موضوع: جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی
تاریخ سند: 20 فروردین 1345
موضوع: جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی
متن سند:
از:د ببه: ۳۱۲
تاریخ: 20 /1 /45
شماره: ۱۷/د ب /312
موضوع: جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی
ساعت ۱۶۳۰ روز 17 /1 /45 فضل‌اله نیک‌آئین و رضا افراشید (سعادت) بمنزل جلال آل‌احمد واقع در تجریش آخر کوچه فردوسی رفتند. در این ملاقات جلال آل‌احمد اظهار نموده است: "در حال حاضر محاکمه ملکی پایان پذیرفته و بهتر است آنچه را که در دست داریم بصورت یک کتاب منتشر نمائیم که سند واقعاً مفید و روشن کننده‌ای بخصوص از لحاظ حوادث این سالهای بحرانی (۱۵ سال اخیر) که روشنفکران بآن نیاز شدید دارند باشد و ضمناً مطالب و کتاب درست در این باب منتشر گردیده باشد. این کتاب در حدود /۳۰۰ صفحه معمولی می‌شود و شامل کیفر خواست. کلیه مدافعات ملکی و سه نفر دیگر و حرفهائی که در دادگاه رد و بدل شده خواهد بود در این کتاب اظهارات دادستان چاپ نخواهد شد زیرا ملکی آنچه را که لازم بوده خود نقل کرده و پاسخ داده و بقیه فرمایشات جناب دادستان در روزنامه منتشر شده و لزومی ندارد که ما برایشان منتشر کنیم بعلاوه این اظهارات آنقدر بی‌پایه بوده که از نقطه نظر خود دستگاه هم قابل تکرار نیست".
قرار است جلال آل‌احمد مقدمه‌ای به عنوان "یک شاهد" قسمت عمده جریانات سیاسی سالهای اخیر بنویسد در ابتدای امر درباره تعداد کتاب عدد ۲۰۰۰ نسخه به میان آمده ولی پس از مذاکراتی پیرامون هزینه زیاد و عدم قدرت چاپ کتاب به این تعداد قرار شده قبلاً ۵۰۰ نسخه چاپ گردد. تاکنون در حدود ۱۵۰ برگ مطالب کتاب ماشین شده و ۱۰۰ صفحه آن با قلم مشکی توسط جلال آل‌احمد رؤیت شده و قرار است از روی مطالب کلیشه تهیه گردد. نصف اوراق بوسیله دو نفر از دوستان آل‌احمد که نامشان معلوم نشده ماشین گردیده و نصف بقیه توسط یکی از اعضاء جامعه در دست تایپ باشد و قرار است کتاب مزبور از لحاظ جمع‌آوری مطالب تا آخر فروردین ماه آماده شود. درباره چاپ آن جلال ال‌احمد اظهار نموده که با رمضانی مدیر مؤسسه مطبوعاتی امیرکبیر مذاکره کرده ولی او جواب نداده و میل ندارد که بار دیگر درباره این موضوع با وی صحبت کند و بهتر است از طرف خود اعضاء اقدام بچاپ این کتاب بشود البته هنوز تصمیم قاطعی در این زمینه اتخاذ نگردیده به فضل‌اله نیک‌آئین گفته شده که با جلال آل‌احمد در تماس باشد و هر وقت کتاب برای چاپ آماده بود تحویل گرفته و ترتیب چاپ آن را بدهد.
در ملاقات منزل جلال آل‌احمد صحبت از مطالب مندرج در روزنامه لوموند فرانسه درباره محاکمات سیاسی در ایران شد و ضمن اشاره بملاقات اخیر این روزنامه متکی باظهارات راباپور وکیل دادگستری فرانسوی و نیز مسافرت اریک رولوسر دبیر خارجی خاورمیانه روزنامه لوموند از آل‌احمد سئوال شد که اظهارات نوشته‌های این دو نفر که مدعی بوده‌اند از منابع موثقی کسب شده چه بوده و منبع موثق چه کسی بوده است؟ جلال آل‌احمد پاسخ داد "منابعی نبوده بلکه یک منبع بوده و آن هم خود من هستم و من مفصلاً راباپور را در جریان حقایق گذارده‌ام".
جلال آل‌احمد همچنین افزوده است که قسمت عمده مدافعات ملکی را تا بحال برای اروپا فرستاده و بقیه را نیز قریباً خواهد فرستاد.
دو نفر ملاقات کنندگان با جلال آل‌احمد درباره تجدید تشکیلات جامعه سوسیالیست‌ها با او مذاکره و نظراتش را سئوال کرده‌اند. نامبرده در پاسخ گفته است: «من به تشکیلات کاری ندارم و کنار کشیده‌ام. و اصولاً معتقدم برای کدام روشنفکران نادان خود فروش زحمت بکشیم. اینها می‌آیند چیزهائی یاد می‌گیرند و بعد بمن فحش می‌دهند. من فقط از نظر علاقمندی بملکی اخیراً کارهایی کرده‌ام و برای شخص او هرکار دیگری هم می‌کنم ولی در عین حال نمی‌خواهم عاقبتم مانند ملکی باشد. این روشنفکران لایق همین حکومتی هستند که دارند".
نامبرده در خاتمه افزود: "من بهر حال شما را منع نمی‌کنم بروید و دور هم جمع شوید یک کمیته جدید انتخاب کنید و مسئولیتها را هم تقسیم کنید. منتها نظر من غیر از این است شما (نیک‌آئین و افراشید) و آقایان عاقلی‌زاده و صفا رهبران آینده جامعه هستید که همان سرنوشت ملکی را خواهید داشت منتها ده سال دیگر". پس از ذکر مطالب دیگری در زمینه چاپ کتاب مدافعات ملکی و مراجعه فضل‌اله نیک‌آئین و افراشید برای دریافت آن ملاقات مزبور در ساعت ۱۸۴۵ خاتمه پذیرفت.
نظریه منبع: تصور نمی‌رود جلال آل‌احمد شخصاً اقدام به چاپ کتاب بکند و ناگزیر است از سایر اعضاء جامعه بخصوص فضل‌اله نیک‌آئین و داریوش آشوری کمک بگیرد.
در مورد ملاقات خارجیان در یکی دو گزارش قبل اطلاع داده شده بود که داریوش آشوری با اریک رولو سردبیر خارجی روزنامه لوموند تماس گرفته اینک روشن شده که این ملاقات در منزل جلال آل‌احمد و با حضور وی انجام گردیده است.
نظریه رهبر عملیات.
قبلاً سعی شده اعتماد جلال آل‌احمد و دو نفر دیگر نسبت به منبع جلب و بطریقی رفتار شود که حتی‌الامکان فعلاً مسئله چاپ کتاب در بین همین چهار نفر باشد تا بموقع از جزئیات امر اطلاع حاصل گردد معهذا مفید خواهد بود که منحصراً بساواک تهران اطلاع داده شود که "جلال آل‌احمد را تحت مراقبت و کنترل بیشتری قرار دهند".