تاریخ سند: 16 مهر 1349
کتاب خواستههای بشر تألیف علی مشکینی چاپ دوم که وسیله مؤسسه مطبوعاتی خزر (تهران) چاپ شده است
متن سند:
از: 9/ ﻫ تاریخ:16 /7 /1349
به: 316 شماره: 11988 /9ﻫ
پیرو 10639 /9ﻫ ـ 10 /3 /49
کتاب خواستههای بشر تألیف علی مشکینی چاپ دوم که وسیله مؤسسه مطبوعاتی خزر (تهران) چاپ شده است در صفحه 224 شعر شهریار1 بهصورت زیر چاپ شده:
فرهنگ ما برای جهالت فزودن است
مأمور زشت بودن و زیبا نمودن است
برنامهاش که سخت به دستور اجنبی است
از بهر مغز خستن و اعصاب نمودن است
یک درس زندگی به جوانان نمیدهد
طوطی مثال قصه مهمل سرودن است
در بسته باد مدرسه را که قصد آن
بر روی ملتی در ذلت گشودن است
بیدار شو که نغمه طنبور اجنبی
لالایی است از پی بهتر غنودن است
ملت به خواب غفلت و دولت شریک دزد
دزدی که در پی رمق از ما ربودن است
ملاحظات:
نظریه شنبه: شعر مزبور که در آن شدیداً از فرهنگ کشور انتقاد شده، مضره بوده و دستآویزی است برای مخالفین که از آن بهرهبرداری خواهند نمود. درصورتیکه لازم باشد کتاب مزبور تهیه و تقدیم گردد.
نظریه یکشنبه: بدیهی است مخالفین بعضاً از مفاد شعر مزبور بهرهبرداری خواهند نمود و جمعآوری آن ضروری به نظر میرسد. چون جهت اجرای امریه 819 /316 ـ 28 /2 /49 منبع مذکور مبلغ 400 ریال جهت تهیه 2 جلد کتاب «زندگانی چهارده معصوم» پرداخته و یک جلد کتاب مزبور چاپ قدیم که متعلق به خودش بوده است تقدیم داشته، مقرر فرمایند وجه پرداختی وسیله منبع را حواله فرمایند، ضمناً کتاب نامبرده را ارسال دارند.
توضیحات سند:
1. استاد سیدمحمدحسین بهجت تبریزی معروف به شهریار در سال 1285ش. در روستای خشگناب آذربایجان متولد شد. پدرش حاجی میرآقا خشگنابی از وکلای مبرز دادگستری و مردی فاضل و باایمان بود که در سال 1313ش. فوت کرد. شهریار دوران تحصیل خود را در مدارس متحده، فیوضات، متوسطه تبریز و دارالفنون سپری کرد و پزشکی را نیز در مدرسه طب خواند اما در اواخر دوره به علت پیشامدها و ناگواریهای شخصی و درونی، از تحصیل انصراف داد. علیرغم میل باطنی، پس از مدتی به کارهای دولتی و اداری روی آورد و به اداره ثبت اسناد نیشابور و مشهد رفت و در سال 1315 در بانک کشاورزی تهران مشغول کار شد. شهریار در تـبـریز با یکی از بـستگـانش ازدواج کرد که ثـمره این وصلت دو دخـتر به نامهای شهرزاد و مریم است. از دوستان شهریار میتـوان مرحوم شهیار، مرحوم استاد صبا، استاد نـیما، سیدعبدالکریم امیری فـیروزکوهی، تـفـضـلی، سایه و زاهدی را نام بـرد.
شهریار شاعر سه زبانه است. او به همه زبانها و ملتها احترامی کامل دارد. در اشعار او بر خلاف برخی از شعرای قومگرا نه تنها هیچ توهینی به ملل غیر نمیشود، بلکه در جای جای اشعارش میکوشد تا به هر نحو ممکن سبب انس زبانهای مختلف را فراهم کند. اشعار استاد به سه زبان ترکی آذربایجانی، فارسی و عربی سروده شده است. طبع توانای شهریار توانست در ابتدای دهه سی شمسی و در دوران میانسالی، اثر بدیع و عظیم «حیدربابایه سلام» را به زبان مادریاش بیافریند. همچنین دیوان شهریار که شامل بخش مهمی از سرودههای اوست، چاپ شده است. قسمت عمدهای از این دیوان غزل است. سادگی و عمومی بودن زبان و تعبیر، یکی از موجبات رواج و شهرت شعر شهریار است. او در زمینههای گوناگون و به شیوههای متنوع شعر گفته است؛ شعرهایی با موضوعات عاشقانه، عرفانی، وطنی، اجتماعی، تاریخی، مذهبی و وقایع زمانه.
27 شهریورماه سال 1367 شمسی روز وفات آن شاعر عاشق و عارف بزرگ است. در آن روز پیکرش بر دوش دهها هزار تن از دوستدارانش تا مقبرۀالشعرای تبریز حمل شد و در جوار افاضل ادب و هنر آن خطه به خاک سپرده شد. با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، بیست و هفتم شهریور ماه «روز ملی شعر و ادب» نامیده شده است.
(به نقل از «دیوان شهریار» با مقدمه لطفالله زاهدی، انتشارات زرین، چاپ سی و دوم: 1387، صص 11 ـ 26.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 06 صفحه 411