موضوع: جلسه منزل اسداله رشیدیان
تاریخ سند: 25 آذر 1340
موضوع: جلسه منزل اسداله رشیدیان
متن سند:
شماره: 4182 /312 روز گذشته عده ای در حدود چهارصد نفر از نمایندگان اصناف جنوب شهر و فرهنگیان و دانشجویان در منزل اسداله رشیدیان اجتماع کرده بودند.ابتدا گودرزی یکی از کارگران ضمن مطالب مختصری از وضع بد زندگی کارگران صحبت کرد و گفت در زمان حکومت امینی جز افزایش فقر و بدبختی و بیچارگی چیز دیگری نصیب مردم نشده است.
بعد عزیزاله کامیاب ضمن قرائت خطابه ای گفت دکتر امینی با تعطیل مجلس عملاً علیه قانون اساسی قیام کرده و برخلاف ادعای خود که قبل از نخست وزیری در دفترچه ای انتشار داده هرگز پایبند قانون اساسی و آزادی نیست باید برای رفاه حال کارگران قانون بیمه های کارگری اجرا شود و دولت موظف باشد برای افراد بیکار کار تهیه کند.
بهداشت عمومی در دسترس عموم طبقات قرار گیرد.
و برای تنزل هزینه زندگی اقدام شود و دکتر امینی نشان داده است قادر به اجرای هیچ یک از مطالب فوق نیست.
آنگاه سپهر عضو حزب آریا1 شروع به صحبت کرد و گفت در هیچ یک از نقاط دنیا آزادی را به ملت ها نداده اند.
در همه جا آزادی به زور از مستبدین گرفته شده است ملت ایران باید برای تحصیل آزادی و مشروطیت که مورد دستبرد دولت فعلی قرار گرفته مبارزه خود را شدیدتر نماید شما باید مطالبی که در اینجا می شنوید در همه جا به همه کس بگویید و افکار عمومی مردم را از نقشه های ضد ملی دولت فعلی واقف سازید.
آنگاه هوشنگ اعتصامی دانشجوی دانشگاه ضمن نطق بسیار مؤثری که کرارا مورد تأیید حضار قرار می گرفت مطالب تندی علیه دولت بیان داشت و گفت نخست وزیر غیر قانونی قبل از رسیدن به مقام فعلی برای اغفال ملت خود را آزادیخواه معرفی می کرد و از قانون اساسی دم میزد امروز معلوم شده است این بقایای خانواده ننگین قجر تمام گفته های خود را به دروغ بیان کرده و در ادعای آزادیخواهی او نظری جز اغفال ملت در کار نبوده است غل و زنجیر استبداد هرگز نمی تواند آزادی را به بند بکشد و بالاخره ملت ایران به زودی به دوران حکومت ننگین علی امینی خاتمه خواهد داد.
آنگاه اسداله رشیدیان شروع به صحبت نموده گفت دکتر امینی از تشکیل اجتماع ما بسیار ناراحت است هر جا می نشیند و هر جا صحبت می کند کنایه ای به جمعیت ما می زند او خوب می داند که قدرت ما تا چه درجه ای است و روی همین اصل با تمام قدرت خود در صدد مبارزه با ما می باشد.
دکتر امینی همان طوری که کرارا گفته ام مأموریت داشته است مفاصا حساب کنسرسیوم را که دولت های سابق نداده اند به آنها تحویل دهد و در ششم آبان ماه این مفاصا حساب داده شده است.
دولت هایی به مملکت خیانت می کنند که ملیونها دلار از سرمایه ملت را به بیگانه می بخشند و آن وقت برای دریافت چند شاهی قرضه از همان بیگانه مملکت را دربست در اختیار عمال آنها قرار می دهند.
ملت ایران چنین افراد خیانتکاری را نمی بخشد و از گناه آنها صرفنظر نمی کند.
با اینکه قسمت هایی از مطالب ما که در کرسی آزاد روزنامه اطلاعات بیان کرده بودم سانسور شده بود ولی قسمت هایی از آن در روزنامه کیهان و اطلاعات چاپ شد و ما از مدیران جرایدی که با ملت هم آهنگی دارند سپاسگزاریم.
