تاریخ سند: 4 مرداد 1356
جناب آقای دکتر یگانه وزیر محترم امور اقتصادی و دارائی
متن سند:
به استحضار عالی می رساند :
آقای هژبر یزدانی در تاریخ 4 /5 /2536 شاهنشاهی به موجب نامه که
فتوکپی آن ضمیمه است درخواست می نماید که چون همیشه تعداد قابل
ملاحظه ای چکهای بانکی (یعنی چکی که یک بانک عهده خود صادر نموده
است) و تعدادی چکهای مسدودی بانکها (یعنی چکهائی که وجه آن نزد بانک
محال علیه موجود بوده و
برای پرداخت آن چک به
خصوص وجه مسدود و
بلوکه شده است) دارد
وصول آنها از طریق اطاق
پایاپای چند روز طول
می کشد بانک موافقت نماید
با دریافت بهره چند روزه
وجه این قبیل چکها قبل از
وصول به حساب آقای هژبر
یزدانی و یا شرکتهای وابسته
منظور و محسوب گردد که
بتوانند از آن وجوه استفاده
نمایند و چون در این زمینه
سوابقی نیز بوده است با این
تقاضا به مدت آنکه وجه
چکها چه بانکی و چه مسدود شده از طرف بانکها در حقیقت موجود و تأمین
بوده و هیچ نوع ریسکی از این بابت وجود نمی داشته است موافقت شده است
آقای یزدانی مجددا در تاریخ 13 /9 /2536 شاهنشاهی تقاضا می نماید
(فتوکپی ضمیمه است) چون از مشتریان قدیمی و عمده بانک بوده و کارت بانکی
ایشان ارقام قابل ملاحظه ای را تشکیل می دهد و انجام تقاضای قبلی ایشان با
مشکلاتی مواجه شده است به منظور رفع آن اشکالات بانک موافقت نماید که اولاً
در قبال چکهای بانکی و چکهای مسدودی بانکها بشرحی که در بالا توضیح
داده شد حساب ایشان [ناخوانا] شود و ثانیا تقاضا کرده است که چون در
تعدادی از شعب بانک صادرات ایران دارای حسابهای متعددی به نام خود و
شرکتهای وابسته می باشند که به مدت زیادی حجم معاملات دارای موجودیهای
قابل توجه بوده و این موجودیها ممکن است در سایر شعب و سایر حسابها مورد
احتیاج باشد موافقت گردد که شعب بانک در مقابل چک و یا مسدود کردن و
بلوکه نمودن موجودی در یک حساب قبل از پا یا پای داخلی وجه این چکها را
در شعب دیگری که مورد نیاز است پرداخت نمایند و همچنان آقای یزدانی در
این نامه اختیار داده است که
به منظور احتراز از هرگونه
بی نظمی بانک مجاز است که
چنانچه احیانا هر یک از
انواع این چکها به اشکال
برخورد نماید از موجودی
حسابهای پس انداز و
سپرده های ثابت ایشان
استفاده و وجه چک مورد
اشکال واریز و تسویه گردد
با این تقاضا ظاهرا موجه نیز
به همان دلائل که قبلاً ذکر
گردید موافقت و
دستورالعمل کاملاً روشنی
برای نحوه ای انجام آن که
فتوکپی آن نیز ضمیمه تقدیم
می گردد به شعب مربوطه داده شد پس از ارسال این دستورالعمل به شعب ذیربط
یکی از این دو شعبه گزارش می نماید که انجام دستورالعمل مزبور میسّر نیست
زیرا با انجام آن کارهای حسابرسی آقای یزدانی متوقف خواهد گردید و تقاضا
می نماید که رویه قبلی شعبه ادامه پیدا کند.
