موضوع: ارتباط حسینیه ارشاد تهران با کانون نشر حقایق اسلامی مشهد
تاریخ سند: 7 تیر 1347
موضوع: ارتباط حسینیه ارشاد تهران با کانون نشر حقایق اسلامی مشهد
متن سند:
خیلی محرمانه رونوشت گزارش خبر 15416 /51 منبع 340 از اواخر تابستان سال 1345 که محمدتقی شریعتی به تهران رفت و در آنجا سکونت اختیار نمود جلساتی در حسینیه ارشاد تهران نظیر کانون نشر حقایق اسلامی مشهد بوجود آورد بتدریج در حسینیه ارشاد طرفداران نهضت آزادی و کانون مهندسین ایران که آیت اله طالقانی و مهندس بازرگان1 در آن عضویت و نفوذ کامل دارند شرکت و از طرف اعضاء کانون نشر حقایق مشهد نیز که طرفدار عقاید سیاسی مهندس بازرگان می باشند پیوندهایی با افراد حسینیه ارشاد بوجود آمد در اواخر تابستان سال جاری محمدتقی شریعتی تصمیم گرفت مجددا به مشهد مراجعت نماید تا بهر ترتیب که ممکن است ساختمان جدید کانون را که ناتمام مانده است به اتمام برساند پس از آمدن محمدتقی شریعتی به مشهد تغییراتی در وضع حسینیه ارشاد بوجود آمد هیئت مدیره جدید با نظر دکتر ناظرزاده کرمانی انتخاب و برنامه هائی را که در زمان شریعتی تنها به صورت خشک مذهبی و تفسیر قرآن اداره می شد دگرگون نموده و تصمیم گرفتند جلسات خود را به صورت مسابقه مشاعره هائی مذهبی و سخنرانیهائی از طرف افرادی سرشناس و حتی تشکیل جلساتی به صورت مسابقه و شرکت دادن طرفداران مذهب از سایر شهرستانها در آن مسابقه ها و دادن پول و مخارج ایاب و ذهاب آنها و حتی دادن جایزه به صورت جوان پسندتری درآید در موقع آمدن آیت اله طالقانی به مشهد بنا به اظهار نعمت میرزازاده (م آزرم) و ناصر بازرگان موافقت محمدتقی شریعتی و دکتر علی شریعتی و طاهر احمدزاده2 را آیت اله طالقانی جلب می کند تا در مجالسی که به مناسبت بعثت حضرت رسول در تهران تشکیل می شود نامبردگان شرکت نمایند در نتیجه محمدتقی شریعتی به عنوان شرکت در سخنرانیهای دینی دکتر علی شریعتی جهت چند خطابه درباره تاریخ اسلام، نعمت میرزا زاده به عنوان شرکت در بهترین شعری که به صورت قصیده درباره مبعث سروده شده باشد به تهران عزیمت می نمایند و طاهر احمدزاده نیز به عنوان همراهی با آنها اما در اصل به صورت جلب نظر تجار تهران جهت تأمین مخارج ساختمان کانون و مذاکره جهت تکمیل کتابخانه آن و همچنین تماس از طریق اعضای حسینیه ارشاد با مقامات بالاتر جهت جلب نظر دستگاههای حکومت برای گرفتن اجازه ای به منظور ادامه ساختمان و تکمیل آن به تهران می روند جلساتی که طی چند شب با شرکت دکتر ناظرزاده تشکیل می شود و بهترین اشعار رسیده را مورد بررسی قرار می دهند با وجود اینکه شعر میرزازاده در ردیف هشتم قرار می گیرد به توصیه محمدتقی شریعتی مبلغ 15 هزار تومان به عنوان جایزه به نامبرده می دهند در ضمن کوششهائی نیز جهت جمع آوری اعانه برای کانون نشر حقایق مشهد صورت می گیرد که از مبلغ آن جز احمدزاده و محمدتقی شریعتی و دکتر علی شریعتی کس دیگری اطلاع ندارد باین ترتیب کوشش دکتر علی شریعتی که سعی دارد عقاید پدر خود را از صورت منزوی بودن در آورد تا حدی با موفقیت روبرو می گردد.ضمنا قرار می شود مجددا برای شبهای نوزدهم تا بیست و سوم ماه رمضان محمدتقی شریعتی و علی شریعتی جهت سخنرانیهائی به تهران بروند و گویا طاهر احمدزاده هم با آنها به تهران خواهد رفت به طوری که میرزازاده و ناصر بازرگان اظهار عقیده می کنند به تدریج مسابقه شعری به مسابقه جالب ترین کتب مذهبی سال و کتابهائی که ترجمه شده باشد و همچنین قطعات کوتاه مذهبی گسترش خواهد یافت و رفت وآمدها به ظاهر جنبه مذهبی دارد زیرا گردانندگان این مؤسسه در تهران متوجه شده اند که نیاز جوانان به اصول واقعی اسلام در همه شهرها امری است ضروری وانگهی سرسخت ترین مبارزین همیشه از میان همین توده ها برخواسته اند [برخاسته اند.
