تاریخ سند: 12 خرداد 1357
صورتجلسه شورای هم آهنگی شهرستان قم جلسه فوق العاده مورخه 12/3/2537
متن سند:
سرتیپ نعمت اله معتمدی، سرپرست لشکر 16 زرهی و رئیس شورای هم آهنگی
سرهنگ قائم مقامی، رئیس شهربانی شهرستان قم ـ آقای معینی، رئیس ساواک
شهرستان قم ـ سرهنگ محسن روان پی، رئیس ساواک شهرستان قم ـ سرهنگ
زرهی ستاد حمید رئوفیان، فرمانده هنگ ژاندارمری قم ـ سرگرد پیاده ستاد
ناصر رضائی ـ ف کد 176 و فرمانده تامین شهرستان قم
1- سرتیپ نعمت اله معتمدی:
الف ـ رسمیت جلسه را در ساعت 1030 روز 12 /3 /37 اعلام و اظهار داشتند.
خوشحالم که مجددا به زیارت رؤسای سازمانهای انتظامی و اطلاعاتی
شهرستان قم نائل شدم، علت حضور من و همکارانم که اغلب فرماندهان تامین
شهرستانهای منطقه هستند ابتدا آشنائی، سپس تشکیل شورای هم آهنگی و
طرح مشکلات و نواقص و بررسی راههای کار بمنظور جلوگیری از غافلگیری
در روزهای 14 و 15 خرداد میباشد بهمین منظور ضمن معرفی دستور کار شورا
را بشرح زیر باطلاع میرسانم.
(1)- قرائت فرمان مطاع مبارک شاهانه در مورد تغییرات طرح ضد شورش که
طی شماره 311 /49 /207-5 /12 /2536 ابلاغ شده است.
(2)ـ فرمان تهیه طرح تامین شهرستان، تشریح دستورالعمل واصله از ن ـ ز ـ ش ـ
هم آهنگی با سازمانهای انتظامی در تهیه طرح تامین.
(3)ـ واگذاری مسئولیت تهیه طرح تامین به سرگرد رضائی و تجدیدنظر در طرح
تهیه شده قبلی
(4)ـ مبادله اطلاعات و بررسی اخبار رسیده و وقایع اتفاقی در روزهای 14و15
خرداد ماه
(5)ـ مطرح نمودن نیازمندیهای سازمانهای انتظامی از ارتش بر مبنای دستورات
تکمیلی طرح ضد شورش.
ب ـ بنابراین ابتدا رئیس رکن سوم لشگر تغییرات طرح ضد شورش را که بفرمان
مطاع مبارک شاهانه در طرح ابلاغی قبلی به شماره 19 /3 /49 /207 -
5 /12 /2536 انجام شده جهت اطلاع قرائت مینماید.
(1) در وضعیت آبی :
یگانهای لشکر بمنظور پشتیبانی شهربانی و ژاندارمری فقط اسلحه و مهمات و
تجهیزات (حین خدمت) در اختیار سازمانها فوق قرار میدهند (ترتیب
درخواست و عمل برابر طرح ضد شورش خواهد بود)
سرتیپ معتمدی :
در دستورات ابلاغی قبلی برای وضعیت آبی چنین موردی را پیش بینی ننموده
بودند با توجه به اوامر ابلاغی اگر شهربانی یا ژاندارمری نیازمندی منطقی در
مورد دریافت وسائط و یا اسلحه و مهمات از لشکر را داشتند وسیله افسر تامین
شهرستان که از ابتدای شروع وضعیت آبی در شهربانی قم و در خدمت شهروندان
خواهد بود درخواست تا بلافاصله برابر مقررات اقدام و واگذار شود.
(2)ـ در وضعیت زرد :
بنا بتصویب شورای تامین و بنا بدستور فقط یک گروهان در پشتیبانی شهربانی یا
ژاندارمری گذاشته میشود و منحصرا ماموریتهای ثابت را مانند حفاظت
شهربانیها، کلانتریها و محل استقرار ژاندارمری و نقاط حساس را حفاظت
مینمایند تا نیروهای شهربانی و ژاندارمری بمنظور مقابله با اخلال گران آزاد
گردند.
در این وضعیت هدف این است که نیروهای نظامی از صحنه هائیکه
بوسیله شورشیان بوجود میاید دور نگهداشته شوند.
