موضوع: اظهارات موسی شیخ‌زادگان در زمینه فعالیت سابق دکتر نهاوندی به نفع جبهه ملی
تاریخ سند: 8 آذر 1345
موضوع: اظهارات موسی شیخ‌زادگان در زمینه فعالیت سابق دکتر نهاوندی به نفع جبهه ملی
متن سند:
رونوشت گزارش خبری شماره 20778 /20 ﻫ 2 –8 /9 /1345موضوع: اظهارات موسی شیخ‌زادگان در زمینه فعالیت سابق دکتر نهاوندی به نفع جبهه ملی
در ساعت 0930 روز 4 /9 /45 شخصی به نام اوجاتی به اتفاق دو نفر دیگر در مغازه موسی شیخ‌زادگان حضور داشتند و در اطراف سیاست روز بحث می‌کردند. اوجاتی که جنب مغازه شیخ‌زادگان فرش فروشی دارد، اظهار داشت در حال حاضر دستگاه با سران جبهه ملی از جمله مهندس پارسا. مهندس قائم‌مقامی. مهندس حق‌شناس. مهندس زیرک زاده. دکتر بختیار و چهار نفر دیگر تا اندازه‌ای روابط حسنه دارد و چون نامبردگان اکثراً شرکتهای ساختمانی دارند، دولت در موقع عقد قراردادهای ساختمانی آوانس‌هائی به این شرکتها می‌دهد.
موسی شیخ‌زادگان اظهار داشت مهندس پارسا خیلی ثروتمند است چون پس از فوت پدرش مبلغی در حدود 8 میلیون تومان به او رسید و احتیاجی به آوانس دولت ندارد. شیخ‌زادگان افزود دکتر نهاوندی1 قبلاً عضو جبهه ملی بوده و من شخصاً چند جلسه او را دیده‌ام و در جلسات خیلی کم حرف می‌زد و تجربه کافی نداشت و من بارها به او گفتم که چرا یک دکتر قادر نیست اوضاع و احوال بین‌المللی را تجزیه و تحلیل کند. متأسفانه امروز می‌بینیم که به وزارت آبادانی و مسکن رسیده است و مسئولیت یک چنین وزارتخانه حساس را به عهده گرفته، گرچه مثلی است معروف که می‌گویند هر کسی کم حرف زد بسیار برد.
نامبرده اضافه کرد فقط در جبهه ملی می‌توان پشت سر آقایان اللهیار صالح و دکتر سنجابی. دکتر صدیقی. مهندس حسیبی نماز خواند، واقعاً این اشخاص مردان بزرگی هستند. در این هنگام حاج محمود مانیان به اتفاق دو نفر دیگر به مغازه موسی شیخ‌زادگان وارد شده و شیخ‌زادگان به مانیان گفت من کار خیلی فوری با شما داشتم ولی دوباره هم به حجره تان تلفن کردم ولی تشریف نداشتید چون در اینجا نمی‌شود مطرح نمود بعداً تلفنی خواهم گفت.
در ساعت 1030 نامبردگان مغازه شیخ‌زادگان را ترک نمودند. رونوشت برابر اصل است. اصل در ک 1050 ج 40.
به پرونده اللهیار صالح به کلاسه 23000 ضمیمه و بایگانی فرمایند. 27 /9 /45
توضیحات سند:
1. هوشنگ نهاوندی فرزند علی‌اکبر در سال 1312 ش به دنیا آمد. تحصیلات دانشگاهی را در رشته حقوق دانشگاه تهران آغاز کرد و پس از دریافت مدرک لیسانس به فرانسه رفت و در رشته اقتصاد دکترای دولتی گرفت. نهاوندی‌خواهرزاده دکتر فریدون کشاورز، عضو سابق رهبری حزب توده می‌باشد و سوابق فعالیت‌های سیاسی او در فرانسه مبهم است. ساواک وی را مشکوک به داشتن فعالیت‌های کمونیستی می‌داند.با توجه به نقشی که نهاوندی بعدها در صحنه سیاسی و فرهنگی ایران ایفا نمود و ارتقاء سریع او در هرم دیوان سالاری پهلوی، این نظر را کاملاً معقول می‌دانیم که او از همان زمان تحصیل در پاریس، مانند بسیاری از عناصر مشابه، به ارتباط ویژه با سرویس های اطلاعاتی غرب کشیده شد.
