اخیراً فتوکپی متن نامه تلگراف آیت‌الله گلپایگانی1 وسیله پست به دفتر روزنامه خراسان رسیده که در اختیار این سازمان قرار داده شده
تاریخ سند: 6 مرداد 1355
اخیراً فتوکپی متن نامه تلگراف آیت‌الله گلپایگانی1 وسیله پست به دفتر روزنامه خراسان رسیده که در اختیار این سازمان قرار داده شده
متن سند:
از: مشهد تاریخ: 6 /5 /2535[1355]به: 312 شماره: 3324/ﻫ 1
تلگراف وارده
اخیراً فتوکپی متن نامه تلگراف آیت‌الله گلپایگانی1 وسیله پست به دفتر روزنامه خراسان رسیده که در اختیار این سازمان قرار داده شده. متن تلگراف به شرح زیر اعلام و از طریق منبع 29111 جهت جلوگیری از توزیع آن اقدام گردیده است. متن تلگراف آیت‌الله عظمی آقای گلپایگانی دامت برکاته به مجلس شورای ملی. بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم . مجلس شورای ملی . جناب آقای مهندس ریاضی3 رئیس مجلس شورای ملی قطعنامه مجلسین متضمن الغاء تاریخ علمی و مقدس شمسی هجری اسلامی موجب تعجب و نگرانی شدید مسلمانان و هر فرد علاقمند به ثبات و بقاء مملکت گردید. اقدام ناگهانی مجلسین در تصویب این قطعنامه، توهین به اسلام و صاحب شریعت مقدسه و خلاف انتظار جامعه مسلمانان ایران است و تغییر مبدأ تاریخ به تاریخی که در قطعنامه پیشنهاد شده برای ملتی که اکثر قریب به اتفاق آن مسلمان و معتقد به اسلام و تعظیم شعائر اسلامی است و به اینکه مبدأ تاریخش، سال هجرت پیغمبر عظیم‌الشأن اسلام می‌باشد افتخار دارد، مفهوم صحیحی ندارد و قابل تحمل نیست. اکنون انتظار عموم مسلمانان این است که مجلسین تدارک این توهین بزرگ را نموده و با الغاء این قطعنامه، علاقه و احترام خود را به دین مبین اسلام و تاریخ شعائر اسلامی که حافظ ثبات مملکت است اعلام نمایند. خداوند متعال همه را به آنچه خیر و صلاح جامعه است هدایت فرماید.
تاریخ ربیع‌الاول هزار و سیصد و نود[و]شش قمری مطابق با 25 /12 /54 شمسی هجری . محمدرضا الموسوی الگلپایگانی
شیخان
محترماً به استحضار می‌رساند. 7 /5 /35
دایره بررسی . عملیات . آقای مجتبوی . بهره‌برداری و عاملین شناسایی و مراقبت شود. 7 /5
مراتب قبلاً در بولتن درج شده است. 7 /5 /35
توضیحات سند:
1. آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی، فرزند سیدمحمدباقر در سال 1275 ش در روستای گوگد در شش کیلومتری گلپایگان دیده به جهان گشود. تحصیلات مقدماتی را نزد پدر، آیت‌الله ملاتقی گوگدی، آقا ضیاءالدین اراکی و آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی گذرانید. پس از تأسیس حوزه علمیه قم، به دعوت آیت‌الله العظمی حائری یزدی به قم رفت و مدارج عالی علوم حوزوی را در این شهر کسب نمود. تبحر ایشان در علم فقه موجب شد که هفتاد سال مدرس این علم در حوزه علمیه قم باشد. وی همچنین از مهاجرت علماء و زعمای حوزه علمیه نجف به قم در سال 1302 کمال بهره را برد و برای مدتی هر چند کوتاه از محضر درس برخی از آنان همچون آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی، آیت‌الله نائینی و غروی اصفهانی بهره‌مند گردید. با درگذشت آیت‌الله حائری، آقای گلپایگانی مسئولیتهای سنگین‌تری را متقبل شد و به تدریس دروس خارج فقه و اصول همت گماشت و تا پیش از ارتحال، همواره کلاس درس خارج معظم‌له در مسجد اعظم قم، یکی از بزرگترین مکاتب تدریس علوم دینی بود. در پی درگذشت آیت‌الله بروجردی نیز بخش اعظم وظائف آن عالم ربانی در اداره حوزه علمیه قم به ایشان واگذار شد. با شروع نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری حضرت امام خمینی (ره) ایشان همواره حامی نهضت و پشتیبان امام بود. بیشتر اعلامیه‌های مراجع در مسیر مبارزه با رژیم شاه را امضا می‌کرد و در جلساتی