موضوع: استقبال از برژنف
موضوع: استقبال از برژنف
متن سند:
شماره: 55/ ن ـ 3 تاریخ: 27 /8 /42موضوع: استقبال از برژنف
موضوع مهمى که باید مورد توجه قرار گیرد استقبال مردم از برژنف صدر هیئت رئیسه اتحاد جماهیر شوروى و قضاوت طرفداران مقام شامخ سلطنت و میهن‌پرستان واقعى و نظریه موافقین و مخالفین نسبت به این شور و هیجان در این استقبال است که روز شنبه ناظر آن بوده‌اند.
به طورى که مشاهده گردیده استقبال مردم از برژنف در کلیه استقبالهایى که تاکنون از سران دول بزرگ به عمل آمده بى‌نظیر بود و حتى هنگام مسافرت الیزابت ملکه انگلستان یا آیزنهاور1 رئیس‌جمهور آمریکا یا روساى سایر ممالک اروپایى به ایران تعداد استقبال‌کنندگان و جمعیت به151 اجتماع‌کنندگان دیروز در مسیر حرکت اعلیحضرت همایون شاهنشاه و برژنف نمى‌رسید و به طورى که مأمورین ویژه که خود جزو مستقبلین و در نقاط مختلف خط سیر ایستاده بودند گزارش مى‌دهند صدى نود مردم روى علاقه و ایمان خاصى آمده و براى رسیدن اتومبیل و یا کالسکه حامل برژنف دقیقه شمارى مى‌نمودند و اکثر مغازه‌داران و شاگردان آنها در مسیر حرکت برخلاف گذشته به مردم اجازه مى‌دادند که حتى داخل مغازه او که تا حدى بلندتر از سطح خیابان بوده بایستند و حتى مشاهده شده که عده زیادى از کارگران و اهالى جنوب شهر و حتى اهالى شهرستانها که بین آنها عده زیادى از توده‌ای‌هاى سابق هم دیده شده‌اند در مسیر حرکت ایستاده و اظهار اظهار خرسندى مى‌نموده‌اند. یکى از مأمورین ویژه در حدود یک صد نفر از توده‌ای‌هاى شمال را مشاهده کرده فقط براى شرکت در مراسم استقبال با صرف هزینه از شهرستانهاى شمالى به تهران آمده و در شاهرضا در مسیر حرکت شدیداً ابراز احساسات مى‌کرده‌اند و حتى مردم عادى و طبقه 2 و 3 در این استقبال از خود شور و هیجان فوق‌العاده نشان مى‌داده‌اند و افراد ناراضى و توده‌ای‌ها از این استقبال بهره‌بردارى زیاد کرده و پس از عبور برژنف اظهار مى‌داشته‌اند این است مظهر دموکراسى. این است حکومت مردم بر مردم. مشاهده کنید چه شوق و شعفى در چشمان و حالت برژنف است و چگونه مى‌خواهد از کالسکه بیرون آمده و در وسط مردم قرار گیرد. پس از عبور کالسکه چون برژنف با حرکات خاصى خود را از کالسکه به خارج خم کرده و به مردم جواب مى‌داد و شاهنشاه در عقب کالسکه با حالت گرفته‌اى نزول اجلال فرموده بودند این شایعه بین مردم ایجاد شد که شاهنشاه از استقبالى که مردم از برژنف نمودند و تاکنون در مسیر حرکت شاهنشاه و ملکه ایران تا این حد ابراز احساسات نشده بود متاثر به نظر مى‌رسیدند. عده‌اى از بازاریها و کسبه و روحانیون که در مسیر حرکت بودند از این ابراز علاقه و استقبال شدید مردم اظهار تاسف و نگرانى کرده‌اند و اظهار داشته‌اند در زمان گذشته اگر کسى در مملکت اسم زحمتکش و رنجبر یا لغاتى مشابه آن به زبان مى‌آورد مورد اعتراض مردم قرار مى‌گرفت ولى امروز مردم تهران تا این حد از رئیس‌جمهور شوروى که مدعى پشتیبانى طبقه زحمتکش و رنجبر و کارگر است استقبال مى‌کنند و حتى پرچم سرخ که مظهر مخالفت با حکومت سلطنتى است باید در جلوى کاخ سلطنتى و خیابانهاى تهران برافراشته شود و روش حکومتهاى قبلى و عدم توجه آنها به خواسته‌هاى مردم و افکار عمومى بوده است که تا این حد در مردم عادى هم تمایل به شوروى و رئیس یک کشور کمونیستى ایجاد شده است و از آینده کشور اظهار نگرانى مى‌کردند.
