نخستین کنگره زرتشتیان جهان و جشن ۲۵۰۰ ساله بنیاد شاهنشاهی ایران
نخستین کنگره زرتشتیان جهان و جشن ۲۵۰۰ ساله بنیاد شاهنشاهی ایران
متن سند:
روزنامه روزانه جام جمشید ارکان پارسیان هندوستان که در بمبئی انتشار می‌یابد، در شماره ۱۴ آوریل به قلم یکی از نویسندگان دانشمند خود آقای «دارووالا» چنین نگاشته است.نخستین کنگره زرتشتیان جهان و جشن ۲۵۰۰ ساله بنیاد شاهنشاهی ایران
تصمیم انجمن زرتشتیان تهران برای شرکت در جشن ۲۵۰۰ ساله بنیاد شاهنشاهی هخامنشی ایران نه تنها مورد استقبال و موجب شادمانی زرتشتیان هندوستان می‌باشد بلکه از هر جهت مورد علاقه زرتشتیان هندوستان در شرکت به این مراسم است.
مذهب زرتشت تنها کیش عالم‌گیر بود - نام ایرانی به هر جا مورد تکبیر بود
در کف ایرانیان یا دشنه یا شمشیر بود - وان همه شمشیرها بر دشمنانمان چیر بود.
این پیام از من ببر ای طوطی هندوستان – به گلی کز مرز ما رفته است در آن بوستان گومبر از یاد آن دیرینه عهد دوستان
- گربود ایران بهشت آئین دیاجا دوستان
"از استاد سعید نفیسی"1
بیش از دو هزار و پانصد سال است که هر صبح نوروز خورشید تابان شعاع درخشان خود را بر کاخ مجلل شاهنشاهان هخامنشی در کاخ آپادانا پرتوافکن داشته و آغاز سالی نوین را در ایران جاودان که یادآور تاریخ فرهنگ باعظمت آن است، اعلام می‌دارد.
با آنکه بیش از ۲۵ قرن از آن می‌گذرد و هنوز آپادانا همراه با نام کشور ایران جاویدان معرف مهد تمدن و آموزنده دانش و فرهنگ درخشان ایران به جهان است.
سال آینده برای ۲۵۰۰ سال تاریخ بنیاد شاهنشاهی هخامنشی جشن برگزار خواهد شد. در تاریخ هر کشور جدید در جهان چنین رقمی را باید یادگای از طولانی‌ترین دوران تاریخی دانست.
هر کشوری، روز اول سال خود را جشن می‌گیرد و آن را به نام نوروز می‌نامند - ولی نوروز باستانی ایران در هنگام مقایسه جشنی است ممتاز و دلیل بارزی است بر این جشن جاودان که زاده زندگانی ملی ایران بوده و به یک گذشته پرافتخار و تاریخی کهن سال بستگی دارد.
یک فرصت شایسته
بنا به فرمان اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران محمدرضا شاه پهلوی برای تجلیل از یک دوره تاریخی درخشان، مراسم جشن باشکوهی در سال آینده برگزار خواهد شد.
ما با علم به اینکه این جشن و تجلیل مربوط به کشور ایران است و با وجود اینکه ۱۳ قرن است که به هندوستان مهاجرت کرده‌ایم، ولی هرگز فراموش نمی‌کنیم که وطن اصلی ما ایران است و از این سرزمین مقدس، تمام آداب، سنن و فرهنگ باستانی به ما به ارث رسیده و پیامبر بزرگ ما زرتشت نیز از این سرزمین برخاسته است و با این ترتیب ما خود را نسبت به گذشته درخشان این کشور مربوط می‌دانیم و بی‌گمان تاریخ و بقای زرتشتیان جهان مستقیم و غیرمستقیم به کشور ایران بستگی دارد.
در گذشته هر زمان که برای هم‌کیشان ما گرفتاری و کدورتی پیش آمده، در ما بی‌تأثیر نبوده و در خور توانائی خود به کمک آنها شتافته‌‌ایم و خود را در شادی و اندوه آنها شریک دانسته‌‌ایم و می‌دانیم که ایرانیان نیز ما را از یاد نبرده‌اند.
اما زمان تغییر‌یافته
زرتشتیان در جاده ترقی و تکامل به راه افتاده‌اند و در بسیاری جهات موفقیت‌های شایانی نصیبشان گشته است و در حال حاضر علاقه بسیار دارند که با تمام زرتشتیان جهان همکاری نزدیک داشته باشند، یکی از اعضای کمیته جشن شاهنشاهی انجمن زرتشتیان تهران، آقای اردشیر جهانیان اخیراً نگاشته بودند که برای ما زرتشتیان جهان فرصت بسیار خوبی است که در ضمن تشکیل کنگره‌ای متشکل از تمام زرتشتیان جهان، شرکت خود را در برگزاری جشن بنیاد شاهنشاهی ایران به نحو شایسته‌ای اعلام و سایر مسائل تاریخی و نژادی خود را نیز مطرح مذاکره قرار دهیم و با ایجاد چنین رابطه‌ای اتحاد خود را استوارتر داریم. اینک بر عهده سران قوم است که این وظیفه مقدس را انجام دهند و یقین است پارسیان جهان نیز در این راه پیشقدم خواهند بود.
