تاریخ سند: 29 آبان 1342
موضوع : مخالفت جراید با عباس مسعودی1
متن سند:
از : اداره دوم عملیات
شماره : 414 /321
پیرو گزارش قبلی.
جمعی از روزنامه نویسان بدین علت که انحلال اتحادیه
روزنامه نگاران را در اثر فعالیت های آقای عباس مسعودی می دانند با وی شروع
به مبارزه کرده و در جلسه ای که با حضور آقایان : خسرو شاهانی2 ـ داریوش
همایون3 ـ ذبیح اللّه منصوری ـ دکتر عسگری4 ـ احمد سروش5 و آموزگار6 در
دفتر روزنامه خوشه7 تشکیل می شود.
تصمیم می گیرند که علیه عباس مسعودی
دست به فعالیت زده و در راه این مبارزه تعدادی از جرائد را نیز با خود همگام
سازند.
جرایدی که با آنان همکاری خواهند کرد عبارتند از : سفید [سپید] و سیاه
ـ پیغام امروز ـ اراده آذربایجان ـ فردوسی ـ تهران مصور ـ اتحاد ملی ـ روشنفکر.
محرک این عده به منظور مبارزه علیه مسعودی دکتر عسگری می باشد و اوست
که برای تشدید این مبارزه قلمی سخت در تکاپو می باشد.
این گروه سعی دارند
که مجله خواندنیها را نیز با خود هم صدا سازند ولی تاکنون آقای امیرانی از قبول
این پیشنهاد استنکاف ورزیده است.
جرایدی که در راه این مبارزه از مسعودی دفاع کرده و مقالاتی برله او خواهند
نوشت عبارتند از.
آسیای جوان ـ آژنگ8 ـ امید ایران ـ کوشش9 خواهند بود.
ـ
گیرنده ساواک تهران تعداد تایپ.
2 نسخه
توضیحات سند:
1ـ عباس مسعودی فرزند حاج
محمدعلی، در سال 1280 ش
در تهران به دنیا آمد.
پس از
خاتمه تحصیلات مقدماتی و
متوسطه در تهران، چون قادر به
ادامه تحصیل نبود و از جهت
زندگی و معاش در زحمت بود
ابتدا به شغل حروفچینی و کارگر
ساده مطبعه در مطابع تهران
مشغول بکار شد.
پس از چهار
سال بتدریج مصحح روزنامه
«اقدام» و «شفق» و خبرنگار
روزنامه های «ایران» و
«کوشش» گردید.
در سال
1300 ش ابتدا مرکز کوچکی که
فقط یک اطاق داشت در تهران
دایر کرد که مرکز اطلاعات
نامیده می شد و اخبار
خبرگزاریهای «رویتر» و
«هاواس» را از دوایر
مطبوعاتی این دو سفارتخانه
می گرفت و با دادن مبلغ
مختصری اجازه ترجمه و نشر آن
را در تهران گرفت.
مسعودی در تیرماه ـ 1304
امتیاز روزنامه اطلاعات را
گرفت و در واقع امتیاز روزنامه
را که متعلق به فردی به نام علی
اکبر سلیمی بود با نیرنگ و فشار
پلیس وقت اخذ کرد.
بعدها
اطلاعات دارای مؤسسات فنی و
نشریات دیگری مانند : اطلاعات
کودکان، مجله اطلاعات هفتگی،
مجله اطلاعات ماهانه، مجله
بانوان، جوانان، تهران ژورنال و
اطلاعات هوایی شد.
مشاغل دولتی مسعودی از سال
1314 شروع شد و در آن حال به
وکالت دوره دهم مجلس شورای
ملی از حوزه انتخابیه تهران
رسید و تا پایان دوره پانزدهم،
شش دوره متوالی همچنان وکیل
بود.
در سال 1328 به سمت
سناتوری تهران انتخاب گردید و
تا سال 1351 در این سمت باقی
ماند.
وی به زبان انگلیسی و
فرانسه آشنا بود.
