موضوع: آیتالله سیدمحمود علوی
تاریخ سند: 3 بهمن 1356
موضوع: آیتالله سیدمحمود علوی
متن سند:
از: 9/ ﻫ 1 تاریخ: 3 /11 /2536[1356]به: 312 شماره: 10064 /9 ﻫ 1
موضوع: آیتالله سیدمحمود علوی
نامبرده بالا پیشنماز اسبق مسجد گوهرشاد در یک خانواده مذهبی افراطی پرورش یافته و دارای افراد افکار تند و افراطی مذهبی میباشد. شخص مزبور در سفرهای کد 66 به مشهد که از وی دعوت میشده، دعوتها را اجابت نمی‌کرده و سرانجام نیز به خاطر همین لجاجت به وی اخطار کرده که حق ندارد در مسجد گوهرشاد نماز جماعت بخواند. فرد مزبور به امید آنکه اگر از مسجد گوهرشاد بیرون آمد وجهه ملی خواهد داشت و مردم در مسجد دیگری با جمعیت بیشتری پشت سرش نماز خواهند خواند، مسجد گوهرشاد را ترک، لکن پس از ترک مسجد، کسی به سراغ وی نمی‌آید و مسجدی برایش پیدا نمی‌شود و تاکنون در گوشه منزل نشسته و نماز جماعتی ندارد. علوی دو فرزند متعصب و افراطی دارد به نام یوسف و رضا علوی که ظاهراً در دبیرستان علوی تهران مشغول کار هستند و وی از آنان اظهار رضایت میکند و میگوید آنان متعصب و در فرصتهای مناسب به وظیفه ملی و دینی خودشان عمل میکنند. علوی از نواب صفوی1 و فداییان اسلام2 به تجلیل نام میبرد و میگوید علماء ایران باید از نواب صفوی حمایت می‌کردند و از روزی که نواب صفوی را کشتند، من یقین داشتم که خون او دامنگیر علماء خواهد شد.
نظریه شنبه . نظری ندارد.
نظریه یکشنبه . مفاد گزارش خبر بعید به نظر نمی‌رسد. فیروز
نظریه چهارشنبه . نظریه یکشنبه تأیید میگردد. ضمناً نامبرده ترک زبان است و جزو روحانیون مخالف بوده و دارای افکار انحرافی است و بیرون کردن نامبرده از مسجد گوهرشاد صحت دارد.
فیش به نام سیدمحمود شهرت علوی بررسی و ارائه شود. مجتبوی 13 /11 /36
اسم پدر لازم است. مجتبوی 8 /11/
توضیحات سند:
1. حجت‌الاسلام سیدمجتبى میرلوحى (نواب صفوى)، فرزند سیدجواد در سال 1303ش در خانواده‌ای روحانى در خانى‌آباد تهران تولد یافت. پس از تحصیلات ابتدایى و متوسطه در رشته مکانیک، در دبیرستان صنعتى آلمان، مشغول به تحصیل شد. در کنار تحصیلات دبیرستانى، علوم دینى را در مسجدى در خانى‌آباد فرا گرفت. در سال آخر دبیرستان در روز 17 آذرماه 1321 در مدرسه، علیه دولت قوام و هجوم اجانب و تهدید بنیادهاى مذهبى سخنرانى کرد. در پى این سخنرانى و تهییج دانش‌آموزان دیگر مدارس و همراهى عده‌اى از مردم ناراضى، تظاهراتى علیه قوام در مقابل مجلس شوراى ملى صورت گرفت که به درگیرى با نیروهاى دولتى و کشته شدن یکى دو نفر از مردم انجامید. وى پس از مدتى در شرکت نفت استخدام شد و به تشکیل جلسات شبانه براى کارگران و روشنگرى ایشان مبادرت کرد. پس از چندى به آبادان انتقال یافت و به دنبال برخورد شدیدى از سوى یکى از متخصصین انگلیسى شرکت نفت با یکى از کارگران، کارگران را به اعتراض و اجراى قصاص دعوت کرد. با دخالت پلیس و نیروهاى نظامى، این جریان سرکوب شد و نواب نیز فرار کرد و شبانه به وسیله قایق از آبادان به سوى بصره و سپس نجف اشرف روانه شد. او جهت امرار معاش به ساخت و فروش عطر روى آورد و مدت سه سال نزد برخى از علماى نجف همچون آیتالله العظمی حاج آقا حسین قمى و شیخ محمد تهرانى به فراگیرى علوم دینى پرداخت. هنگام تحصیل در نجف اشرف، با ملاحظه یکى از کتاب‌هاى کسروى که در آن، مقدسات دین مورد حمله قرار گرفته بود، حکم ارتداد او را از مراجع آن دیار گرفت و جهت اداى تکلیف روانه وطن شد و گروه فدائیان اسلام را تشکیل داد. از جمله اقدامات این گروه به هلاکت رساندن احمد