خلیل اسعد رزم آرا (خیراللهی) صاحب امتیاز روزنامه مرد مبارز
خلیل اسعد رزم آرا (خیراللهی) صاحب امتیاز روزنامه مرد مبارز
متن سند:
برابر سوابق موجود: خلیل اسعد رزم آرا دارای سوابقی در دادگاه جنحه دادگستری همدان و پرونده 25 ـ 11 کیفری دادسرای دادگستری ملایر می باشد.نشریه مرد مبارز مقرری ماهیانه از فروشگاه فردوسی می گرفته و آگهی فروشگاه را درج می نماید ولی پس از قطع این مستمری این نشریه به فروشگاه و کارمندان آن حمله نموده و تهمت های ناروایی به مدیران فروشگاه وارد می نماید تا شاید بدین وسیله مؤسسه و کارمندان را مورد ارعاب و تهدید قرار دهد.
مشارالیه یکی از طرفداران دکتر مصدق1 بوده و مقاله ای هم برله دکتر مصدق در روزنامه مرد مبارز سال دوم شماره 14 مورخ 31 /4 /33 نوشته است.
قبل از گرفتن امتیاز روزنامه به وسیله برادرش در کار شهرداری و رؤسای ادارات دولتی و ملی شهرستان ملایر دخالت می نموده و غالبا فرمانداران را به وسیله نفوذ برادرش عوض می نموده است.
قبل از انتخابات دوره اخیر خود را کاندیدای مجلس شورای ملی از ملایر معرفی و دودستگی هایی در محل ایجاد که در نتیجه مورد تنفر و انزجار شدید مردم قرار گرفته است.
خلاصه سابقه مزبور در پرونده اسعد رزم آرا مدیر روزنامه مرد مبارز بایگانی شود.
توضیحات سند:
1ـ محمد مصدق ملقب به مصدق السلطنه رجل سیاسی ایرانی پسر میرزا هدایت اللّه متولد 1261 ه ش تحصیلات مقدماتی را در تهران بانجام رساند و در سال 1287 ه ش برای تحصیلات عالیه به پاریس عزیمت نمود و بعد از اتمام دوره مدرسه علوم سیاسی پاریس به دانشگاه نوشاتل سوئیس وارد شد و در 1293 به اخذ درجه دکتری در حقوق نایل گردید و بعد به ایران بازگشت.در سال 1302 وزیر امور خارجه شد و در سال 1303 در دوره ی پنجم قانونگذاری به نمایندگی مردم تهران در مجلس شورای ملی انتخاب گردید در این دوره با واگذاری سلطنت به سردار سپه مخالفت ورزید.
در دوره ی ششم مجددا به وکالت مجلس از طرف مردم تهران انتخاب شد و با تشکیل مجلس مؤسسان مخالفت کرد و پس از اتمام این دوره چون دولت در انتخابات مجلس دخالت کرد از سیاست کناره گرفت و در قریه احمدآباد در غرب تهران اقامت گزید.
با اینکه از سیاست بکلی به کنار بود در چهارم تیر 1319 به وسیله شهربانی در تهران توقیف شد و به بیرجند اعزام گردید و تا آذرماه همان سال در زندان عمومی آن شهر محبوس بود.
سپس مجددا به احمدآباد تبعید شد.
پس از وقایع شهریور 1320 در دوره ی چهاردهم 1322 و شانزدهم 1329 بار دیگر از طرف مردم تهران به وکالت مجلس شورای ملی انتخاب شد.
در این دوره برای استیفای حق ملت ایران از شرکت نفت ایران و انگلیس و دولت انگلستان جبهه ملی راتشکیل داد و به مبارزه پرداخت و در بیست و نهم اسفند 1329 قانون ملی شدن صنعت نفت را از تصویب مجلس شورای ملی و سنا گذراند و در اردیبهشت 1330 برای اجرای این قانون و خلع ید از شرکت نفت سابق نخست وزیری ایران را قبول کرد در تیرماه 1331 با اینکه مجلس جدید (دوره ی هفدهم) به نخست وزیری او رای تمایل داده بود به سبب اختلاف نظر با محمدرضا پهلوی برای تصدی وزارت دفاع ملی از تشکیل دولت جدید استنکاف کرد و شاه سابق قوام السلطنه را به نخست وزیری منصوب کرد ولی ملت با قیام سی تیر مجددا او را به نخست وزیری برگزید.
با مجاهدت مردم مبارز ایران به رهبری آیت الله کاشانی، مصدق به نخست وزیری رسید ولی او از مردم و روحانیت بتدریج فاصله گرفت و با اینکه قبل از کودتا آیت الله کاشانی او را از وقوع کودتا مطلع کرده بود ولی مصدق بی اعتنا به این دلسوزی ها نهایتا با اجرای کودتای 28 مرداد 1332 توسط سازمان های سیا و اینتلیجنت سرویس و عوامل داخلی شان همراه عده ای از همکاران خود دستگیر و زندانی شد.
در پاییز همان سال در دادگاه های نظامی با وجود دفاعیات مشروح به سه سال زندان مجرد محکوم گردید پس از پایان دوره زندان در شهریور 1335 تحت الحفظ به احمدآباد اعزام شد و تحت نظر مأموران ساواک بود تا اینکه در آذرماه 1346 به سبب بیماری تحت نظر به تهران منتقل شد و در ششم اسفند در بیمارستان نجمیه بستری گردید و در سحرگاه چهاردهم اسفند 1346 درگذشت.