تاریخ سند: 29 مهر 1338
موضوع: افکار عمومی
متن سند:
شماره: ۲-۳-۳۱۳۲ تاریخ: 29 /7 /38
موضوع: افکار عمومی
حملات شدید شوروی‌ها علیه کنسرسیوم نفت جنوب1 بین طبقات مختلف مردم اثر مهمی ایجاد کرده و در همه جا گفته می‌شود ممکن است جنگ سرد شوروی‌ها با ایران طبق توافق انگلیس‌ها و به منظور برهم زدن اساس کنسرسیوم نفت جنوب باشد و کارکنان شرکت نفت نیز می‌گویند تبلیغات شوروی‌ها علیه کنسرسیوم بیش از هر کس در روحیه کارکنان و مردم خوزستان و آبادان مؤثر واقع شده و اکثریت کارگران و مهندسین نفت آبادان از کار کنسرسیوم که جنبه تجارتی دارد و بسیاری از مزایای کارکنان آنجا را از بین برده‌اند بشدت ناراضی شده و باطنأ مایلند بساط کنسرسیوم نفت برچیده شود و روی این اصل تبلیغات شوروی‌ها و گفتار رادیوهای وابسته به شوروی‌ها در مجالس و محافل مربوط بکارکنان نفت جنوب مورد بحث و گفتگو است و اثر روحی فوق‌العاده‌ای در آنها داشته است. مهندسین و کارکنان وابسته بشرکت ملی نفت می‌گویند اگر نظارت دقیق مأمورین سازمان امنیت نباشد کنسرسیوم نمی‌تواند برنامه کار خود را بدون دردسر ادامه دهد.
بایگانی شود.
فعالیت شوروی - فعالیت انگلیس
22 /6 /39
توضیحات سند:
١- کنسرسیوم نفت جنوب و مخالفت شوروی‌ها: رضاشاه با سقوط دولت دکتر مصدق و روی کار آمدن سرلشکر فضل‌اله زاهدی و بروز بحران‌های اقتصادی بر اثر فشارهای اقتصادی ناشی از قطع جریان نفت و فشارهای سیاسی بین‌المللی، دولت وابسته به آمریکا و انگلیس در صدد برآمد تا زمینه‌های لازم و مناسب را برای استقرار و تجدید روابط ایران و انگلیس که در دوره زمامداری مصدق قطع شده بود فراهم آورد. زاهدی با حمله به مصدق بدلیل سیاست‌های ضد استکباریش تنها راه نجات اقتصاد ورشکسته ایران را در تولید نفت و عایدات آن می‌دانست و دولتین انگلیس و آمریکا نیز که هنوز چشم طمع خود را از منابع نفت ایران قطع نکرده بودند و همواره به تسلط بر آن می‌اندیشیدند و با هدف غارت و چپاول بیشتر منابع ایران و جلوگیری از نفوذ و تسلط شوروی بر منابع ایران و نیز جبران لطماتی که در دوران مصدق به آنها وارد شده بود با اشتیاق تمام از پیشنهاد دولت وقت ایران استقبال نموده و بنای یک کنسرسیوم بین‌المللی را که کمپانی‌های نفتی آمریکا در آن نقش عمده‌ای داشتند فراهم شد. این کنسرسیوم مرکب از پنج شرکت آمریکایی استاندارد نیوجرسی، استاندارد کالیفرنیا، سوکونی واکیوم ، گلف و شرکت نفت تگزاس با ۴۰% سهام (هر کدام ۸٪ سهام) و شرکت نفت بریتانیا B.P به تنهایی با ۴۰٪ سهام، شرکت هلندی رویال داچ شل با ۱۴٪ سهام و شرکت E نفت فرانسه با ۶٪ سهام بود. قرارداد تشکیل این کنسرسیوم در ۳۱ اوت ۱۹۵۴ به امضای دکتر علی امینی وزیر دارائی ایران و هوارد و پیچ معاون ریاست هیئت مدیره شرکت نفت استاندارد نیوجرسی و نماینده کنسرسیوم رسید. این قرارداد در ۲۱ اکتبر ۱۹۵۴ به تصویب مجلس شورای ملی و در ۲۸ اکتبر به تصویب مجلس سنا رسید. این کنسرسیوم در سال ۱۹۷۱ (۱۳۵۳) بدلیل عدم رعایت مفاد قرارداد مورد تجدید نظر واقع شد و قرارداد دیگری بنام «سن مورتیس) جایگزین آن شد. (نقل از : دکتر ایرج ذوقی - مسائل سیاسی و اقتصادی نفت ایران - انتشارات پاژنگ ص ۳۰۰-۱۳۷۵)
منبع:
کتاب
عنکبوت سرخ (چپ در ایران به روایت اسناد ساواک) صفحه 199