چند نفر از طرفداران سیاست انگلیس بر حسب تصادف به علت بسته شدن خیابان در مسیر حرکت قرار گرفته بودند بعدازظهر روز گذشته از استقبال پرشور مردم اظهار خوشوقتى مى‌کرده‌اند و آن دو اظهار داشته‌اند بالاخره به دست خود آمریکایی‌ها و عمال سیاسى آنها وضع طورى خواهد شد که در کنار روسیه شوروى مملکت مسلمان و سلطنتى ایران به کام کمونیست و به طرف کمونیست خواهد رفت و حتى با تنفر شدیدى اظهار داشته‌اند چشم آمریکایی‌ها کور شود اگر انگلیس‌ها ضرر کردند آنها بیشتر ضرر خواهند کرد و به طورکلى طبقه روشنفکر و طرفداران سلطنت و حتى مردم مسلمان و روحانیون از آمدن برژنف به ایران و استقبال زیادى که از طرف مردم شده است اظهار نگرانى مى‌کنند لیکن طبقات ناراضى و کارمندان دولت ـ دانشجویان دانشگاه ـ توده‌ای‌هاى سابق ـ وابستگان به جبهه ملى و نهضت آزادى ـ کارگران ـ جوانان بیکار و ناراضى از آمدن برژنف فوق‌العاده اظهار خرسندى نموده و عموماً در استقبال از مشارالیه شرکت کرده‌اند.
[ناخوانا] وسیله جناب آقاى دکتر مالک بهره‌بردارى شد
در پرونده روابط ایران و شوروى بایگانى شود
توضیحات سند:
1ـ آیزنهاور رئیس‌جمهورى آمریکا در سال‌هاى 1957 میلادى در 5 ژانویه همین سال لایحه‌اى را به کنگره آمریکا پیشنهاد کرد که به دکترین آیزنهاور مشهور شد. او پس از انتقاد شدید از مقاصد جاه طلبانه شوروى در خاورمیانه از کنگره اجازه خواست به همه کشورها یا بعضى از کشورهاى این منطقه که مایل باشند کمک اقتصادى و نظامى اعطا کنند مشروط بر اینکه کشورهاى مزبور در ازاء آن اجازه استفاده از خاکشان را به نیروهاى مسلح آمریکایى بدهند. در این راستا ایران و چین و برخى کشورهاى دیگر از نظر آیزنهاور که متعلق به جمهوریخواهان بود اهمیت ویژه‌اى داشت فلذا پس از پیروزى بر دموکراتها در 1952 بطور جدى و قوى به حمایت از عمال خود در منطقه پرداختند و طراحى کودتاى 28 مرداد نیز در همین سال‌ها به وقوع پیوست. آیزنهاور در دوره اول ریاست جمهورى خود تلاش کرد ایران را به پیمان بغداد که ادامه سیاست سدبندى ترومن بود، تشویق نماید و در مرحله دوم ریاست جمهورى خود که در فاصله 1957 تا 1960 مى‌باشد به کمک‌هاى دفاعى، نظامى، و انعقاد قراردادهاى دفاعى دو جانبه 1959 و نصب وسایل الکترونیکى و ... را با ایران در حمایت و جلوگیرى از نفوذ شوروى در ایران بکار بست. (فرهاد درویشى سرتلانى ـ مناسبات امنیتى نظامى آمریکا و ایران ـ انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامى 1376) ص 46پیشنهادهاى پرزیدنت آیزنهاور درباره اتخاذ سیاست جدید در خاورمیانه که در پنجم ژانویه 1957 در جلسه مشترک مجلسین آمریکا مطرح شده بشرح ذیل مى‌باشد:
1ـ نیروهاى مسلح آمریکا در آینده باید مجاز باشند که براى حفظ دولتهایى که در معرض نفوذ مستقیم یا غیرمستقیم کمونیسم بین‌المللى قرار گرفته‌اند مداخله کنند.
2ـ کشورهاى متحد آمریکا باید به دولتهاى در معرض نفوذ کمونیسم کمک‌هاى اقتصادى برسانند.
3ـ کشورهاى متحد آمریکا باید کمک‌هاى نظامى در اختیار دولتهاى در معرض نفوذ کمونیسم قرار دهند. منطقه تحت پوشش دکترین آیزنهاور از غرب به لیبى و از شرق به پاکستان و از شمال به ترکیه و از جنوب به عربستان محدود مى‌شد. تمام کشورهاى داخل در این منطقه به انضمام اتیوپى و سودان، مشمول کمک‌هاى نظامى و اقتصادى آمریکا و متحدینش مى‌شدند. حکومتهاى ملى در سه قاره در دوره آیزنهاور برانداخته شدند: حکومت آربنز در گواتمالا، حکومت مصدق در ایران و حکومت لومومبا در کنگو (فرهنگ علوم سیاسى ـ مرکز اطلاعات و مدارک علمى ایران بهار 1374 ص 106)