]ضمنا در صورتی که آخرین تلاش برای اجازه از ساواک جهت تکمیل ساختمان کانون به نتیجه نرسد ساختمان جدید بنام شعبه حسینیه ارشاد و با اجازه ای که از تهران اخذ خواهد شد بکار خود ادامه خواهد داد در حال حاضر وضع دکتر علی شریعتی در دانشکده ادبیات طوری است که بسیاری از دانشجویان رشته تاریخ دوستار وی هستند و چون سایر اساتید از نظر سواد و وضع اجتماعی در شرایط او نیستند سخنرانیها و خطابه های او در میان دانشجویان اثری عمیق بجا گذارده و اگر نامبرده در خارج از محیط دانشگاه بتواند بهر عنوان اجازه فعالیتی برای ایجاد مؤسسهای بگیرد اکثر دانشجویان دور او جمع خواهند شد از سوی دیگر دکتر سیروس سهامی که او نیز پیرو عقاید جبهه ملی است باتفاق دکتر شریعتی کوشیده است تا از طریق کلوپ هنری فردوسی با اداره فرهنگ و هنر 1 اسان، 2خراسان و مشیری پور متصدی مربوطه وارد مذاکره شوند و نظر آن مؤسسه را جلب تا نمایشنامه هائی با شرکت هنرمندان گروه فردوسی به مورد اجرا گذاشته شود زیرا در نمایشنامه های پانتومیمی صامت و یا نمایشنامه هایی که به صورت سمبلیک ارائه می شود می توان بسیاری از مسائل و مطالب سیاسی را به صورت هنری به طوری که چشمگیر نباشد و فقط هنرمندان و هنرشناسان متوجه آن گردند عرضه نمود.
ضمنا خود این عمل وسیله ای است که بتوان جوانان بخصوص دانشجویان را دور خود جمع نمود.
بنا به اظهار جعفر محدث اکبری فوق لیسانس علوم اجتماعی و عضو چپ رو جبهه ملی و نهضت آزادی ایران که هم اکنون در دبیرستان صفری مشغول کار است دعوت شده تا درباره نمایشنامه ها اظهارنظر نماید و در انتخاب آنها با افراد گروه فردوسی همکاری کند اما این شخص به عللی این همکاری را نپذیرفته و گفته است افراد این گروه هنرمند واقعی نیستند.
نظریه منبع ـ در سال تحصیلی جدید مجددا علی شریعتی و افراد کانون نشر حقایق اسلامی کوشش همه جانبه خود را آغاز کرده اند تا بتوانند مجددا خود را بمردم بشناسانند و آنچه را که طی چند سال اخیر از دست داده اند با توجه به موقعیتی که علی شریعتی دارد کسب نمایند.
نظریه رهبر عملیات ـ نظریه منبع تأیید می شود اعمال و رفتار دکتر علی شریعتی و افراد کانون زیر دید می باشد سوابق علی شریعتی طی شماره 3682/ه 1 ـ 7 /5 /47 نعمت میرزازاده3 طی شماره 1448 /9 ه ـ 8 /4 /45 و 1449 /9 ه ـ 11 /4 /45 و 1771 /9 ه ـ 3 /4 /46 و 10812 /9 ه 25 /10 /46 بعرض رسیده است دکتر سیروس سهامی فرزند حسین استادیار دانشکده ادبیات مشهد نیز سوابقی دارد که طی شماره 3582/ه 2 ـ 31 /4 /47 به بخش 322 و 2261 /9 ه ـ 29 /2 /47 بآن بخش گزارش گردیده است.
مشخصات کامل اکبری و سوابق وی تهیه متعاقبا تقدیم خواهد شد.
رونوشت برابر اصل و اصل در 123719 می باشد.
توضیحات سند:
1ـ مهندس مهدی بازرگان : مهدی بازرگان در سال 1286 در تهران چشم به جهان گشود.پدر وی حاج عباس قلی تبریزی موسوم به «آقا تبریزی» فرزند حاج کاظم در 18 سالگی از آذربایجان به تهران آمد.
آقا تبریزی تجارت پیشه کرد و پای بند فرایض بود.
مهدی بازرگان نخست در دبستان سلطانی و سپس در مدرسه دارالمعلمین 1 ران، 2تهران به تحصیل پرداخت.
هنگامی که دبیرستان را به پایان رساند و در سال 1307 به فرانسه اعزام شد و در رشته ترمودینامیک به تحصیل پرداخت.
وی در سال 1313 پس از اتمام تحصیلات به ایران بازگشت و نخست به خدمت نظام رفت و سپس به استخدام دولت درآمد در دوره 32ـ1320 بازرگان به فعالیت اجتماعی و سیاسی روی آورد در چند گروه و سازمان از جمله کانون اسلام، انجمن اسلامی دانشجویان و اتحادیه مهندسین، فعال شد.
بدنبال به قدرت رسیدن جبهه ملی در سال 1330 کریم سنجابی پست وزارت فرهنگ را بدست آورد و بازرگان را معاون وزارتخانه کرد.
