تاریخ سند: 22 اردیبهشت 1356
[موضوع]: مراسم مجلس ختم مادر دکتر مظفر بقایی کرمانی در مسجد ارک
متن سند:
[به:] 312 [شماره]: 20783 /20 ه 12
[از]: 20 ه 12
از ساعت 1600 الی 1800 روز 12 /2 /36 مجلس ختم مادر نامبرده بالا در مسجد مذکور منعقد و در آن افراد بیشماری از طبقات مختلف مردم (لشگری، کشوری، روحانیون، بازاریها و تعدادی از اهالی کرمان) شرکت داشتند چند نفر آیاتی از قرآن مجید تلاوت و در ساعت 1720 دقیقه موسوی واعظ به منبر رفت و درباره کمونیزم بینالملل و انتقاد از عقاید و وضع کمونیستها و مقام والای مادر صحبت کرد و در پایان از دکتر بقایی تعریف بسیار نمود و ایشان را شخصیت وسیاستمداری بزرگ معرفی و اضافه نمود که بقایی مردیست آزاد و آزادیخواه و دوستدار میهن و ملت ایران.
مردیست که خطمشی سیاسی خود را از اول تاکنون حفظ کرده و کوچکترین تغییری در آن نداده است و در پایان درمورد القاب و شجرهنامه مادر دکتر بقایی مطالبی گفت و ختم مجلس را اعلام نمود.
ضمناً در اواسط سخنرانی موسوی، فلسفی واعظ وارد مجلس شد که هنگام ورود ایشان شیخ رضا فعال با صدای بلندگفت برای سلامتی بزرگان دین اسلام صلوات ختم کنید.
مجلس مذکور در ساعت 1740 دقیقه پایان یافت و حاضرین مسجد را به تدریج ترک کردند افراد شناخته شده عبارت بودند از:
اصغر جعفری، ولیاله قدیمی، یداله حامدی، محمد غلامعلی بیک، محمد غلامی، حمزه بزرگ نژاد، حاجی سلامت، حاجی ناصر نقدی، هاشمی (عضو حزب زحمتکشان1)، ازقندی، قوانینی، غنائیان، آئینهچی، سرمست، منوچهر نیرومند (کارمند شرکت نفت)، دلاوری، صاحب اختیاری، مهندس عقیلی، مهندس نورائی، دکتر مهدی عمرانی، مهندس یوسفی، فلسفی واعظ، آیتاله کاشانی، موسوی واعظ، رحیمیان، شیخ حسن بزرگ نژاد، ابوالفضل احمدی، اسلامیت، حسنی و دکتر نصراله موسویزادگان.
نظریه شنبه: خبر صحت دارد.
نظریه یکشنبه: به صحت خبر اطمینان کامل حاصل است.
ضمناً تیمسار سپهبد فخر مدرس2 و دو نفر سرهنگ ارتش و یک سرهنگ شهربانی نیز در مجلس مذکور حضور داشتند.
قیصر
نظریه سهشنبه: نظریه یکشنبه مورد تأیید است.
نظریه چهارشنبه: نظریه سهشنبه تأیید میگردد.
اصل در پرونده 543 بایگانی است
در پرونده فلسفی واعظ بایگانی گردد.
محصل 5 /3 /36
توضیحات سند:
1ـ حزب زحمتکشان ملت ایران در 26 اردیبهشت 1330 دو هفته پس از نخست وزیری مصدق و مقارن کار مجلس شانزدهم از ائتلاف دکتر مظفر بقایی و خلیل ملکی به وجود آمد.
رهبری این حزب را دکتر مظفر بقایی کرمانی که پس از مصدق نماینده دوم تهران در مجلس بود، بهعهده داشت.
بقایی پیش از آن عضویت حزب دمکرات قوام را داشت و در دوره قبل ـ مجلس پانزدهم ـ از سوی این حزب از کرمان به نمایندگی رسیده بود ...
حزب زحمتکشان یکی از احزاب تشکیل دهنده جبهه ملی محسوب میشد.
این حزب که با هدف حمایت از نهضت نفت و گرد آوردن نیروهای پراکنده مدافع نهضت و ایجاد تشکلی در برابر حزب توده به وجود آمد، از همان آغاز به دو جناح تقسیم شد که هر یک وظیفه و نقشی را در این حزب به عهده گرفتند.
جناح بقایی به فعالیتهای سیاسی و پارلمانی مشغول شد و جناح ملکی به امور تشکیلات، آموزش و انتشارات حزب پرداخت.
سران حزب زحمتکشان ـ صرفنظر از جناح ملکی ـ عبارت بودند از بقایی، عیسی سپهبدی و علی زهری.
نشریه حزب زحمتکشان روزنامه شاهد بود که چند سال پیش از تشکیل حزب زحمتکشان، با امتیاز هوشنگ فرزاد و سردبیری سید اسماعیل زهری منتشر میشد و به هنگام پیدایش حزب، امتیاز و مدیریت آن به علی زهری تعلق داشت ...
این حزب در برخی شهرها نیز فعال بود، از جمله در دزفول که روزنامهای به نام فرید دزفولی به صاحب امتیازی دکترگوشهگیر منتشر میکرد.
جناح بقایی که در مثلث بقایی ـ زهری ـ سپهبدی شکل گرفته بود و در عمل در شخص بقایی خلاصه میشد، به تدریج به مخالفت با حکومت مصدق برخاست و اختلافات دو جناح که روز به روز شدت میگرفت، سرانجام پس از حدود یک سال و نیم در مهر 1331 به جدایی ملکی و یاران او از حزب زحمتکشان ملت ایران و تشکیل حزب زحمتکشان ملت ایران (نیروی سوم) انجامید.
حزب زحمتکشان بقایی در مجلس و خارج از آن به مخالفت با مصدق ادامه داد و در زمینه سازی کودتای 28 مرداد با سایر مخالفان مصدق هماهنگ شد.
پس از کودتای 28 مرداد، حزب زحمتکشان در دورههای مختلف چند بار دیگر با همین نام یا با نام جمعیت پاسداران آزادی به فعالیت پرداخت.
2ـ سپهبد فخر مدرس قبل از ورود به ارتش دوره قضایی ارتش را گذراند، و بعدها به فرانسه اعزام و دکترای حقوق از آن کشور دریافت کرد.
در سال 1332 به سمت دادستان دادگاه تجدیدنظر ارتش گمارده شد و پس از طی مراحل مختلف در سال 1350 به سمت رئیس اداره دادرسی نیروهای مسلح شاهنشاهی منصوب شد آخرین سمت وی در رژیم گذشته بازرسی دربار شاهنشاهی بوده است.
وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی محاکمه و به اعدام محکوم شد.
منبع:
کتاب
پایگاههای انقلاب اسلامی، مسجد ارک تهران به روایت اسناد ساواک صفحه 557
