تمدن بزرگ با کشف حجاب
تمدن بزرگ با کشف حجاب
متن سند:
تمدن بزرگ با کشف حجابماجراى کشف حجاب به دست رضاخان میرپنج، ریشه در جریان روشنفکرى بیمار زائیده شده‌اى دارد که از دوران قاجاریه، خصوصا در زمان ناصرالدین شاه و احمدشاه، با حضور مأموران قدرتهاى استکبارى در کسوتهاى مختلف در ایران و مسافرت‌هاى شاهانه به کشورهاى غربى و مهمتر از همه بازگشت عناصر فرنگ رفته مرعوب فرهنگ مبتذل غرب، امثال میرزاملکم خان و تقى‌زاده که براى پیشرفت معتقد به فرنگى شدن، از فرق سر تا نوک پا داشتند، شروع گردید.
این تهاجم ابتدا با تغییر لباس ملى و طرح لباس متحدالشکل و ممنوع کردن لباس روحانیت، شروع شد و پس از سفر چهل روزه رضاخان در خردادماه سال 1313 به ترکیه با کارگردانى محمدعلى فروغى و به میزبانى کمال مصطفى پاشا (آتاتورک) که ترکیه را عرصه تاخت‌وتاز فرهنگ غرب کرده بود، به صورت گسترده‌ترى اعمال گردید.
در همین سال بود که آموزگاران و دختران دانش‌آموز از داشتن حجاب، ممنوع شدند و به دنبال آن، به نیروهاى شهربانى دستور داده شد تا با توسل به قوه قهریه، حجاب را از سر زنان مسلمان بردارند. در تحمیل فرهنگ بى‌عفتى بود که رضاخان، حرم شریف و مطهر ثامن‌الحجج (ع) را با خون معترضین به کشف حجاب رنگین ساخت و واقعه کشتار خونین مسجد گوهرشاد را به وجود آورد. در این راستا فعالیتهاى گسترده‌اى صورت گرفت که از آن جمله به صدور بخشنامه‌هاى متعددى که در سالهاى 1316 و 1317 به وزارتخانه‌ها، استانداریها، فرمانداریها و شهربانى‌ها ارسال گردید، مى‌توان اشاره کرد.
اسنادى که در این بخش به مطالعه آن خواهید پرداخت، گوشه‌اى از اظهار عجز کارگزاران رضاخانى است که با مخالفت سرسختانه مردم غیور و متدین خطه خونرنگ آذربایجان روبرو گردیده و به شکست ذّلت‌بار خود اعتراف کرده‌اند.
سند اول:
شماره : 118
از: رضائیه دفتر مخصوص شاهنشاهى
از مراغه گزارش مى‌دهند کشف حجاب به هیچ‌وجه در آن شهر عملى نشده است بنده هم که آنجا رفتم همین‌طور دیده شد تغییر شهربانى آنجا را فرماندارى مراغه براى پیشرفت حجاب لازم دانسته است.
مستوفى
سند دوم:
شماره: 315 تاریخ: 16 /2 /1317
ریاست اداره‌کل شهربانى
از قرار گزارش استاندار 4 کشف حجاب در مراغه عملى نشده و این عدم پیشرفت را براثر بى‌کفایتى و یا عدم توجه رئیس شهربانى آنجا مى‌داند و تقاضاى تغییر او را نموده است. حسب‌الامر مطاع مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهى ابلاغ مى‌نماید اگر این‌طور است که اظهار شده رئیس شهربانى مزبور را تغییر بدهید نتیجه اقدامات را هم گزارش بدهید که به‌عرض پیشگاه مبارک برسد.
سند سوم :
شماره: 511
ریاست دفتر مخصوص شاهنشاهى
عطف به ابلاغیه مطاع مبارک 315ـ 6 /2 /17 راجع به گزارش استاندار 4 در موضوع عملى نشدن کشف حجاب در مراغه که اوامر مطاع مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهى شرف صدور یافته است هرگاه رئیس شهربانى آنجا غفلت کرده است تغییر داده شود بعرض مى‌رساند. یاور حسام وزیرى پایه‌ور شهربانى تبریز براى بازجویى به مراغه اعزام طبق گزارش شهربانى تبریز به‌طورى که بازجویى شده رئیس شهربانى مراغه در مورد کشف حجاب غفلتى نکرده زنهایى که در معابر دیده مى‌شوند بى‌حجاب هستند ولى عده‌اى از بانوان از منزل خارج نمى‌شوند متمنى است مراتب را از شرف عرض پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهى گذرانده اوامر مطاع مبارک را ابلاغ فرمایند.