کسروى، عبدالحسین هژیر وزیر وقت دربار و رزم‌آرا بود. وى در تیرماه 1330 در زمان نخست‌وزیرى مصدق دستگیر شد. با برکناری دولت مصدق، او و یارانش آزاد شدند و نواب با انتشار اعلامیه‌اى، حرکت مصدق را در جهت تحکیم مبانى ظلم و برخلاف مصالح عمومى قلمداد کرد. بعد از 28 مرداد 1332، نقشه تطمیع نواب صفوى توسط شاه، ناکام ماند و چند روز پس از ترور حسین علاء (نخست‌وزیر) در سال 1334ش، وى دستگیر شد و در 27 دی‌ماه 1334 پس از محاکمه در دادگاه نظامى به شهادت رسید.2. فدائیان اسلام: بنیان‌گذار این جمعیّت شهید حجت‌الاسلام سیدمجتبی میرلوحی مشهور به نواب صفوی است. نواب صفوی در دوران تحصیل در نجف اشرف با اندیشه‌های ضدشیعی احمد کسروی آشنا شد و برای مقابله با او به ایران بازگشت. جمعیّت فداییان اسلام را نواب در سال 1324 با هدف مبارزه با بی‌دینی و الحاد تأسیس کرد. ترور احمد کسروی اولین اقدام این گروه محسوب می‌شود. با این اقدام، فداییان در بین نیروهای مذهبی محبوبیت یافتند و افرادی چون آیت‌الله‌طالقانی از هواداران و نزدیکان سرسخت فدائیان اسلام شدند. از دیگر اقدامات فدائیان در سال 1328 ترور عبدالحسین هژیر وزیر دربار شاه به علّت تقلب در انتخابات بود. پس از آن رزم‌آرا در اسفند 1329 هدف گلوله‌های خلیل طهماسبی از یاران نواب قرار گرفت و به قتل رسید. این ترور از آن روی صورت گرفت که رزم آرا در این زمان مانع اصلی ملّی شدن نفت تلقی می‌شد. پیروزی جبهه ملّی اوقات خوشی را برای فدائیان به همراه نداشت. نواب و یارانش بر اجرای احکام اسلامی اصرار ورزیدند اما مصدق اعتنایی به این خواسته آنها نداشت. دکتر مصدق فدائیان را متّهم کرد که قصد کشتن او را دارند. در پی این اتّهام با نظر مساعد مصدق نواب و جمعی از یارانش تا اواخر حکومت مصدق در زندان به سر برد.
ترور نافرجام دکتر فاطمی وزیر خارجه دولت مصدّق مهمترین واکنش فدائیان به سیاست‌های دولت مصدق و دستگیری نواب صفوی بود. در کودتای 28 مرداد 1332 فدائیان نظاره‌گر اوضاع بودند و اقدامی له یا علیه مصدق انجام ندادند پس از کودتا، فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی فدائیان ادامه یافت و گاه اعلامیّه‌های شدیداللحنی خطاب به مقامات حکومتی منتشر می‌کردند و آنان را به رعایت احکام اسلام و ترویج شریعت دعوت می‌نمودند.
در سال 1334 مسئله پیوستن ایران به پیمان نظامی سنتو با شرکت عراق، ترکیه، پاکستان و نظارت آمریکا و انگلستان پیش آمد. فدائیان این اقدام را محکوم کردند ولی نتوانستند دولت را از این تصمیم منصرف سازند؛ بنابراین به فکر ترور حسین علا نخست‌وزیر وقت افتادند. علا از این ترور جان به در برد پس از این ترور اعضای اصلی فدائیان دستگیر شدند. سرانجام در 27دی ماه 1334 نواب و سه تن از یارانش تیرباران شدند. پس از آن هر چند پرونده فعالیت رسمی فدائیان بسته شد اما طرفداران نواب به خیل هواداران امام خمینی پیوستند. فدائیان اولین گروه وابسته به حوزه‌ی علمیّه بودند که در فضای غیرسیاسی مسلط بر حوزه‌ها به فعالیّت سیاسی گسترده دست زدند. آنها از اولین منادیان «حکومت اسلامی» به شمار می‌روند. کتاب «جامعه و حکومت اسلامی» که در سال 1329 از سوی فداییان منتشر شد آرمان فداییان برای تشکیل نوعی حکومت اسلامی را نشان می‌دهد. فدائیان از پیشگامان انقلاب اسلامی محسوب می‌شوند و اندیشه و اقدامات آنان تأثیر زیادی بر انقلاب و انقلابیون مذهبی بر جای گذاشت.
(ر.ک: انقلاب اسلامی ایران، بابا علی محمّدی آذر، (قم، حقوق اسلامی، چاپ دوم، 1386، ص 118و119)