جناب مستطاب حجت‌الاسلام و المسلمین آقای بهشتی دامت معالیه الشریفه
جناب مستطاب حجت‌الاسلام و المسلمین آقای بهشتی دامت معالیه الشریفه
متن سند:
آلمانهامبورگ
جناب مستطاب حجت‌الاسلام و المسلمین آقای بهشتی دامت معالیه الشریفه
اصل در پرونده آیت‌الله میلانی ضمیمه گردید.
این نسخه به پرونده محمد بهشتی ضمیمه و بایگانی شود.۱۴/۶
بسمه جلت اسمائه
هامبورگ
جناب مستطاب حجت‌الاسلام و المسلمین آقای بهشتی دام فضله و افضاله سلام و تحیت وافر به عرض می‌رسانم
چندی است به زیارت مرقوم کریم مورخ 2/۴ /44 موفق شده و از بیانات شریفه به چند گونه معلومات برخورده و درس گرفته‌ام خدای متعال منت آن وجود شریف را برای امت اسلامی و مذهبی در همه نقاط پاینده بدارد. تحقیقاً بایستی روحانیت پیوسته شکر گزارد چنین نعمتی دارد که آبروی جامعه او را نگه می‌دارد.
از تمشیت مقاصد عالیه در آن محیط نگرانم و دعا می‌کنم و نمی‌دانم تا چه حدودی توانائی دارم کمک کنم و ترویج کنم و به کدامین شخصیت و یا به اشخاص حرف شنو و با احساسات سفارش کنم. از ساختمان مسجد و تعرض ننمودن شهرداری از حیث ناقص ماندن آن نگرانم و علیه سبحانه اتوکل.
باری تشکیلات به طوری که درس داده‌اید یعنی مرقوم داشته‌اید و بسی حکیمانه مرقوم داشته‌اید بسیار مهم است ولی چه باید کرد و راه وصول و مقرر داشتن آنها چیست اخیراً از قم از بعض آقایان نامه‌ای رسید و بعض اشخاص به مشهد مقدس آمدند اظهار‌شان این بود که در اطریش عالم اسلامی وجود ندارد و دو هزار دانشجوی اسلامی در آنجا است پس لازم است به شهر وین جناب آقای محققی را سریع اعزام کنی بنده اولاً ندانستم آن دوهزار آنجا معادل بیست نفر از جوانان با ایمان ایران اهمیت به عوالم دینی و مذهبی می‌دهند یا نه ثانیاً و ثالث هم ندانستم. لهذا على العجاله معتقد نشدم اگر حضرتعالی معلوماتی از اطریش دارید مسبوقم بفرمائید. دیروز مرقومه‌ای از حضرتعالی بر حسب اخبار بنده زاده شرف وصول بخشیده ولی خبرم نداده که مطلبی لازم الاطلاع برای بنده را مشتمل بوده است اگر باشد در آینده جواب عرض می‌کنم.
جناب مستطاب آقای باهنر دامت معالیه تا حدودی که توانسته اقدامات فرموده‌اند و بنده تا حدودی که توانسته‌ام مراقبت دارم در ترویج و تأیید ایشان ولی به طوری حیرت از جهاتی وجود دارد که بعضی جوانانی که به خدمتشان می‌رسند اظهار‌شان این است که رأی قاطع نمی‌توانند بدهند.
ایران بالفعل حاجت مبرم دارد ولی امیدم آنست که به حول و قوه خدواندی وجود حضرتعالی در اروپا در آینده آثاری بسی اهم داشته باشد. والله المستعان والسلام علیکم و على کل من تری
محمدهادی الحسینی المیلانی
بسمه تعالی
بعرض عالی می‌رساند (۱) پس از اهداء سلام و تحیات وافر سلامتی جنابعالی و بستگان محترم را از درگاه حضرت متعال خواستارم.
نامه شما پس از انتظار زیاد و در موقعی که در قم نبودم و به مشهد رضوی مشرف شده بودم رسیده بود و پس از ورود به قم موفق به مطالعه آن شدم، از سلامتی شما و خانواده محترم خرسند گردیدم و از موفقیتی که تا بحال نصیب شده بسی مسرور و مشعوف شدم.
