وقایع دى ماه 56 در یک نگاه
متن سند:
وقایع دى ماه 56 در یک نگاه
پس از آنکه مجالس و مراسم متعدد جهت بزرگداشت شهادت حاج آقا مصطفى خمینى در سراسر کشور برگزار گردید و نام «خمینى» که سالها زندانى سینه‌ها و گلوها شده بود؛ و به زبان آوردن آن بزرگترین جرم به شمار مى‌رفت، بار دیگر به طور گسترده‌اى بر سر زبانها جارى شد؛ رژیم در یک عکس‌العمل انفعالى روز دوشنبه 17 دى ماه 1356، مقاله‌اى را تهیه که در آن ضمن توهین به روحانیت انقلابى، صریحا به حضرت امام نیز اهانت شده بود.
انتشار مقاله مذکور، عکس‌العملهاى شدیدى را موجب گشت؛ اولین اقدام در قم صورت گرفت. در روز 18 /1 /56 درسهاى حوزه تعطیل شد و جمعیت زیادى از طلاب و مردم قم در خیابانها به راهپیمایى پرداختند.
حرکت مردمى در بعدازظهر روز 19 دى با تیراندازى مأمورین پلیس به خاک و خون کشیده شد. تعدادى به شهادت رسیده و جمعى مجروح شدند. شاه با این جنایت، نظام سلطنتى موروثى را در سراشیبى سقوط قرارداد و خشم نفرت عمومى مردم را موجب گشت. پس از این واقعه تعداد قابل توجهى از روحانیان به واسطه افشاگریهایشان دستگیر و زندانى یا تبعید شدند.1
بازتاب گسترده واقعه قم موجب شد روحانیان سارى به عنوان اعتراض از رفتن به مساجد و برگزارى نمازهاى جماعت و منبر خوددارى نمایند. واقعه قم عامل مؤثرى براى تجمع و حرکت جمعى تمامى طبقات مردم در کشور گردید؛
مراسم تجلیل از شهداى قیام 19 دى در شهرها برگزار گردید و اعلامیه‌هاى زیادى در تشریح این واقعه پخش و سخنرانان نیز ضمن رسوا ساختن روزنامه‌هاى وابسته به رژیم، به افشاى جنایات شاه در قم ادامه دادند.2
مبارزات مجاهدان در این ماه به صورتهاى گوناگون به طور فزاینده، گسترش یافت و علاوه بر صدور اعلامیه، سخنرانیهاى گاه و بیگاه، شعارنویسى بر روى در و دیوارها شروع شد و مبارزان با نوشتن شعارهاى انقلابى از این طریق نیز به آگاه‌سازى مردم دست مى‌زدند.3
توضیحات سند:
1. انقلاب اسلامى به روایت اسناد ساواک استان اصفهان، (تهران: مرکز بررسى اسناد تاریخى وزارت اطلاعات، چاپ اول، جلد اول، زمستان 1382) صص 124 و 123.
2. همان.
3. همان.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، روزشمار استان مازندران(ساری)، جلد 1 صفحه 39