ساواک در سند
بیوگرافی او آورده است : او
فردی متخصص در فن، اهل
زدوبند، خوش مشرب،
محافظه کار، حقه باز، هنرهای
هزار رنگ، جاسوس صفت،
علاقه مند به افزایش ثروت،
غیرقابل اعتماد و مورد تنفر عامه
مردم می باشد.
نامبرده با تمام حوادث بعد از دهه
20 سازش داشته، نوکر رضاشاه
بود و با مخالفین او نیز نزدیک
بود.
در سال 1320 پس از حادثه
سوم شهریور سلسله مقالاتی بر
علیه رضاشاه نوشت.
در سال
1321 در ماجرای 17 آذر برعلیه
قوام السلطنه شرکت کرد و پس از
17 سال برای اولین بار روزنامه
او توقیف شد و به زندان افتاد.
از
اواسط سال 1320 روزنامه او
طرفدار مصدق شد و در 25
مرداد سال 1332، شدیدترین
حملات برعلیه شاه و حکومت را
انجام داد.
با حزب توده، حزب
اراده ملی و هر سیاست و گروهی
نزدیک بود و سازش می کرد.
بعد
از وارد شدن به امور روزنامه
نگاری به سیاست انگلستان
نزدیک شد و ترقی کرد و با
عامیون نزدیک شد مسعودی
عضو جمعیت فراماسونری لژ
ایران و از افراد مؤثر در تشکیل
کلوپ روتاری و عضو کلوپ
تهران بود.
«اسناد ساواک، پرونده های
انفرادی».
2ـ خسرو شاهانی فرزند
علی اصغر در سال 1308 ه ش در
شهرستان نیشابور به دنیا آمد.
پدرش درجه دار شهربانی بود و
در شهرهای نیشابور،
سبزوار، کاشمر، تربت حیدریه،
بیرجند و زاهدان و مأمور به
خدمت بود که به همین علت،
خانواده را نیز به همراه می برد.
پدر وی در سال 1325 در
مأموریتی به تهران، در تصادف
با ماشین متفقین کشته می شود و
خسرو نیز، تحصیلات را در
سیکل اول رها می کند.
او که در دبیرستان 15 بهمن
زاهدان درس می خواند و به علت
فوت پدر از خدمت سربازی
معاف شده بود، به استخدام
دارائی بلوچستان درآمد و مدتی
نیز کارمند سازمان چای بود، در
زمان سکونت در زاهدان به مدت
سه ماه به عضویت حزب
زحمتکشان در آمد ـ 1320 ـ که
به علت تخلفات مالی لیدر حزب
در آن شهر، استفاده داد.
مشارالیه در مشهد، به مدت دو
سال با روزنامه خراسان همکاری
کرد و سپس به عضویت هیأت
تحریریه روزنامه جهان در آمد و
عهده دار قسمت «از هر دری
سخنی» شد و مدتی هم نویسنده
روزنامه پست تهران
(خبرنگاران پارلمانی) بود و با
مجلاتی مثل روشنفکر و آتش نیز
همکاری متناوب داشت.
مشارالیه در سال 1338 در اداره
انتشارات و رادیو استخدام شد و
برای «برنامه گفتنی ها» مطلب
می نوشت.
وی که در سال 1357 نامه
نویسندگان، خبرنگاران و...
خطاب به جمشید آموزگار امضا
کرده است.
3ـ داریوش همایون فرزند
نوراللّه در سال 1307 ه ش در
تهران متولد و در رشته دکترای
سیاسی از دانشگاه آمریکا
فارغ التحصیل شده است.
وی
عضو انجمن هنری جام جم،
مکتب پان ایرانیسم، حزب ملت
ایران، حزب سوسیالیست ملی
کارگران ایران (سومکا ـ وابسته
به انگلستان و مورد تأیید و
حمایت محمدرضا پهلوی) و
همچنین معاون حزب و سردبیر
روزنامه سومکا (ارگان رسمی
حزب مذکور) بوده است.
