تاریخ سند: 17 خرداد 1356
درباره: کتابخانه مسجد جعفری رامیان (حومه گنبدکاووس)
متن سند:
شماره: 3519 /2ﻫ2 تاریخ: 17 /3 /2536[1356]
از: سازمان اطلاعات و امنیت مازندران
به: مدیریت کل اداره سوم 347
درباره: کتابخانه مسجد جعفری رامیان (حومه گنبدکاووس)
اطلاعات واصله حاکی بود که در کتابخانه مزبور تعدادی کتب مضره وجود دارد که جهت مطالعه در اختیار مراجعین خصوصاً دانشآموزان قرار میگیرد به همین جهت از سازمان گنبد خواسته شد کتب موجود در کتابخانه را بررسی و نسبت به جمعآوری کتب مضره اقدام نمایند. برابر اعلام سازمان گنبد در حضور شیخ حسین حسینی رامیانی روحانی مسجد جعفری که مسئول کتابخانه میباشد و دو نفر از دانشآموزان به نامهای محمدرضا بای فرزند غلامعلی و جعفر بای فرزند اسدالله کتابدار کتابخانه مزبور لیست کتابها حدود 2500 جلد بررسی و 120 جلد از آنها مشکوک تشخیص داده شد که در صورتجلسه تنظیمی منعکس و یک نسخه فتوکپی صورتجلسه به پیوست میباشد در بررسی دقیقی که روی کتابهای مشکوک به عمل آمد با توجه به لیست کتابهای مضره 37 جلد از آنها ضبط (23 جلد کتابهای عبادالهی ، یک جلد اعراب و اسرائیل 3 جلد اسلام مذهب رسمی ما شش جلد ابوذر غفاری سه جلد صمد جاودانه شد، یک جلد تلخون از صمد بهرنگی)1 و بقیه به کتابخانه مذکور اعاده گردیده مسئول کتابخانه اظهار نمود: از مضره بودن کتابها اطلاعی نداشته و هر وقت به مشهد مسافرت مینموده آنها را خریداری و به رامیان حمل و چون کتابخانه در طبقه فوقانی مسجد جعفری قرار دارد هر دفعه که وی به منبر میرفته از مردم تقاضا مینموده نسبت به قدرت مالی خود کتاب خریداری و به کتابخانه هدیه نمایند. یادشده (حسینی) اضافه نمود در تمام طول زندگی خود همواره کوشش نموده جوانان را به راه راست هدایت و در طریق میهنپرستی ارشاد نماید لذا ضمن اخذ تعهد به وی تذکر داده شد که در آتیه قبل از خرید کتاب صلاحیت آن را از مقامات مسئول استعلام نماید در غیر این صورت تحت تعقیب قانونی قرار خواهد گرفت ضمناً مشخصات ملصق به عکس روحانی مزبور و دو نفر دانشآموز کتابدار به پیوست ایفاد میگردد.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت مازندران - عمید
گیرندگان: کل سوم 312 به انضمام مشخصات روحانی فوقالذکر
324 به انضمام مشخصات دو نفر دانشآموز کتابدار% ب
آقای مرعشی
با سابقه اقدام گردد. 18 /3/
توضیحات سند:
1. صمد بهرنگى، فرزند عزتالله در سال 1318 ﻫ ش در محله چرنداب تبریز به دنیا آمد. پدرش کارگر بود و به سختى چرخ زندگى را مىچرخاند. صمد در محله چرنداب درس خواند و دوره متوسطه را در دبیرستان تربیت گذراند. سپس وارد دانشسرا شد و اولین تلاشهاى سیاسى خود را با انتشار روزنامه دیوارى «خنده» آغاز کرد. پس از پایان دانشسرا به عنوان آموزگار راهى روستاهاى ممقان، گوگان و... شد و به کودکان روستایى درس داد. صمد بهرنگى نوشتن را از همین زمان و با ارسال مقالاتى به نشریه «بامشاد» شروع کرد و در کنار تدریس وارد دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز شد و در رشته زبان انگلیسى فارغالتحصیل شد. وى کارمند اداره فرهنگ تبریز بود و در تاریخ 8 /1 /43 به اتهام تبلیغ مرام کمونیستی مورد حساسیت ساواک قرار گرفت. ولى به زودى تبرئه شد. صمد با کتاب «والدوز و کلاغها» در سال 1345 داستاننویسى را آغاز کرد. آخرین کار و مشهورترین داستان او «ماهى سیاه کوچولو» نام داشت که چند روز پس از مرگش پشت شیشههاى کتابفروشى جا گرفت. صمد بهرنگى در سال 1347 در رود ارس غرق شد. آثار به جاى مانده از صمد بهرنگى را مىتوان در موضوعات داستان، ترجمه و تحقیقات بومى و تربیتى دستهبندى کرد. کتاب ماهى سیاه کوچولو در سال 1348 جایزه بهترین داستان کودکان را در نمایشگاه بولونیاى ایتالیا به خود اختصاص داد و در همان سال برنده جایزهاى در چکسلواکى شد و در سال 1347 نیز از طرف شوراى کتاب کودک به عنوان کتاب سال معرفى شد.
طبق اسناد به جاى مانده در ساواک، صمد بهرنگى در تاریخ 7 /6 /1347 به اتفاق دوستش که ستوان یکم دامپزشک بود و جهت معاینه دامهاى ژاندارمرى به خارلو اعزام شده بود، در پاسگاه کلاله براى شنا به داخل رود ارس مىروند که در نتیجه عدم آشنایى با فن شنا و قرار گرفتن در مسیر تند و عمیق آب، صمد بهرنگى غرق مىشود. ساواک مرگ وى را مشکوک دانسته و دستور بررسى داده است. جسد وی در تاریخ 17 /6 /47 پیدا و در تاریخ 19 /6 /47 نیز مجلس ترحیمى در مسجد شاهمردان چرنداب برای وی برگزار میشود. نحوه مرگ مشکوک صمد بهرنگى به دلیل سوابق اجتماعى و آثار قلمى وى موجب شد که در افواه عمومى، احتمال قتل او به دست عوامل رژیم پهلوی، شایع شود.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان گلستان- کتاب2 صفحه 145