سند بیوگرافیک ساواک، نامبرده را « متهم به بهائی‌‌گری » نیز می‌داند. نهاوندی پس از بازگشت به ایران، مدتی کارمند بانک اعتبارات بود و ترقی وی از زمانی آغاز شد که حسنعلی‌منصور، در دولت منوچهر اقبال، به دبیرکلی شورای عالی اقتصاد و وزارت کار رسید.
بدین ترتیب از مرداد ماه 1337 مشاغل عدیده نهاوندی آغاز شد:
مشاور شورای عالی اقتصاد (مرداد 37 آبان 40). مشاور عالی وزارت کار (آبان 38). استاد دانشکده افسری (37- 40). مشاور اقتصادی سفارت ایران در بروکسل (آبان 40 آذر 42). نایب رئیس نمایندگی ایران در اتحادیه اقتصادی اروپا (فروردین 41 آذر 42). عضویت هیئت مدیره باشگاه فردوسی (دی 42 اردیبهشت 43). رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت معاملات خارجی (آذر- اسفند 42). تدریس در دانشگاه تهران (از مهر 38).
هوشنگ نهاوندی ازجمله عناصری بود که در چارچوب سناریوی نخبگان آمریکایی، فعالیت خود را آغاز کرد و در دولت حسنعلی منصور دررأس وزارت نوبنیاد آبادانی و مسکن قرار گرفت و این سمت را در دولت امیرعباس هویدا تا سال 1347 حفظ کرد.
اسناد موجود در ساواک، هوشنگ نهاوندی را در این زمان، از اعضای فعال باند آمریکایی جمشید آموزگار نشان می‌دهد. مشارالیه در سال 1347 به عنوان« آجودان کشوری » شاه منصوب شد و به جای امیر متقی ریاست دانشگاه پهلوی شیراز را به دست گرفت و در همین زمان عضو هیئت امناء دانشگاه مشهد نیز بود.
در این دوران، وی به عنوان یکی از چهره های علمی و فرهنگی رژیم پهلوی مطرح شد و پس از 3 سال ریاست بر دانشگاه شیراز، در رأس دانشگاه تهران قرار گرفت.
هوشنگ نهاوندی در این زمان عضو هیئت امناء دانشگاه هنر (1352) و دانشگاه گیلان (1353) و عضو شورای عالی آموزش و پرورش(1351) نیز بود. اسناد ساواک عموماً از اختلافات نهاوندی با همکاران و رؤسای خود خبر می‌دهد که یا ناشی از مسائل مالی یا جاه طلبی و تفرعن بیمارگونه اوست.
هوشنگ نهاوندی در آبان 1353 به ریاست دفتر مخصوص فرح پهلوی منصوب شد. با آغاز امواج انقلاب اسلامی، نهاوندی در ارتباط فعال با برخی مقامات مؤثر امریکا قرار گرفت؛ از جمله ریچارد هلمز، رئیس پیشین سیا، در سفر خرداد ماه 57 به تهران با وی ملاقات‌های‌خصوصی و پنهانی نمود. در نتیجه این ارتباطات، نهاوندی منادی تأسیس«جناح اندیشمندان»
شد و سناریوی ضعیف و مضحکی را آغاز کرد. نهاوندی در دولت« آشتی ملی »! در رأس وزارت علوم و آموزش عالی قرار گرفت.
وی به عنوان یکی‌از چهره‌های بدنام رژیم، در چارچوب عقب‌نشینی‌‌ها و مانورهای این رژیم در قبال انقلاب، در تاریخ 15 /11 /1357 دستگیر و زندانی شد و در اثنای حوادث 22 بهمن از زندان گریخت و به خارج از کشور فرار کرد. نهاوندی عضو تشکیلات فراماسونری بود و در لژهای: آفتاب، فارابی، شیراز، ژاندارک، بزرگ ایران، امیرکبیر، فروغی و... عضویت داشت
رک: رجال عصر پهلوی؛ هوشنگ نهاوندی به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1384