درباره: علی دوانی فرزند اسماعیل
تاریخ سند: 4 دی 1353
درباره: علی دوانی فرزند اسماعیل
متن سند:
از: 312 تاریخ: 4 /10 /1353گزارش
درباره: علی دوانی فرزند اسماعیل
محترماً به استحضار می‌رساند
منظور:
صلاحیت نامبرده بالا جهت صدور گذرنامه به مقصد کویت برای وعظ و تبلیغ استعلام شده است.
سابقه:
برابر سوابق موجود مشارالیه یکی از روحانیون افراطی و مخالف دولت بوده که در سال 43 جهت تبلیغ به کویت مسافرت و در تاریخ 19 /4 /43 نامه‌ای به وسیله پست از خمینی دریافت و در نامه اشاره شده شیخ [ابوالقاسم]حسین خزعلی به منظور جمع‌آوری کمک‌های مالی از شیعیان کویت و ترغیب آنها به هماهنگی و تقویت روحانیون از ایران به کویت مسافرت خواهد نمود توصیه کرده نامبرده را در انجام پیشرفت مقاصد همراهی نماید.
یاد شده فوق به اتفاق عده‌ای از علما در تاریخ 29 /11 /43 نامه سرگشاده‌ای به جانبداری از خمینی به جناب آقای هویدا تسلیم و در آن اشاره شده در سال‌های اخیر اقداماتی برخلاف قوانین اسلامی و قانون اساسی در این کشور مذهبی انجام گرفته که موجبات ناراحتی عموم طبقات و مخصوصاً روحانیون شده و در نامه مزبور اشاره شده مردم تا کی در زیر شکنجه و خفقان و محدودیت‌های سانسور و تفتیش قرار گیرند و در خاتمه برگشت خمینی را به قم خواستار شده‌اند.
شخص مورد بحث در سال 44 با ملا یحیی جوهری که از طرفداران خمینی می‌باشد و ارتباط با افراد حزب دموکرات کردستان1 دارد و به قم مسافرت نموده بود، تماس حاصل نموده است.
نامبرده بالا در سال 46 کتابی به نام (نهضت دو ماهه روحانیون ایران به منظور دفاع از اصول مقدس اسلام) که از تالیفات خودش می‌باشد به یکی از دوستانش اهدا نموده و سفارش کرده که کتاب مزبور را در دسترس کسی قرار ندهد زیرا از نظر سیاسی به مصلحت نیست که در تاریخ 26 /8 /46 دستور جمع‌آوری کتاب مزبور داده شده است.
شخص مورد بحث در تاریخ 29 /7 /51 در بالای منبر پیرامون اصول تعلیم و تربیت بحث و شرح مفصلی از فساد والدین و دستگاه تبلیغاتی کشور که دانسته یا ندانسته عمل می‌کنند ایراد و گفته همین تبلیغات ریشه سعادت مردم را می‌سوزاند و به نام انقلاب که ظاهر فریبنده دارد کشور و ملت را به فنا و نابودی سوق می‌دهند.
مشارالیه اغلب در منابر خود مطالب خلاف و تحریک آمیز عنوان نموده و چندین بار به نامبرده تذکر داده شده است.
ضمناً پسر یاد شده فوق به نام محمد حسن رجبی (دوانی) به واسطه ارتباط با یکی از محکومین (محسن اسلامی) به شش ماه حبس تادیبی محکوم و پس از تحمل کیفر از زندان آزاد شده است.
گردش‌کار:
با توجه به اینکه چندین بار به نامبرده بالا تذکر داده شده بود که در منابر خود مطالب خلاف و تحریک‌آمیز عنوان ننماید لذا مشارالیه به تذکرات داده شده توجه ننموده و کماکان به رویه خود ادامه می‌دهد و اعمال و رفتارش تحت مراقبت می‌باشد.
نظریه:
با عرض مراتب فوق و با توجه به اینکه یاد شده به تذکرات داده شده توجه ننموده و کماکان به رویه خود در اظهار مطالب خلاف و تحریک‌آمیز ادامه می‌دهد و همچنین یکی از روحانیون طرفدار خمینی و فلسفی می‌باشد و با در نظر گرفتن وضعیت کویت مسافرت نامبرده بالا به مصلحت نمی‌باشد مستدعی است در صورت تصویب با صدور گذرنامه وی مخالفت گردد. موکول به رای عالیست.