با رسیدگی که در شعبه به عمل می آید
معلوم می گردد که شعب نبش مسجد و چهار راه شاه عباس کبیر بدون توجه به
دستور و موافقت قبلی که در تاریخ 4 /5 /2536 شاهنشاهی صادر گردیده و
بدون رعایت مفاد دستور چکهای متعددی عهده یک شعبه و نیز بانک و همچنین
سایر بانکها قبول و بدون اینکه چک بانکی بوده و یا وجه آنها مسدود شده باشد
به حسابهای مربوطه آقای هژبر یزدانی یا شرکتهای وابسته منظور و وجه آنها
مورد استفاده قرار گرفته است و رؤسای بانک این شعب برای این کار پنج نوع
توجیه قابل قبولی نداشته اند و رسیدگی های بعدی نشان می دهد که حساب
شرکت کفش اطمینان که یکی از شرکتهای وابسته به آقای هژبر یزدانی است
بدون توجه از تاریخ 14 /9 /2536 شاهنشاهی در شعبه نبش مسجد بدهکار
گردیده که مانده بر طلبکاران در پایان دیماه 2536 بیش از 50 /6 /11 یازده
میلیارد و ششصد و پنجاه
میلیون ریال می گردیده که
چون با باقی ماندن این بدهی
در حساب جاری شعبه
نمی توانسته است حسابهای
آخر ماه خود را بسته و به
حسابداری ارسال دارد
رئیس شعبه دست به اقدام
خلاف دیگری زده و این
مبلغ را به صورت اعتبار در
حساب جاری بین چهار
شرکت وابسته به آقای
یزدانی تقسیم و سرشکن
نموده و در نتیجه به صورت
ظاهر حسابهای جاری شعبه
را که نباید بدهکار می شد
واریز نموده است همچنین رسیدگی های بعدی نشان داده است که عملیات
خلاف رؤسای این دو شعبه که مطلقا تحت نفوذ آقای یزدانی بوده اند و هر نوع
اقدامی را که خواسته ایشان بوده انجام داده اند منحصر به مبلغ فوق نبوده بلکه
علاوه بر آن تعداد شش فقره چک عهده حساب جاری 666 کفش اطمینان نزد
شعبه نبش مسجد که بالغ بر 432 /5 پنج میلیارد و چهارصد و سی و دو میلیون
می گردد بدون آنکه وجه چکها مسدود شده باشد از طرف شعبه چهارراه
شاه عباس قبول و وجه آنها به حساب آقای یزدانی منظور می گردد و شعبه نبش
مسجد تعداد پنج فقره چک به عهده آقای هژبر یزدانی که مبلغ 5 /46 /4 چهار
میلیارد و چهار صد و شصت و پنج میلیون می گردید بدون مجوز و بدون اینکه
موجودی آن تأمین شده باشد به حساب شرکت کفش اطمینان قبول و وجه آنها
را پرداخت نموده است که با این ترتیب در این دو شعبه با فعل و انفعالاتی که انجام
گرفته در مقابل چکهای سایر بانکها و همچنین چکهای سایر شعب بانک
صادرات ایران آقای یزدانی با همکاری دو نفر رئیس شعبه مزبور موفق شده
است مبلغ متجاوز از 500 /21 بیست ویک میلیارد و پانصد میلیون ریال وجه
بانک را بدون مجوز و بدون
وثیقه استفاده یا به تعبیر
دیگری سوءاستفاده نماید و
بطوری که ملاحظه
می فرمایید این مبلغ نه اعتبار
تصویبی بوده است و نه
مجوزی برای این کار وجود
داشته است.
از محل این
وجوه در مدت نسبتا
کوتاهی آقای یزدانی از
طریق بورس سهام و یا
خارج از آن تعداد بیش از
420 هزار سهم بانک
صادرات ایران را خریداری
و باعث بوجود آمدن
آشفتگی اخیر در اوضاع و
بخصوص بین متجاوز از سیزده هزار کارمندان بانک که اکثریت در عین سال
سهامدار بانک نیز می باشند گردیده است.
بطوری که خاطر عالی مستحضر است با توجه به جمیع جهات اخیرا اوامر
ملوکانه مبنی بر واگذاری این سهام شرفصدور یافت و به منظور اجرای هر چه
سریعتر این اوامر و نیز به منظور توسعه هر چه بیشتر مالکیت سهام مؤسسات بین
کارکنان آن مؤسسه و عموم مردم ایران که مورد نظر رهبر عالیقدر ایران می باشد
بانک صادرات پیشنهاد نمود که این سهام در کوتاهترین مدت ممکن به کارکنان
بانک و عموم طبقات مردم عرضه و وجوه حاصله از فروش سهام را بابت تأمین قسمتی از بدهی های آقای
یزدانی منظور نماید و در این مورد توافقهایی شفاهی نیز به عمل آمده بود که متأسفانه از طرف آقای یزدانی
برای اجرای کامل آن اقدامی صورت نگرفته است اینک در تعقیب کوشش اولیه پیشنهاد می شود به منظور
اجرای سریع اوامر شاهانه هر چه زودتر سهام مزبور یا از طریق بانک صادرات ایران یا بانک ملی ایران در
سراسر کشور به عموم طبقات عرضه و واگذار گردد.
با تقدیم احترامات
منبع:
کتاب
هژبر یزدانی به روایت اسناد ساواک صفحه 155