تاریخ سند: 14 دی 1344
دربارۀ اطلاعیه
متن سند:
از: اداره اطلاعات شماره: 651 ـ 9ـ 657
به: ریاست پلیس تهران
اطلاعیه واصله حاکی است؛ شیخ غلامحسین جعفری و حاج خداداد ستاری و حاج مرتضی تجریشی1 و حاج قندی و حاج احمد قدیری 2 در بازار مسجد جامع پول تهیه و برای آقای خمینی میفرستند.
خواهشمند است دستور فرمایید مأمورین مربوطه نسبت به مفاد اطلاعیه تحقیقات لازم معمول و نتیجه را اعلام دارند.
رئیس اداره اطلاعات
از طرف 13 /10
اقدامکننده: امینی 13 /10
رئیس دایره: آریننژاد 13 /10
توضیحات سند:
1.
مرتضی محمدحسین تجریشی: معروف به مرتضی تجریشی فرزند حسین در سال 1306 در تهران متولد شد.
وی به شغل آلومینیوم فروشی در بازار تهران اشتغال داشت و از آغاز نهضت امام خمینی (ره) نقش فراوانی در امر مبارزه با رژیم شاه داشت.
در مورخه 27 /3 /44 دستگیر و بازداشت گردید.
ساواک در گزارش خود آورده است: «نامبرده بالا از طرفداران سرسخت روحانیون مخالف دولت به خصوص خمینی بوده و در فرصت مناسب علیه دولت سمپاشی مینماید.
وی چند بار به ساواک احضار و تعهد سپرده که دیگر فعالیت مضره ننماید.
برابر اطلاع واصله وی از اعضای هیأتهای مؤتلفه اسلامی میباشد.
» تجریشی در مورخه 21 /7 /1354 به علت توزیع و مطالعه اعلامیهها و نوشتههای امام خمینی (ره) دستگیر و پس از احاله پرونده به اداره دادرسی نیروهای مسلح به ده سال حبس محکوم گردید.
مرتضی تجریشی پس از انقلاب اسلامی دارفانی را وداع گفت.
(اسناد ساواک)
آقای اسدالله تجریشی در مورد برادرش حاج مرتضی میگوید: وی مرد بسیار فعالی در بازار بود و در رابطه با تحریک مردم علیه شاه و بستن مغازهها و شرکت در تظاهرات نقش اساسی ایفا کرد.
وی قبل از پیروزی انقلاب منزلش جایگاه مبارزانی بود که رژیم در به در دنبال آنها میگشت و بعد از قیام پانزده خرداد رژیم دنبال محرکین تودهها و مردم میگشت که چهار نفر از آنها از جمله شهید محلاتی، شیخ علیاصغر مروارید و نجمالدین اعتماد و فرد چهارمی که الان حضور ذهن ندارم و گهگاهی هم آیتالله ربانی شیرازی را در منزل مهمان میکرد.
که ساواک این چهار نفر را دستگیر کرد، به ویژه علیاصغر مروارید به صورت مکرر دستگیر میشد و روحانیونی که دستگیر میشدند، افرادی چون آقای شجونی، حاج مرتضی تجریشی کمکهای زیادی به خانوادههای آنها مینمودند و از دیگر کارهای برجستهی او در زمانی که حاج آقا مصطفی شهید شده بود، ختمهایی که در مسجد جامع تهران برگزار میشد.
ایشان خبرنگاران خارجی را از پشت بامها میبردند و از پنجرههای مسجد عکسبرداری میکردند و نوار میگرفتند.
وی قبل از ظهور امام از مریدان آیتالله کاشانی بود و در جریان روضهای که از طرف مؤتلفه برگزار شد، در ماه مبارک رمضان سی نفر گوینده انتخاب میکرد که هر کدام دستگیر میشد، فرد بعدی ادامه میداد.
وی در دایر کردن روضهخوانی در گرمخانهی مسجد جامع تلاش مؤثری داشت و تا اواخر ماه مبارک این روضهخوانی جریان داشت و اینکار با کمک شهید عراقی در مسجد جامع دایر شد.