در این جلسه کرسی آزاد دولت چند نفر چاقوکش را فرستاده بود که اخلال کنند و من از دوستان خود ممنونم که خونسردی خود را حفظ کردید و این چاقوکشها را به حال خود گذاشتید.
کوشش ما این است که در مبارزه علیه دولت از مرحله اصول خارج نشویم و اگر دولت بخواهد از راه اعزام چاقوکش به خیال خود جلو فعالیت ما را بگیرد ما در مبارزه با این نقشه دولت عاجز نیستیم و دولت خواهد دید اگر قرار شود مبارزه او از مرحله اصول و منطق خارج شود این چاقوکشها را به آسانی سر جای خود می نشانیم و اگر من در جلسه کرسی آزاد اطلاعات مانع نشده بودم همان شب آنها را سر جای می نشانیدند.
آنگاه رشیدیان شماره سه اتومبیل فولکس واگن و اتومبیل شهربانی را که این عده را با خود آورده بود قرائت کرد و گفت فعلاً از راه قانونی این افراد را تعقیب خواهیم کرد تا بدانند که به هم زدن جلسات اگر باب شود دکتر امینی قادر نخواهد بود حتی در یک اجتماع کوچک ظاهر گردد.
آنگاه رشیدیان راجع به لزوم انتخابات صحبت کرد و گفت دکتر امینی کار را به بن بست کشانیده و با مخالفت صریح با شروع انتخابات دشمنی سریع و آشکار خود را با مشروطیت اعلام کرده است در این صورت دیگر صلاح دکتر امینی و اربابان خارجی او این نیست به کار خود ادامه دهد یا باید برود و یا ملت حساب خود را با او روشن سازد.
رشیدیان گفت ادامه توقیف فرود یک نوع مبارزه بی شرفانه ای است که دکتر امینی با مخالفین سیاسی خود می کند افتخار فرود این است که در زندان دکتر امینی باشد و او هم گفته است من هرگز حاضر نیستم از زندان دکتر امینی خارج شوم.
رشیدیان گفت مطالب مهمی داریم که می خواهیم در یک مصاحبه مطبوعاتی آن را در دسترس افکار عمومی قرار دهیم و فعلاً دکتر امینی مشغول تهیه مقدمات مصاحبه مطبوعاتی است تا موضوع مفاصا حساب نفت را به خیال خود در این مصاحبه (سمبل) کند ما جواب مصاحبه او را خواهیم داد.
در پایان محمدی دانشجوی دیگر دانشگاه اعلامیه شماره 8 جمعیت را که به پیوست است قرائت کرد و از طرف حاضرین تظاهرات شدیدی به نفع دانشجویان دانشگاه صورت گرفت.
در پرونده جلسه منزل اسداله رشیدیان بایگانی شود.
توضیحات سند:
1ـ حزب آریا، این حزب از جمله احزاب دست راستی متمایل به انگلیس و وابسته به دربار بود.مؤسس آن به یک روایت، محمد هادی سپهر و به روایت فردوست، سرلشکر ارفع بود.
وی می گوید: حزب دیگری که برخی عناصر سیاسی خود را از «مولکا» گرفت ولی مبتکر آن سرلشکر ارفع بود حزب آریا نام داشت.
این حزب یک شاخه نظامی داشت و ارفع عده ای از افسران ارشد را گردآوری و آن ها را هدایت می کرد.
گرداننده شاخه نظامی آن سرتیپ دیهیمی و مغز متفکر آن حسن اخوی بود.
این حزب در حقیقت به مفهوم متداول آن نبود بلکه بیشتر از پرداختن به فعالیت های مرسوم حزبی به ارتباط و نفوذ در دستگاههای کشوری و لشکری می پرداخت.
ویژگی مهم این حزب مخالفت با کمونیزم و طرفداری از انگلیس بود.
این حزب تا دوران حکومت ملی مصدق نیز فعالیت داشت و پس از کودتای 28 مرداد و استقرار حکومت کودتاگران به عمر آن خاتمه داده شد.
احزاب سیاسی ایران، ج اول، بهروز طیرانی، انتشارات سازمان اسناد ملی ایران، ص 4 ـ 1376.