وقتی مبارزات ضد استعماری ملی کردن صنعت نفت اوج گرفت بازرگان در خرداد 1330 مأمور خلع ید از شرکت نفت و رئیس هیئت مدیره موقت شد.
امّا پس از نه ماه استعفاء داد در فروردین 1331 به تهران بازگشت و تدریس در دانشگاه را از سرگرفت امّا پس از چندی مجددا از طریق حزب ایران و به دستور نخست وزیر دکتر محمد مصدق مدیرکل طرح لوله کشی لوله کشی آب پایتخت شد در این پست بود که در 28 مرداد 1332 کودتا شد و بازرگان بهمراه چند تن از همفکرانش نهضت مقاومت ملی را پی ریخت و به خاطر همین فعالیت ها در سال 1334 بازداشت و پس از پنج ماه تحمل حبس آزاد شد ولی مجددا در سال 1336 دستگیر و این بار هشت ماه در زندان بسر برد.
در اوایل دهه 1340 بواسطه برخی تحولات فضای سیاسی ایران نیز باز شد و این فرصتی به مهندس بازرگان داد تا نهضت آزادی ایران را تشکیل دهد اما دیری نپایید که بار دیگر موج دستگیریها آغاز و بازرگان نیز یکی از آنان بود که به ده سال زندان محکوم شد ولی پس از سه سال آزاد گردید.
از آن پس مهندس مهدی بازرگان بیشتر وقت خود را مصروف تألیفات نمود که حاصل تلاش هایش در این دوره 14 کتاب و جزوه بود.
در اوج انقلاب، امام خمینی (ره) پس از ورود به ایران طی حکم مورخه 15 بهمن 57 مهندس بازرگان را مأمور تشکیل دولت موقت کرد که چند روز بعد در روز 22 بهمن 1357 کار خود را رسما آغاز کرد.
به دنبال تسخیر لانه جاسوسی آمریکا توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، 2، مهندس بازرگان از سمت خود استعفا داد.
بازرگان پس از پایان یافتن دوره اول مجلس شورای اسلامی که وکالت مردم تهران را به عهده داشت دیگر مسئولیت سیاسی به عهده نداشت و بالاخره در دی سال 1373 که برای انجام معالجه قلب به سوئیس سفر کرده بود در آنجا دیده بر جهان فرو بست و پس از انتقال به ایران در شهرستان قم به خاک سپرده شد.
از وی در زمینه های مذهبی و سیاسی تألیفات بسیاری بر جای مانده است که شاید سیر تحول در قرآن پایاترین آنها باشد.
2ـ طاهر احمدزاده هروی فرزند محمود، متولد 1300 ه ق، ایشان در تاریخ 17 /10 /1341 به عنوان نماینده جبهه ملی مشهد در کنگره این جبهه، در تهران شرکت کرد.
در تاریخ 21 /10 /1344 دستگیر و به 10 ماه حبس عادی محکوم گردید.
گزارش مورخه 24 /1 /47 وی را چنین معرفی کرده است: «نامبرده یکی از اعضاء مؤثر و فعال جبهه ملی و مؤسس و سخنگوی کانون نشر حقایق اسلامی در مشهد بوده و در زمان حکومت دکتر مصدق از سران نهضت ملی استان خراسان محسوب می شده و به دلیل اینکه شخصی ثروتمند است در پیشبرد مقاصد جبهه ملی از هیچگونه کمک مالی فروگذار نمی کرده.
احمد زاده در سال 1350 مجددا دستگیر و به ده سال حبس مجرد محکوم گردیده است.
در این دوران سازمان عفو بین الملل از کشورهای مختلف از جمله آلمان و کپنهاک پیگیر بخشودگی وی بوده اند.
طاهر احمدزاده در زندان، نزد آقای تاج میر ریاحی تاج میر ریاحی، 2 و دکتر مرتضی محیط به فراگیری زبان انگلیسی و در نزد آقایان : امانی، بجنوردی و انواری منطق و تفسیر قرآن آموخته است.
پس از اوج گیری انقلاب اسلامی، احمدزاده نیز در تاریخ 3 /8 /57 آزاد شد و در تاریخ 4 /10 /57، عضویت وی در شورای جبهه ملی تصویب گردید.
3ـ نعمت اللّه میرزازاده از شاعران عضو کانون نویسندگان بود.
وی در اشعار خود «آزرم» تخلص می کرد.
وی از اوایل دهه 40 به عنوان شاعر و هنرمندی مستقل مطرح بود.
و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ضمن همکاری با کانون نویسندگان، با سازمان منافقین نیز همکاری کرد.
نعمت میرزازاده تحت تأثیر حرکت حضرت امام خمینی (ره) سه نامه منظوم به تاریخ شهریور 1343، تیر ماه 1349 و آذر ماه 1357 برای ایشان، ارسال کرده است.
که تحت عنوان سه نامه به امام خمینی در اسفند ماه 1357 منتشر گردید.
آزرم در سال 1360 به فرانسه پناهنده شد و ضمن همکاری با سازمان منافقین به عنوان مشاور فرهنگی شاپور بختیار نیز فعالیت می کرد.