چنانچه در این وضعیت بنا
به تشخیص شورای تامین نیاز به بیش از یک گروهان باشد از لشکر درخواست
تا پس از تصویب ن ـ ز ـ ش بنا بدستور در پشتیبانی شهربانی و ژاندارمری قرار
دهند.
(این وضعیت بوسیله شورای تامین اعلام میگردد)
سرتیپ معتمدی :
در وضعیت زرد قرار گرفتن سرباز در مقابل مردم و شورشیان صحیح بنظر
نمیرسد بهمین دلیل پس از بررسی های زیاد چنین اتخاذ تصمیم شده است که در
صورت نیاز بوجود پرسنل نظامی از وجود آنان در حفاظت و تقویت پستهای
ثابت سازمانهای انتظامی بهره برداری شود تا شهربانی و ژاندارمری با فراغت
کامل بدون درگیری بتوانند به مقابله با اخلال گران بپردازند.
(3)ـ وضعیت قرمز:
بنا به پیشنهاد شورای تامین استان از طریق...
به پیشگاه مبارک اعلیحضرت
همایون شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران معروض میگردد چنانچه مورد
تصویب ذات مبارک شاهانه قرار گرفت اعلام و مسئولیت برقرار نظم و آرامش
بعهده یگان ارتشی منطقه واگذار میگردد.
مراتب بمردم اعلام و فرصت داده میشود که اخلال گران متفرق شوند در غیر این
صورت مسئولیت عواقب وخیم آن متوجه خود آنان خواهد شود، سپس فرمانده
نظامی منطقه مسئولیت عوامل نیروهای انتظامی و سایر نیروها را که در منطقه
اغتشاش مستقر میباشند در کنترل عملیاتی خود قرار داده و سپس به نمایش
نیرو پرداخت و چنانچه اخلال گران متفرق نشدند در مورد تفرقه آنان اقدام
مینمایند.
چنانچه در این وضعیت اعاده نظم با یک گروهان میسر نگردید مراتب را گزارش
تا از طریق ن .
ز .
ش و ستاد بزرگ ارتشتاران بشرفعرض پیشگاه مبارک
همایونی رسیده و استدعای واگذاری استعداد مورد نظر گردد.
(4)ـ اقدامات وضعیت قرمز بمنظور تامین سه هدف زیر میباشد.
(الف) ـ تنها اخلال گران با رعایت حداقل تلفات شلیک به مردم
(ب) ـ دستگیری محرکین.
(پ)ـ محاکمه محرکین در دادگاه نظامی (حتی بر حسب مورد در دادگاه
صحرائی)
(5)ـ فرماندهان موظفند با سریعترین وسیله مخابراتی تغییر وضعیت زرد به قرمز
را گزارش نمایند.
ب ـ تشریح دستورالعمل واصله از ن ـ ز ـ ش در مورد تهیه طرح تامین شهرستان
قم و تجدید نظر در طرح تهیه شده قبلی.
رئیس رکن سوم ضمن قرائت امریه بمنظور اطلاع سازمانهای مسئول از نحوه
تهیه خلاصه نیازمندی شورا را در این مورد اینطور تشریح نمود.
(1)ـ طرح تامین شهرستان قم که قبلا تهیه شده است باید بررسی و مورد تجدید
نظر سریع قرار بگیرد.
(2)ـ فرماندهان تامین هویت از شهرهای تعیین شده بمنظور تهیه طرح تامین
شهر مربوطه به مناطق اعزام و با هم آهنگی سازمانهای انتظامی
شهربانی،ژاندامری، ساواک اقدام نمایند.
ب ـ واگذاری مسئولیت تهیه طرح تامین شهرستان قم به سرگرد رضائی :
سرتیپ معتمدی :
سرگرد رضائی در طرح تامین شهرستان قم برابر اوامر صادره تجدید نظر آنچه
تجربه شده است بررسی نتایج آنرا با هم آهنگی با شهروندان بکار برید توجه
داشته باشید که درخواست اعلام وضعیت قرمز یک مسافت زمانی حدود 16
ساعت برابر جابجائی گردان از محل استقرار فعلی به قم زمان نیاز دارید.
در
مورد شناسائی محل استقرار و مسیر حرکت اقدامات لازم را بعمل آورید.
