صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

تاریخ سند: 2 شهریور 1357


متن سند:

در ساعت 1730 آقای طراحی تلفنی اطلاع دادند در مسجد اراک واقع در میدان ارک در ساعت 1400 روز 2 /6 /37 حاضر ولی مجلس وعظ و سخنرانی تشکیل نگردید و به‌طوری‌که بعضی از حاضرین اظهار می‌داشتند سید جواد شاهرخی واعظ مسجد بعد از سخنرانی روز 1 /6 /37 توسط مأمورین بازداشت شده است، ضمناً اعلامیه‌ای تحت عنوان کوره آدم‌سوزی1 منصور2 بر روی دیوار مسجد نصب و توسط حاضرین در مسجد که عده‌ای در حدود 4000 نفر بودند قرائت می‌گردید و به تدریج مردم مسجد را ترک نمودند، ضمناً پلیس در محوطه مسجد نبوده و مراتب به تأمین تهران اعلام گردیده است.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت تهران – پرنیان‌فر مراتب به استحضار رسید مقرر فرمودند به 312 و تأمین تهران تلفنگرام گردد.
پهلوان 2 /6 /37 در ساعت 1800 به تأمین تهران آقای ...
تلفنگرام شد.
پژوهش‌فر اداره کل سوم - گیرنده: خداخواه گوینده: علاء‌الدینی - ساعت 1820 روز 2 /6 /37

توضیحات سند:

1ـ سینما رکس آبادان: در تاریخ 28 /5 /57 فاجعه وحشتناک آتش سوزی سینمارکس آبادان در ساعت 22 هنگامی که 700 نفر از مردم مشغول تماشای فیلم گوزنها ساخته مسعود کیمیایی بودند اتفاق افتاد و هنگامی که مردم برای فرار از آتش به سوی درهای خروجی هجوم آوردند با درهایی از بیرون قفل شده مواجه شدند.
در این حادثه مهلک 377 نفر زن و کودک و پیر و جوان جان باختند.
شاه در 26 مرداد 57 ابراز داشته بود که: « ما به مردم تمدن بزرگ را وعده می دهیم و دشمنان وحشت بزرگ را» دو روز بعد در سالروز کودتای آمریکایی 1332 سینمارکس به آتش کشیده شد و تفسیر سخن شاه معلوم گشت.
در پی حادثه جانگداز و دلخراش سینمارکس آبادان حرکتهای انقلابی مردم در شهرهای مختلف کشور به شدت افزایش یافته و در بسیاری از شهرها تظاهرات و درگیریها به اوج خود رسید.
در شهرهای شیراز، قم، تبریز و اصفهان هم که حکومت نظامی برقرار بود مردم به حجم تظاهرات خود افزودند و در پی آن شاه مجبور شد برای آرام کردن اوضاع دکتر جمشید آموزگار را از کار برکنار کرده و در تاریخ 5 /6 /57 فرمان نخست وزیری مهندس جعفر شریف امامی را صادر نماید.
در ماه مذکور تعداد کثیری از مردم شهرهای مورد اشاره و شهرهای دیگر به شهادت رسیدند.
اعلامیه مذکور، فاجعه سینما رکس آبادان را به کوره آدم‌سوزی شاه تعبیر نموده بود.
(رک: هفت هزار روز تاریخ ایران و انقلاب اسلامی، غلامرضا کرباسچی، جلد دوم، بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی، سال 1371 و روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، باقر عاقلی، جلد دوم، نشر گفتار، سال 1370) 2ـ منصور: اسم مستعار محمدرضا پهلوی در ساواک کُد «66» و نام «منصور» بود.

منبع:

کتاب پایگاه‌های انقلاب اسلامی، مسجد ارک تهران به روایت اسناد ساواک صفحه 617

صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.