج گردید.
موسی صدر برای خنثی نمودن این تظاهرات که به رهبری کامل الاسعد تنظیم شده بود این مرتبه به طور
آزمایشی با دستگاه اطلاعات همکاری و تشریک مساعی نمود.
از سوی دیگر مخالفین وی به گروه بعثی های
عراق که از جعفر شرف الدین طرفداری می کردند روی آورده و بدین ترتیب دامنه اختلاف و خصومت طرفین با
انتخاب شدن سلیمان فرنجیه به ریاست جمهوری با شکست سیاست دستگاه اطلاعات منتهی گردید.
عبدالمجید زین نماینده بیروت قبل از شروع مبارزه انتخاباتی ریاست دوم در خلال جلسه ای صریحا به موسی
صدر اظهار داشته که اگر میل داری بر ضد سیاست کامل اسعد دست و پنجه نرم کنید باید حماقت خود را کنار
بگذارید و وارد گود شوید بفرمایید.
باری ناگفته نماند که برادران عبداللطیف و عبدالمجید زین قبلاً از دوستان
صمیمی رئیس شورای عالی مسلمانان شیعه بودند.
هنگامی که موسی صدر به اشتباهات خود پی برد روش
مجامله را پیش گرفت و از کامل اسعد درخواست ملاقات کرد و بالاخره ملاقات تعارفی در مجلس نمایندگان
صورت گرفت و طرفین یکدیگر را دیده بوسی کردند.
ولی هنگام خداحافظی و خروج صدر آقای کامل اسعد
همچنان پشت میز اتاق کار خود قرار داشت؛ در صورتی که شخصیت های دیگر را تا درب خروجی اتاق بدرقه
کرد.
پس از انتخاب شدن کامل اسعد به ریاست مجلس نمایندگان گروه شیوخ و علمای مخالف به رهبری شیخ
حسین خطیب رئیس دادگاه عالی جعفری انتخاب کامل اسعد را تبریک گفته و الغای شورای عالی شیعیان را
پیشنهاد کردند.
از سوی دیگر طرفداران موسی صدر به وی پیشنهاد کردند که از همکاری با دستگاه اطلاعات
شهابی ها خودداری نماید.
و در برابر سیاستمداران از سیاست فعالانه بی طرفی پیروی کرده و آن چه را که خود
جزو برنامه اعلام کرده است اجرا نماید.
اکنون این سؤال پیش می آید که این پیکار به کجا خواهد کشید؟ و نتیجه آن کدام است؟ و آیا سید موسی صدر
روش و سیاست خود را که بنابه پیشنهاد دوستان گرفتار شده تغییر می دهد؟ و آیا گروه علما به
رهبری شیخ حسین خطیب و تأیید سیاستمداران درباره منحل کردن شورای عالی شیعیان موفق خواهند شد.
اینها سؤالاتی است که آینده نزدیک، به آنها پاسخ خواهد داد.
منبع:
کتاب
امام موسی صدر به روایت اسناد ساواک - جلد اول صفحه 214