وی مکرر از طرف ساواک بازار دستگیر و شکنجه میشد و وقتی که آزاد میگردید، مجدداً فعالیتهای خودش را شروع میکرد تا اینکه در اعتصابات بازار خیلی از مغازههای بازار را بستند و درب مغازهها را دیوار میکشیدند و بعضی را هم پلمپ کردند؛ از جمله مغازهی ایشان را.
یکی از مغازههایی را که در بازار حضرتی (بازار مولوی کنونی) بسته بودند مربوط به آقای سید محمدرضا غروی بود که بعداً معمم شد.
در بازار سیداسماعیل، مغازهی آقای حاج غلامحسین متوسلیان را بستند و در بازار آهنگرها حدود سه مغازه تیغه شد.
وی کراراً در ارتباط با پخش اعلامیه و رسالههای حضرت امام دستگیر و محکوم به یازده سال زندان شد و نزدیک به پیروزی انقلاب اسلامی ایشان را آزاد کردند.
بعد از آزادی در تظاهرات نقش مؤثری داشت و هدایت تظاهرات در منطقهی بازار برعهدهی او بود و از افراد خوش نام بازار بود.
و بعد از انقلاب مسئولیتی نداشتند و هماکنون در قید حیات نیستند.
(خاطرات اسدالله تجریشی، صفحه 51 و 52، مرکز اسناد انقلاب اسلامی)
2.
احمد قدیریان: فرزند شعبانعلی در سال 1313 ﻫ ش در محلۀ پاچنار تهران متولد شد، مشارالیه که در بازار تهران دارای مغازه سقط فروشی بود، با شروع حرکت امام خمینی در جریان مبارزه قرار گرفت و در 16 /2 /1342 مغازه وی مورد بازرسی قرار گرفت که تعداد 500 عدد اعلامیه امام از داخل دبۀ روغن، توسط ساواک کشف گردید و بر همین اساس دستگیر ولی پس از 24 ساعت آزاد شد.
در جریان اعتراضات مردمی به دستگیری حضرت امام(ره) وی به جرم حضور و سازماندهی تظاهرات دستگیر و به مدت دو ماه زندانی گردید.
وی به علت فعالیت در هیئتهای مؤتلفه اسلامی تحت کنترل قرار داشت و یک بار نیز در تاریخ 25 /1 /1353 به جهت تقاضای گذرنامه مورد بازجوئی قرار گرفت.
قدیریان در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی به عضویت کمیته استقبال از حضرت امام خمینی(ره) درآمد و در آخرین روزهای رژیم شاه نقش مؤثری در سرنگونی رژیم ایفاء نمود.
نامبرده پس از انقلاب در مسئولیتهای مهم و اساسی متعددی انجام وظیفه نمود و در سالهای اخیر مشاور وزیر دفاع و مدیر عامل بنیاد شهدای هفتم تیر بود.
این یار وفادار انقلاب اسلامی در تاریخ 25 /3 /91 دار فانی را وداع گفته و در جوار رحمت حق آرام گرفت.
رهبر معظم انقلاب اسلامی، رئیس جمهور و رئیس مجلس شورای اسلامی به مناسبت رحلت او پیامهای جداگانهای ارسال نمودند.
متن پیام آیتالله خامنهای رهبر انقلاب اسلامی بدین شرح است:
بسمهتعالی
خانواده محترم قدیریان درگذشت دوست دیرین و صمیمی اینجانب و یار وفادار انقلاب، مرحوم آقای حاج احمد قدیریان موجب تأثر عمیق اینجانب گردید.
یاد خدمات مخلصانه آن مرحوم به انقلاب در سالهای دوران سخت مبارزه و در دوران پیروزی انقلاب تا اکنون هرگز فراموش نخواهد شد و در میزان عدل و فضل الهی موجب رحمت و مغفرت حضرت حق خواهد بود، انشاءالله.
اینجانب به همسر محترم و فرزندان گرامی آن مرحوم و به خانوادههای عزادار صمیمانه تسلیت عرض میکنم و اجر و صبر برای آنان مسئلت مینمایم.
سید علی خامنهای 26 خرداد 1391
(پرونده انفرادی ساواک و روزنامه کیهان، شماره 20234، یکشنبه 28 /3 /91، صفحه 3 و 4)
منبع:
کتاب
پایگاههای انقلاب اسلامی، مسجد جامع بازار تهران به روایت اسناد ساواک - جلد اول صفحه 217