ت ـ مبادله اطلاعات و بررسی اخبار وقایع روزهای 14و15 خرداد ماه.
برابر اخبار رسیده از مراجع مختلف در مورد اقدامات اخلال گران در این روزها
با توجه باینکه روز 10 خرداد محکومیت تبعید خمینی خاتمه می پذیرد.
شایعاتی
بشرح زیر در افواه عمومی رایج است
(1) تصمیم به راه پیمائی پیاده از قم بتهران و یا سایر شهرستانها.
(2) پوشیدن کفن و شرکت در مجالس احتمالی وسیله یک عده.
(3) آشوب و بلوا بمنظور برهم زدن نظم عمومی در سطح شهرها و احتمالا
دهات.
قطعا بدلیل سرچشمه گرفتن کلیه این مسائل از شهرستان قم و درگیریهای مداوم
اعضای شورا در این شهرستان با این مسائل اطلاعات شما در زمینه های عنوان شده کامل و نیازی به
شکافتن و بررسی نیست بهرحال همه این موارد شایعات و اخباری است که ممکن است درست نباشد ولی
بمنظور جلوگیری از هر گونه غافلگیری قابل بررسی و تفکر و تعمق و اتخاذ تصمیم و انجام عکس العمل
بموقع میباشد و نمیتوان از آن گذشت.
ث ـ اکنون با توجه به دستورات ابلاغی طرح تکمیلی ضد شورش نیازمندیهای خودتان را از نظر اسلحه و
مهمات و خودرو از لشکر اعلام تا بررسی و اقدام لازم بعمل آید.
2- سرهنگ قائم مقامی رئیس شهربانی شهرستان قم : نحوه درخواست نیازمندیهای ما در وضعیت آبی
بطور کامل مشخص شده است، در صورتیکه نیازمندی داشتیم با توجه به دستورالعمل درخواست خواهم
نمود.
3- سرهنگ محسن روان پی فرمانده هنگ ژاندارمری قم : در حال حاضر با هم آهنگی انجام شده و بر
اساس شوراهای هم آهنگی قبلی در قم و کاشان، بمنظور کمک به شهربانی های مستقر در منطقه.
هنگ
ژاندارمری قم علاوه بر مکانهای سازمانی موجود هنگ تا این لحظه 2 گروهان ضربت و 8 دستگاه نفربر
زرهی چرخدار از ژاندارمری ناحیه از مرکز به قم اعزام و هم اکنون دو دستگاه نفربر زرهی و دو دسته
سازمانی در کاشان و دو گروه سازمانی در خمین و بقیه در قم مستقر و آماده کمک به شهربانیهای منطقه در
صورت درخواست میباشند.
4- سرتیپ معتمدی :
الف ـ من پس از تماس و کسب دستور از ن ـ ز ـ ش فرماندهان تامین شهرستانها را در روزهای حساس به
منطقه اعزام تا ضمن همکاری و هم آهنگی با شما در صورت نیاز به وسائل و یا نفر در وضعیت های آبی و
زرد با تماس با لشگر در مورد درخواست شما اقدام و در کوران کلیه وضعیتها باشد تا در مرحله قرمز بطور
مؤثری وظائف محوله را اجرا نمایند.
ب ـ بمنظور کوتاه نمودن زمان وصول در صورتیکه ن ـ ز ـ ش تصویب نمود یک گروهان کامل پیاده به
منظریه قم اعزام تا با تقلیل مسافت زمانی از 16 ساعت به 2 ساعت بتوانند بطور موثرتری برای اجرا
ماموریتهای محوله به شما کمک نمایند.
پ ـ در خاتمه باید باطلاع اعضای شورا برسانم که با توجه به دشواری قبلی لشگر یک سری پیشنهادات
منطقی در مورد شهرستان قم تنظیم و به ن ـ ز ـ ش تقدیم داشت که طی امریه شماره
36 /18 /02 /501-9 /2 /37 معاونت عملیات و اطلاعات ن ـ ز ـ ش (مد اطلاعات) ابلاغ شده است.
این
پیشنهادات در شورای بعدی شهرستان قم مطرح در صورت تصویب سایر شهروندان به شورای هم آهنگی
رده بالا گزارش که وسیله رئیس رکن 2 لشگر قرائت میشود.