وی پس
از کودتای 28 مرداد 1332 و
تشکیل کابینه توسط فضلللّه
زاهدی (پدر همسرش)
عالی ترین نشان کودتا (نشان
رستاخیز) نیز دریافت نموده و از
سال 1334 به عنوان مترجم
(زبان انگلیسی)، با روزنامه
اطلاعات و اداره انتشارات و
امور پارلمانی وزارت دارایی
همکاری داشته و در سال 1339
با پوشش مطالعه در امور
روزنامه نگاری به دعوت آمریکا
به آن کشور اعزام گردیده و پس
از بازگشت با هدایت سازمان
جاسوسی «سیا» به عضویت
جبهه ملی درآمده و در کمیسیون
حقوق اجتماعی فعالیت داشته.
وی یک سال بعد مورد شناسایی
طرفداران مصدق قرار گرفته و به
دستور مصدق از جبهه ملی
اخراج شده است.
داریوش همایون از اعضای فعال
سندیکای نویسندگان و
خبرنگاران و همچنین دبیر و
عضو هیأت مدیره سندیکای
مزبور بوده و در سال 1340 پس
از تأسیس شعبه مؤسسه
«انتشارات فرانکلین» آمریکا در
تهران، در زمینه مؤسسه آمریکا
(وابسته به سازمان سیا) استخدام
شده و به عنوان خبرنگار برجسته
بورسیه یک ساله «نیمن» از
طرف آمریکا به وی اعطا گردیده
و پس از آن به عنوان نماینده
سیار آمریکا در منطقه آسیا به
مدت دو سال از شعب
«فرانکلین» بازدید
می نموده است.
نامبرده در سال 1346 با هدایت
آمریکا و حمایت مستقیم شاه و
هویدای معدوم و مساعدت
اسرائیل «روزنامه آیندگان» را
تأسیس و راه اندازی نمود و با
توجه به این که همایون یکی از
چهره های شناخته شده سازمان
«سیا» بود، تصمیم بر این شد، تا
امتیاز «روزنامه آیندگان» به نام
خانم فریده کامکار شاهرودی
باشد.
در همین راستا همایون
مجله ای به نام «بامشاد» را
راه اندازی نموده که در آن
تفسیرهایی بر له اسرائیل و علیه
اعراب نوشته و منتشر نموده
است.
داریوش همایون یکی از طراحان
اصلی تأسیس حزب رستاخیز و
در سال 1354 عضو هیأت
اجرایی و در سال 1355
قائم مقام دبیرکل حزب مذکور و
پس از آن وزیر اطلاعات و
جهانگردی در کابینه جمشید
آموزگار بوده است.
در اوج قیام
و انقلاب ملت ایران، رژیم با
هدف فرونشاندن خشم انقلابی
مردم تصمیم به دستگیری و
زندانی نمودن تعدادی از عاملان
جنایتکار از جمله داریوش
همایون نمود.
همایون در پی
حمله مردم به زندانها در جریان
انقلاب اسلامی، موفق به فرار از
زندان و اختیار نمودن زندگی
مخفی و پس از آن فرار از کشور
و پیوستن به عناصر سلطنت طلب
در فرانسه شده است.
ر.ک : داریوش همایون به
روایت اسناد ساواک، تهران،
مرکز بررسیهای اسناد تاریخی،
1378
4ـ امیرهوشنگ عسگری در
1308 ش تولد یافت.
تحصیلات
ابتدائی را در کردستان و زنجان و
تحصیلات متوسطه را در زنجان
و تهران (مدرسه خرد) به پایان
برد.
سپس در رشته علوم
اجتماعی و روزنامه نگاری از
دانشگاه پاریس درجه دکترا
گرفت.
همچنین موفق به دریافت
دکترای رشته دندانپزشکی از
دانشگاه تهران شد.
گویا در
دانشکده حقوق نیز دارای
تحصیلات بوده وی
روزنامه نگاری از اسفند 1323
با انتشار پیام کاوه شروع کرد.
در
آذرماه 1334 امتیاز مجله
«خوشه» را با روش ادبی، علمی،
فنی و هنری کسب کرد که بعدها با
تلاش خود، آنرا سیاسی و
اجتماعی نیز کرد.
این مجله در
فروردین 1336 به روزنامه
تبدیل شد.