که علمای قم در اوایل نهضت تشکیل می‌دادند، شرکت می‌نمود. همگام با امام و دیگر مراجع، عید 1342 را به دلیل اصرار رژیم بر اجرای لوایح ششگانه (انقلاب سفید) تحریم و بعد از تبعید امام به ترکیه نیز از این اقدام رژیم به شدت ابراز ناخشنودی کرد. واکنشهای سیاسی حضرت آیت‌الله العظمی گلپایگانی نسبت به مسائل روز ایران و جهان اسلام، رژیم پهلوی را همواره وادار می‌کرد که از موضع‌گیریهای ایشان بیمناک باشد. مراسم نیایشی که ایشان در سال 1352 برای پیروزی مسلمانان در جنگ با اسرائیل برپا کرد، در آن زمان واکنش قابل توجهی به همراه داشت. اعلامیه‌هایی که علیه رژیم شاه در مناسبتهای مختلف به ویژه در سالهای 56 و 57 از سوی ایشان صادر می‌شد، تنور مبارزه مردم را علیه رژیم شاه گرم نگاه می‌داشت. در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی در زمستان 1357 ایشان با انتشار اعلامیه‌هایی از ارتش خواست که به ملت بپیوندد و اعلام کرد: «هر کس مردم را به گلوله ببندد، قرآن را به گلوله بسته است.» پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مقاطع حساس شاهد حمایت ایشان از نظام اسلامی و جمهوری اسلامی بوده‌ایم. در طول جنگ تحمیلی نیز همواره مشوق رزمندگان اسلام بود و بارها نمایندگان ایشان برای تقویت روحیه رزمندگان به جبهه رفتند. در تمام انتخابات در صحنه بود و مردم را تشویق و ترغیب به رأی دادن می‌کرد. ایشان علاوه بر انجام اقدامات خیریه از قبیل احداث مدارس، بیمارستانها و سایر خدمات عام‌المنفعه، چندین اثر تألیفی از خود به یادگار گذاشته‌اند که از آن جمله است: حاشیه بر عروۀ‌الوثقی، حاشیه بر رسائل، مناسک حج، تألیفی در فقه و کتابی در اصول. حضرت آیت‌الله العظمی گلپایگانی در 19 آذر 1372 به ملکوت اعلی پیوست و پس از تشییع پرشکوه در تهران و قم، در جوار حضرت معصومه (سلام‌الله علیه) به خاک سپرده شد.ر.ک: حضرت آیت‌الله العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی، به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی.
2. منظور از منبع 9111، کنترل و سانسور نامه‌های پستی است.
3. عبدالله ریاضى، فرزند هاشم در 1285ش در اصفهان متولد شد. پس از تحصیلات مقدماتى براى ادامه تحصیلاتش به تهران سفر کرد و همزمان با تحصیل، به تدریس درس ریاضى در مدارس ابتدایى نیز مشغول شد، به طورى که پس از مدتى در محیط فرهنگى آن روزگار شهرتى به دست آورد و پس از گرفتن گواهینامه دبیرستان، در مدرسه صنعتى ایران و آلمان مشغول تدریس ریاضى شد. او در سال 1307 با اولین گروه دانشجویان به خارج از کشور اعزام شد و پس از هفت سال تحصیل و کارآموزى با اخذ دانشنامه مهندسى هیدرولیک به کشور بازگشت و در دانشگاه تهران به عنوان استادیار و پس از مدتى به سمت معاون دانشکده فنى برگزیده شد. ریاضی با شروع جنگ جهانى دوم و اوضاع بى‌سامان کشور از دانشگاه کناره‌گیرى کرد، ولى پس از 28 مرداد 1332 دوباره به دانشگاه بازگشت و سه دوره کرسى ریاست دانشکده فنى را به خود اختصاص داد. مهندس ریاضى چند دوره در مجلس شوراى ملى به عنوان نماینده اول مردم تهران به سمت رئیس مجلس انتخاب شد که تا دوره 24 مجلس نیز در این سمت بود. ساواک در سند بیوگرافی وی می‌نویسد: «به نادرستی و بدرفتاری و عدم درک مسائل از نظر اجتماعی و سیاسی شهرت دارد.»
عبدالله ریاضی از اعضای تشکیلات فراماسونری و از مؤسسین لژ امیرکبیر بود. وی پس از پیروزى انقلاب اسلامى به عنوان مفسد فى‌الارض در فروردین 1358 به حکم دادگاه انقلاب اسلامى به اعدام محکوم شد.
ر.ک: رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک، عبدالله ریاضی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1384.