تاریخ سند: 5 آذر 1346
متن سند:
از: 10/ه .به: 321 شماره: 7658 /10/ه جلسه کلوپ روتاری ساعت 1300 روز پنجشنبه 2 /9 /46 با حضور 24 نفر از اعضاء در هتل ایران‌تور تشکیل گردید پس از صرف نهار آقای حاتم‌زاده از طرف اعضاء از مراجعت آقای دکتر حکمی از اروپا اظهار خوشبختی نموده و به ایشان خیرمقدم گفت و خواهش نمود که مشارالیه درباره مسافرت خود مطالبی بیان نماید.
آقای دکتر حکمی در مورد مشاهدات خود از انگلستان و پیشرفت علم پزشکی در آنجا بیاناتی ایراد و سپس چنین اظهار داشت: از انگلستان به فرانسه رفتم و در چند کنگره پزشکی و جراحی شرکت نمودم و ناظر چندین عمل جراحی بزرگ من‌جمله تعویض قلب حیوانات بودم که پس از عمل بعد از مدتی که تحت درمان قرار می‌گیرند کاملاً سالم می‌مانند نامبرده سپس اظهار نمود وقتی که مجسمه‌های ابن‌سینا و ذکریای رازی را در تالار دانشگاه پاریس نصب کردند هیچگونه تبلیغی از طرف مقامات مسئول ایرانی انجام نگردید.
و جای کمال تأسف است که یکی از جراید خارجی نوشته بود مجسمه دو نفر از مشاهیر عرب را در دانشگاه پاریس نصب کردند و هیچ مقامی از ایران به این روزنامه جواب نداد و این موضوع می‌رساند که هنوز کشور ما نتوانسته است خود را کاملاً به دنیا معرفی نماید.
مشارالیه سپس از هواپیمائی ملی انتقاد نموده و گفت من در پاریس از نمایندگی هواپیمائی ایران برای روز اول آذر بلیط رزرو کرده بودم که صبح اول آذر اصفهان باشم در تهران نیز رزرو مرا تأئید کردند اما روز چهارشنبه اول آذر که به فرودگاه مهرآباد رفتم گفتند هواپیما تأخیر دارد پس از آن ساعت‌ها در فرودگاه ماندم تا بالأخره دو هواپیما در ساعت‌های مختلف به اصفهان پرواز نمود که در هیچ‌کدام از آنها جائی برای من باقی نماند و این امر می‌رساند که هنوز کشور ایران یک کشور مترقی نبوده و سیستم اداره کردن آن کاملاً خوب نیست.
در روزهای اول مراجعتم به ایران به این موضوع برخورد کردم که متوجه باشم هنوز در یک کشور عقب‌افتاده زندگی می‌کنم مشارالیه در پایان سخنان خود اظهار نمود غیر از من در فرودگاه مهرآباد عده‌ای خارجی هم بودند که رزرو آنها نیز به هم خورده بود و حتی یک خانم آمریکائی گریه می‌کرد زیرا خبر داده بود که چه موقع به محل مورد نظرش می‌رسد.
بعداً آقای مهندس بصیری یکی از اعضاء کلوپ گفت که روز سه‌شنبه به اتفاق آقای هامبرگر ـ کاظم امین ـ و ارشدی جلسه هیئت مدیره داشتیم و مدتی درباره اینکه چه عمل عام‌المنفعه می‌توانیم انجام بدهیم بحث شد و به این نتیجه رسیدیم که کلوپ بودجه‌ای فراهم کند و تعدادی از دانشجویان اول کلاس‌های دانشکده علوم و ادبیات و تعدادی از محصلین اول کلاس‌های دبیرستان فارابی و ابن‌سینا را به انجمن ایران و انگلیس معرفی نموده که در کلاس‌های انگلیسی شرکت نمایند و کلوپ هزینه آنها را به انجمن مزبور بپردازد.
آقای دکتر حکمی اجرای این امر را موکول به مطالعه بیشتری نمود.
ملاحظات: نظریه منبع.
آقای دکتر حکمی پیشامد مطالب فوق‌الذکر را ناشی از عقب‌افتادگی و سیستم غلط اداره بعضی از امور می‌دانند.
نظریه رهبر عملیات.
آقای دکتر حکمی رئیس کلوپ روتاری که به مدت 5 هفته به اروپا سفر نموده بود اخیراً مراجعت نموده است و منظور او از ذکر مطالب فوق بیشتر روی ناراحتی‌هائی است که برای او فراهم شده است.
الف خواجو نظریه رئیس ساواک سوابق دکتر حکمی طی شماره‌های 39 /6639 /7-26 /5 /39 و 1566-31 /3 /37 و 39 ـ 6402 /7-22 /5 /39 به اداره کل سوم اعلام گردیده است دستور داده شد که مراقب اعمال و گفتار نامبرده بوده و مراتب را به سازمان منعکس نمایند تا عقاید و نظرات او کاملاً مشخص شده و معلوم گردد این مسافرت چه اثراتی روی افکار نامبرده گذاشته است.
ضمناً نام روزنامه مورد بحث به طریق از زیرپاکشی وی سؤال و به استحضار می‌رسد.
ضمیمه پرونده کلاسه 213221 و ارائه شود.
18 /9 /46