از دیگر خدمات
مطبوعاتی او عبارتست از :
همکاری با مجله فردوسی، مدیر
داخلی روزنامه عالم، خبرنگاری
پارلمانی روزنامه «داد»، سردبیر
روزنامه «مرد ایران» نویسنده و
دبیر روزنامه «آتش»، سردبیر
روزنامه اندیشه مردم، سردبیر
مجلات خواندنیها و فردوسی.
دکتر عسگری از اواخر سال
1324 ش به عنوان آبله کوب
بیمارستان سینا مشغول بکار شد
که پس از حدود چند ماه (تیرماه
1325) ریاست یکی از
بنگاههای وابسته به شهرداری
تهران را به عهده گرفت.
منابع: پژوهشنامه تاریخ
مطبوعات ایران، شماره اول،
سال (1376) ص 345ـ309
5ـ سروش، احمد وی در سال
1298 هجری شمسی به دنیا آمد
و در سال 1350 فوت نمود.
از
سال 1321 به امور مطبوعاتی
پرداخت و به عنوان نویسنده دبیر
حوادث و سردبیر با روزنامه ها و
نشریاتی چون اطلاعات، عدل،
آتش، خواندنیها و نهیب
همکاری نمود.
وی علاوه بر امور
مطبوعاتی با رادیو همکاری
داشت و آخرین سمتش مسئول
برنامه های نمایشی رادیو بود.
6ـ جمشید آموزگار در سال
1302 شمسی در تهران تولد
یافت.
در ایام جنگ دوم جهانی
به امریکا رفت و در رشته
مهندسی هیدرولیک دکترا گرفت
و در سال 1330 به ایران
بازگشت.
وی در «اصل 4
ترومن» در تهران مشغول شد و
پس از معاونت بهداشت تا سال
1334، از سال 1336 که فشار
آمریکا برای واگذاری
مسئولیتهای کشور به تحصیل
کردگان در آمریکا فزونی یافت،
«آموزگار» نیز به وزارت کار
کابینه اقبال نایل آمد و در اسفند
1342 در کابینه منصور وزیر
بهداری شد.
در دولت هویدا
وزیر دارایی شد و پس 9 سال در
سال 53 وزیر کشور کابینه
هویدا گردید.
در سال 54 توسط
دستگاه کارلوس به همراه وزرای
نفت اپک به گروگان درآمد.
در
سال 55 دبیر کل حزب فراگیر!
رستاخیز شد و بالاخره در مرداد
1356 آرزوهای دیرین وی
برآورده شد و نخست وزیر ایران
شد.
7ـ مجله خوشه با روش
اجتماعی، ادبی، هنری و سیاسی
به صاحب امتیازی امیر هوشنگ
عسکری و سردبیری احمد شاملو
و حسین سرفراز از سال 1336
سال 1336 به صورت هفتگی در
تهران منتشر می شد.
راهنمای مطبوعات ایران،
(1304 ش تا 1357 ش)، مؤلف:
سیدمحمد صدری طباطبائی
نائینی، ج اول، ص 295)
8ـ روزنامه آژنگ با روش
سیاسی، خبری، اجتماعی و
اقتصادی به صاحب امتیازی
ناهید مسعودی و کاظم مسعودی
و سردبیری رضا عزیزی، ایرج
نبوی، فرهنگ فرهی و رضا
عزمی از سال 1333 به صورت
روزانه و هفتگی در تهران منتشر
می شد.
این روزنامه وابسته به جبهه
مطبوعات متفق بود.
راهنمای مطبوعات ایران
(1304 تا 1357) سید محمد
صدری طباطبایی نائینی ج اول
ص 20
9ـ روزنامه کوشش با روش
سیاسی، اجتماعی، خبری و دینی
به صاحب امتیازی و مدیر
مسئولی شکراللّه صفوی و
سردبیری محمد نجفی طی
سالهای 1301 تا 1357 در
تهران منتشر می شد.
این
روزنامه وابسته به جبهه استقلال
بود.
راهنمای مطبوعات ایران،
(1304 ش تا 1357 ش)، مؤلف:
سیدمحمد صدری طباطبائی
نائینی، جلد اول، ص 586)
منبع:
کتاب
مطبوعات عصر پهلوی - مجله امید ایران به روایت اسناد ساواک صفحه 264