رئیس اداره کل شهربانى
[پى‌نوشت رضاخان:] تا وقتى که در خانه هستند نباید متعرض شد هر وقت از خانه خارج شدند و خواستند با حجاب حرکت نمایند مطابق مقررات باید ممانعت شود.15 /4 /17[1317]
سند چهارم :
شماره: 877 تاریخ: 15 /4 /1317
محرمانه ریاست اداره کل شهربانى
نامه شماره 11961 /2856 به عرض پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهى رسید مقرر فرمودند ابلاغ نمایم زنهایى که در خانه‌هاى خود با چادر هستند نباید متعرض آنها شد هر وقت از خانه خود با حجاب خارج و در کوچه و معابر با چادر باشند مطابق مقررات باید ممانعت به عمل آید.
رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهى
سند پنجم :
از: رضائیه 27 /12 /17
شماره: 3128
دفتر مخصوص شاهنشاه
وضع حجاب شهرهاى این استان و رضائیه را که در هیچ‌جا رضایت‌بخش نیست و کرارا به غلامحسین بهزادى رئیس شهربانى اینجا تذکر داده و نتیجه نگرفته‌ام بالاخره به وزارت کشور گزارش داده‌ام معلوم مى‌شود براثر این گزارش از اداره کل شهربانى بازپرسى‌هایى از او شده است به جاى اینکه به بنده مراجعه و در رفع این وضعیت تشریک مساعى کند نامه بخشنامه مانندى به همه ادارات اینجا نوشته به خواهش و تمنا شاید در پاره[اى] موارد به فشار مشغول تمام کردن وقت است.
با این رئیس شهربانى که باید چشم و گوش و دست بنده باشد نمى‌دانم چگونه تشریک مساعى کنم در شهرهاى این استان غیر از شاگردان مدارس و خانمهاى رؤسا و اعضاء ادارات و مسیحى‌ها هر زنى که در کوچه دیده مى‌شود روسرى داشته و چانه و صورت خود را بسته است. 58 عبداللّه مستوفى
سند ششم :
شماره: 3128 تاریخ: 2 /12 /1317
محرمانه
ریاست اداره‌کل شهربانى
از قرار اظهار استاندار 4 موضوع رفع حجاب در آن استان رضایت‌بخش نیست غلامحسین بهزادى رئیس شهربانى آنجا نیز بدون مراجعه به استاندارى مستقیما یک نوع اقدامات بى‌حاصلى مى‌نماید. غیر از شاگردان مدارس و خانمهاى رؤسا و اعضاء دوائر و مسیحى‌ها سایرین با روسرى راه مى‌روند و صورت و چانه خود را هم با روسرى مى‌بندند استاندارى از رئیس شهربانى آنجا شاکى است که با او در امورات تشریک مساعى ندارد حسب‌الامر مطاع مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهى ابلاغ مى‌نماید یا رئیس شهربانى رضائیه را تغییر بدهید و یا به ترتیب دیگر رفع شکایت استاندار را بنمایید که در پیشرفت امور وقفه حاصل نگردد.رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهى
و سند هفتم نیز ادامه این مقاومت جانانه است که تا پایان عمر رژیم شاهنشاهى ادامه داشته است:
شماره: 6/ م تاریخ: 29 /2 /2536 [1356]
آقاى خسرو امیرقاسمى سرپرست اداره کل کشاورزى و مدیرکل تعاون و امور روستاها
نظر به پیشرفتهاى دوران انقلاب جامعه زنان ایران و فعالیتهایى که خانم‌ها در شئون مختلف اجتماعى آغاز نموده و گامهاى مؤثرى که دوشادوش مردان در اداره امور مملکت برمیدارند و باتوجه به این واقعیت که منظور حجاب نسوان در اسلام چیزى غیر از استفاده از چادر این پوشش دست و پاگیر و باز دارنده از تحریک بوده است اوامر مبارک اعلیحضرت همایونى شاهنشاه آریامهر مبنى بر عدم استفاده چادر صادر گردیده بنابراین ضرورت دارد اوامر صادره را به کلیه خانمهاى شاغل در آن اداره و ادارات تابعه بنحو مؤثر متذکر شده و به آقایان نیز تفهیم فرمایید که استفاده از چادر وسیله همسرهاى‌شان بلاتردید موجب مواخذه و بازخواست شدید آنان خواهد شد.
احمد برادر
استاندار
ارسال گردید
خواهشمند است مراتب به فرد فرد خانمهاى شاغل در آن اداره نیز ابلاغ فرمایند.
خسرو امیرقاسمى
مدیر تعاون و امور روستاها و سرپرست اداره کل کشاورزى استان چهار محال و بختیارى