متأسفانه در موقعی که سرکار عازم آلمان بودید حقیر موفق بدیدار نشدم و شاید در آن موقع اگر خدمت رسیده بودم از جمله کسانی بودم که نظریه مخالف نسبت به رفتن آلمان می‌دادم، زیرا که می‌دیدم که شما در شرایط نامساعد فعلی در بین دو قطب مخالف قرار می‌گیرید، دسته‌ای از شما کار‌هایی می‌خواهید که دیگران مخالف آن را از شما انتظار دارند، با این که موانع خارجی اجازه نمی‌دهد که شما تمایلات ارادتمندان جوان را انجام دهید. و بالنتیجه ناچار مراجعت می‌شوید، و یا تمایل طبقه جوانرا از کف می‌دهید و این محذور کاملاً مرا در فکر قرار داده بود، ولی بعداً توانستم که خود را راضی کنم که کفایت و کاردانی شما نمی‌گذارد محذوری پیش آید. و از نامه سرکار استفاده نمودم که تا بحال چنین محذوری پیش نیامده امید است که در آتیه هم پیش نیاید.
در موضوع وظیفه فعلی آنچه بنظر حقیر آید آنست که اگر امکانات شما اجازه دهد که فعالیت‌های دینی صحیحی در آنجا انجام دهید، و یک سنگر صحیح اسلامی بوجود آورید، ادامه کار لازم است و الا در ایران از وجود شما استفاده‌‌های زیاد می‌شود، و ماندن شما بمنزله تعطیل یکی از قوا است و البته همان طور که خود جنابعالی توجه دارید اکثر فعالیت‌ها روی طبقه جوان باید واقع شود، و از تعالیم اسلامی بیشتر توجه به تعالیم اجتماعی آن شود، و آنچه را اسلام برای جهان و پیشرفت مردم در امور دنیا آورده است. بیشتر تذکر داده شود، مبارزه اسلام با فقر و فاقه، زور ستمگری، امتیازات طبقاتی، استبداد استعباد، جهل فساد، و هر چیزی که عامل بدبختی جامعه است گفته شود، و اساساً اسلام احکام فردی را هم مقدمه برای اصلاح امور اجتماعی قرار داده است، و آنچه اسلام برای مردم خواسته یک دنیای مرفه که متعاقب بجهانی است نورانی. و از بین مذاهب مختلفه اسلامی شیعه مذهبی است که از روز اول با مبارزه با فساد و ظلم برنامه خود را شروع نموده، و با پدید آوردن انقلاب اجتماعی روی کار آمده است و در دوران‌های مختلفه خود را یک دینی عقلانی و اجتماعی و مترقی معرفی نموده است.
علیای حال خود شما ابصر در این امرید، و بهتر بر احکام اسلامی واقفید حقیر خیال می‌کنم جلسات هر چند به صورت تعلیمات (نه خطابه) باشد مفیدتر است و اساسا ما فعلاً احتیاج به افراد مربی و تعلیمات دیده داریم، و از جوانان خوب بتوانیم برای اسلام ازین سبک استفاده کنیم.
اوضاع ایران کماکان و تاز‌ه‌ای نیست، اخیر ۲ نفر ترکیه برای دیدار رفته‌اند وضع مزاجی ایشان خوب است، روحیه کماکان تاز‌ه‌ای دیگر نبوده است.
رفقا بحمداله همگی سالم می‌باشند، حقیر و خانواده سالم می‌باشم نمی‌دانم با امکانات زیادی که برای شما موجود است در مورد منفی چه می‌کنید خواهشمندم از قول حقیر و خانواده سلام خدمت اهل منزل تقدیم دارید از ارسال نامه زود به زود دریغ نفرمائید وضع تحصیلی محمدرضا را بیان فرمائید. در خاتمه موفقیت شما را از خداوند متعال خواستارم. ۴ شهریور ۴۴
آقای‌هاشمی سلام می‌رساند.
فراموش نکنم هر وقت مشهدی غلامحسین ملاقات می‌شود تقاضای ابلاغ عرض سلام خدمت شما دارد.