کنگره امسال تشکیل می‌یابد. بنا به به اشاره‌ای که آقای اردشیر جهانیان نموده بودند، انجمن زرتشتیان تهران تصمیم گرفته است که در سال جاری کنگره‌ای با حضور نمایندگان زرتشتیان هندوستان - پاکستان - اروپا و ایران تشکیل دهند تا درباره نحوه شرکت زرتشتیان در برگزاری این جشن تاریخی تبادل‌نظر گردد و به طریقی که در شأن ملت باستانی است، تصمیم اتخاذ شود. به راستی در این فرصت تاریخی، وظیفه زرتشتیان است که با پیروی از منویات مبارک شاهنشاه ایران و ارث بالاستحقاق تاج و تخت - کوروش - داریوش و انوشیروان، که در احیای تاریخ و فرهنگ باستانی ایران، مجاهدت مخصوص مبذول می‌فرمایند، موجودیت خود را به اثبات رسانند.
یکی دیگراز دوستان ایرانی ما می‌نویسد همانطور که در گذشته پارسیان شخصیت‌های برجسته‌ای مانند سرمانکچی‌ها، تریاکیخسروخانبهادر وارد شیرجی ریپورتر به ایران فرستاده و در نتیجه خدمات شایان توجهی برای زرتشتیان ایران انجام داده‌اند، در این موقع نیز باید پارسیان شخصیت‌های برجسته‌ای به این کنگره گسیل دارند تا بتوانند روابط و اتحاد خود را با تمام زرتشتیان جهان استوارتر دارند - چنانچه روزنامه‌های پارسیان نیز فرصت را غنیمت شمرده و نمایندگانی به ایران اعزام دارند، یقیناً خدمت بزرگی به حسن روابط زرتشتیان با ایران و مردم انجام داده‌اند.
پیمانی که با «مام میهن» بسته‌‌ایم - انجمن‌های زرتشتیان تهران با شور و شوق فراوان هم اکنون برای تهیه مقدمات شرکت در این جشن تاریخی و تشکیل کنگره زرتشتیان، خود را آماده می‌نماید. ما زرتشتیان نیز هنگامی که ایران را به قصد هندوستان ترک گفته‌ایم، با مام میهن پیمانی بسته‌‌ایم که همیشه بر آن استوار مانده و اینک نیز که هنگام خوشی و شادمانی مام میهنمان به امر شاهنشاه محبوب در سراسر ایران جشن و مراسم یادبودی در راه تجلیل از فرزندان بزرگ ایران میهن عزیز ما بر پا می‌گردد، بر ماست که از سایر هم‌میهنان خود عقب نمائیم. در پایان از استاد «پورداود» دانشمند شهیر الهام گرفته متفقاً می‌گوئیم:
مرنج آر ز تو روی برتافتیم
سوی کشور هند بشتافتیم
سپاس و درود تو داریم و پاس
تو را نیک خواهیم شناس
به یاد تو یک شعله روشن کنیم
به نام تو یک گوشه گلشن کنیم.
توضیحات سند:
۱- سعید نفیسی فرزند علی‌اکبر در سال ۱۲۷۴ ش در تهران به دنیا آمد. تحصیلات عالی را تا درجه دکترا در رشته ادبیات فارسی ادامه داد. نامبرده مشاغلی از جمله، منشی اول وزارت فواید عامه و تجارت، ریاست شعبه فلاحت وزارت فواید عامه، رئیس راه تهران - دماوند، ریاست مدرسه عالی تجارب، استاد دانشکده ادبیات و ... را عهده‌دار بود. نفیسی مسافرت‌های فرهنگی به کشورهای هندوستان، افعانستان، شوروی و ... نمود. در گزارش‌های ساواک سابقه‌ای در خصوص ارتباط مشارالیه با حزب توده طی سال‌های ۳۱-۱۳۲۸ به چشم می‌خورد و طبق ادعای ساواک او مؤسس سازمان جوانان حزب توده بوده و از افراد مؤثر این حزب به شمار آمده است. در پاسخ استعلام شروع به کار دختر نفیسی (نوشین‌دخت نفیسی) در وزارت دربار (دفتر مخصوص فرح) نیز اشاره‌ای به هواداری و فعالیت پدرش با حزب توده ذکر شده است. نامبرده در سال ۱۳۳۱ با درجه استادی بازنشسته شده است. رادیو مسکو در گزارش 3 /9 /1345 خود تحت عنوان "تجلیل از استاد فقید سعید نفیسی" چنین آورده است: "دیروز در کاخ دولتی، با ملل کشورهای خارجی در مسکو جلسه هیأت مدیره انجمن فرهنگی شوروی با ایران تشکیل گردید. اعضای هیأت مدیره برای تجلیل از خاطره استاد سعید نفیسی دانشمند معروف ایران یک دقیقه سکوت اختیار کردند - نقش مهمی که سعید نفیسی درامر تحکیم مبانی دوستی بین ملل در کشور و توسعه آن ایفا نموده، ارزش به سزائی دارد." سعید نفیسی دارای آثار متعددی از جمله: آتش‌های نهفته، تاریخ اجتماعی قرون معاصر، فرهنگ لغت فارسی جیبی، تاریخ تمدن ایران ساسانی، تاریخ شهریاری رضاشاه پهلوی، درفش ایران و شیر و خورشید، مسیحیت ایران بوده است.ـ اسناد ساواک ـ پرونده‌های انفرادی