کارمند اقدام
رئیس دایره اقدام خواجه‌لو
رئیس بخش 312
رئیس اداره یکم عملیات و بررسی عطارپور
مخالفت شود 4 /10 /53
4 /10 /53
توضیحات سند:
1. حزب دموکرات کردستان: تاریخچه شکل‌گیری حزب دموکرات کردستان ایران به زمان جنگ جهانی دوم باز می‌گردد. طی این سال‌ها اولین تشکیلات سیاسی کردی به نام «کومله ژ ـ ک یا جمعیت حیات کرد» در شهرستان مهاباد به وجود آمد. این جمعیت از ابتدا با حزب هیوا در کردستان عراق ارتباط داشت. در سال 1323 در زمان اشغال ایران توسط متفقین شوروی‌ها فعالیت تبلیغاتی فرهنگی شدیدی را در کردستان شروع کردند که منجر به تشکیل انجمن فرهنگی «کردستان و شوروی» در شهر مهاباد شد. شوروی‌ها پی بردند که وجود رهبر روحانی به واسطه پشتیبانی مردم و قبایل کرد از جمعیت کومله ژ ـ ک لازم است، لذا «قاضی محمد» را به این حزب وارد کردند و قاضی محمد با حمایت شوروی‌ها، زمام حزب را به دست گرفت و پس از مسافرت به آذربایجان شوروی و گرفتن قول کمک مالی و تسلیحاتی از روس‌ها، در کنفرانس 25 مرداد 1324 تأسیس حزب دموکرات کردستان ایران را به طور رسمی اعلام کرد. اما پس از حدود یک سال از شکل‌گیری حزب و به دست‌گیری حکومت جمهوری مهاباد، با خروج نیروهای شوروی از شمال و غرب کشور و اشغال نیروهای دولتی، قاضی محمد دستگیر و حزب نیز از هم پاشید. در دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت(1327 ـ 1332) در سال‌های 1332 ـ 1328 نیز در شهر مهاباد تعدادی از جوانان نظیر غنی بلوریان، عبدالله اسحاقی و سلیمان معینی فعالیت‌هایی را شروع کردند که با کودتای آمریکایی ـ انگلیسی 28 مرداد 1332 این حرکت‌ها هم فروکش کرد. در سال 1336 اعضای شورای حزب دموکرات کردستان ایران مجدداً با کمک حزب توده در اتحاد جماهیر شوروی شروع به فعالیت می‌کند و عبدالله اسحاقی با نام مستعار احمد توفیق سعی می‌کند در خارج از کشور به تشکیلات حزب سروسامان بدهد. ولی در رابطه با خط و مشی مبارزه، با حزب توده به اختلاف نظر می‌رسند و حرکت چشمگیری نمی‌توانند انجام دهند. در سال 1343 کنگره دوم حزب دموکرات کردستان ایران در کوی سنجاق عراق تشکیل می‌شود و احمد توفیق به دبیرکلی آن انتخاب و در همانجا پیشنهاد اخراج عبدالرحمن قاسملو به علت خیانت به جنبش خلق کرد و همکاری با ساواک طرح و مورد تصویب قرار می‌گیرد. در سال 1352 کنگره سوم حزب دموکرات در قلعه دیزه عراق تشکیل و عبدالرحمن قاسملو در این کنگره به دبیر کلی حزب انتخاب شد وی اساسنامه و مرامنامه حزب دموکرات را با سمت و سوی سوسیالیستی تدوین کرد و ارتباط با رژیم صهیونیستی اسرائیل آغاز شد. تا پیروزی انقلاب اسلامی، حزب دموکرات کردستان فعالیت چشمگیر و قابل ملاحظه‌ای نداشت، با پیروزی انقلاب این حزب با توجه به اوضاع سیاسی خاص کشور و تضعیف نهادهای نظامی و امنیتی در غرب کشور دست به تحرکاتی زده و بسیاری از مردم بی‌گناه منطقه را به کشتن داد و جنایات بی‌شماری را مرتکب گردید.(اسناد ساواک ـ پرونده موضوعی حزب )