(1) قم بایستی مرکز استان باشد و با ایجاد تاسیسات و ساختمانها و انجام برنامه های عمرانی دیگر در
منطقه از توسعه نفوذ روحانیون جلوگیری شود.
(2) اگر انتقال مرکز استان بقم میسر نباشد اعتباری حدود 20 میلیون تومان بمنظور ایجاد جاده کمربندی
45 متری به دور صحن مطهر حضرت معصومه با تخریب اماکن موجود (مانند اقدامات انجام شده در
مشهد مقدس) واگذار و به ساختن پارکها و اماکن عمومی توجه بیشتری شود تا ضمن جدا شدن اماکن
متبرکه از سایر اماکن معنوی.
در مواقع اضطراری بتوان آنها را تفکیک و شرارت را از دیانت جدا و با هر
یک بنحو مطلوب رفتار نمود.
(3) مدارس دینی با هزینه و کمک دولت بخارج شهر منتقل گردد.
(4) هر اندازه اجرای این پیشنهادات خطراتی در زمان اجرا در برداشته باشد.
در صورتیکه سریعتر عملی
شود مشکلات بعدی کمتر خواهد بود با عطف توجه باینکه حضرت معصومه از حضرت رضا بالاتر نیست
و این کار در مشهد عملی شده است.
(5) برابر اطلاعات موجود علما و روحانیون گفته اند قم در واقع واتیکان ایران است و نباید بهیچ وجه
نظامی در قم وجود داشته باشد که لازم است از اشاعه این تحریکات در بین مردم جلوگیری شود.
(6) اغلب رؤسای ادارات از ترس جان پس از مدتی تابع محیط شده در نتیجه بطرفداری اهالی از اجرای
خط مشی اساسی مربوطه بازمانده اند.
باید تذکر مداوم داده شود و از جانب وزارتخانه مربوطه اولا کسانی
را بعنوان رئیس اداره به قم اعزام دارند که مورد قبول واقع و تجربه کافی در اجرای وظائف محوله را داشته
باشند در ثانی کنترل دائمی روی کارمندان خود داشته باشند.
(7) ـ به نارسائی ها و نارضایتیهای مردم از طرف نمایندگان دولت باید سریعتر رسیدگی شود.
(8)ـ پیگردی خرابکاران بوسیله دادگستری بصورت مسخره ای درآمده است بطوریکه خرابکاران با
وجود اعتراف و داشتن وسائل و مدارک و چندین کیلو اعلامیه بهمراه خود هنگام دستگیری بعلت نقص
قانون بلافاصله آزاد میشوند و علاوه بر اینکه شبکه مربوطه کشف نمیشود موجب تجری آنان میگردد.
ن ـ اعضای شورای هم آهنگی : پس از خاتمه قرائت پیشنهادات بشرح زیر اتخاذ تصمیم نمودند.
الف ـ در مورد بند (1) موارد پیشنهادی به دلیل اینکه در حال حاضر شهرستان اراک مرکز استان گردیده
است اقدامی مقدور نیست.
ب ـ در مورد بند (8) موارد پیشنهاد طبق اوامر صادره اخیر دولت این مشکل تا حدودی زیادی حل
گردیده و جرائم و مسئولیت رسیدگی به آنها با توجه بنوع جرم تغییر یافته است.
ـ کلیه مواد 8 گانه پیشنهادی مگر بجز دو بند (1) و (8)ارائه شود مورد تصویب کلیه اعضاء شورا میباشد و
استدعای به توجه و رسیدگی میگردد.
ت ـ علاوه بر مواد مزبور و کشیدن جاده کمربندی اطراف حرم
مطهر در سطح شهر بمنظور تفکیک خودروهای عبوری که از سایر شهرستانها به قم وارد و خارج میشوند
از خودروهای موجود در سطح شهر و کاستن از تراکم عبور و مرور یک جاده کمربندی در اطراف شهر
مورد نیاز مبرم و ضروری شهرستان قم میباشد که لازم نیست به موارد فوق اضافه شود.
6- جلسه در ساعت 1150 روز 12 /3 /2537 ختم گردید.
منبع:
کتاب
پایگاههای انقلاب اسلامی، مدرسه فیضیه به روایت اسناد ساواک صفحه 375