تاریخ سند: 4 اسفند 1342
موضوع: پرونده اتهامی غیر نظامیان
متن سند:
موضوع: پرونده اتهامی غیر نظامیان
رونوشت نامه شماره73522 /36767 /11 /7-4 /12 /42 اداره دادرسی ارتش (دادستانی)
ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور.
1- احمد فرزند سید مرتضی شهرت خسروشاهی 2- میرزا حسن فرزند محمدعلی شهرت ناصرزاده 3- محمد علی فرزند حاج میرزا باقر شهرت قاضی 4- محمدحسین فرزند شیخ مرتضی شهرت انزابی 5-مهدی امینی دروازه [امین محرر.دروازه ای] متهمین به اقدام بر ضد امنیت داخلی مملکت.
بازگشت به شماره 43514 /321-14 /11 /42 بازپرس شعبه 7 بازپرسی دادستانی ارتش، طی قرار شماره 7353 /26767 /7 /11 مورخه 24 /11 /42 منع پیگرد نامبردگان را از اتهام انتسابی، صادر و اعلام نموده و دادستان ارتش در تاریخ 29 /11 /42 با آن موافقت نموده است که بدین وسیله قطعیت آن را اعلام می دارد.
گیرنده- دایره آماری و بازرسی و بررسی قوانین رئیس اداره دادرسی ارتش . سپهبد خسروانی1
رونوشت برابر اصل است. اصل در پرونده ح- س- 337 بایگانی است.
در پرونده محمد حسن [محمدحسین] انزابی، بایگانی شود. صابری 14 /12 /42
توضیحات سند:
1. عطاءالله خسروانى، فرزند هاشم در سال 1298 ﻫ ش به دنیا آمد، پس از اتمام تحصیلات و اخذ دیپلم متوسطه از کالج البرز تهران در رشته‌هاى زبان و حقوق در دانشسراى عالى و دانشکده‌ی حقوق به تحصیل پرداخت و سپس براى ادامه‌ی تحصیلات به فرانسه رفت و در آنجا موفق به اخذ دانشنامه در رشته‌ی علوم اجتماعى شد. وى از مهره‌هاى قدیمى وابسته به بریتانیا و دربار بود که در سال 1322 به همراه برادرش (خسرو خسروانى) نشریه‌ی افکار ایران را منتشر مى‌کرد. خسروانى در دولت منوچهر اقبال معاون وزیر کار در امور پارلمانى و در سال 1340 به همراه دوستان قدیمى خود در دبیرستان «ایرانشهر» (حسنعلى منصور، جمشید آموزگار و...) در نقش «نخبگان» آمریکایى ظاهر گردید و در دولت‌هاى امینى، علم و منصور وزارت کار را به دست گرفت. در پى ترور منصور و همزمان با انتصاب امیر عباس هویدا به صدارت، در اسفند 1343 محمدرضا پهلوى، خسروانى را به دبیر کلى «حزب ایران نوین» گمارد و این امر از آغاز، نارضایى جواد منصور، دکتر حسن زاهدى و دیگر بنیانگذاران «کانون مترقى» را برانگیخت. خسروانى علاوه بر دبیر کلى «حزب حاکم» در دولت هویدا وزارت کار و سپس وزارت کشور (1347) را به عهده داشت. خسروانى که طبق ارزیابى ساواک، فردى «عوامفریب و حرّاف» محسوب مى‌شد، تصور مى‌کرد که به سادگى خواهد توانست رقیب بى صلاحیت خود را کنار زده و به ریاست دولت برسد، از این رو در سال 1345 از طریق برادرش خسرو خسروانى، سفیر ایران در واشنگتن، به ایجاد ارتباطاتى با برخى از مقامات آمریکایى دست زد. تحقیقات غیر محسوس تا سال 1348 ادامه یافت و شاه که اقدامات جاه‌طلبانه‌ی خسروانى را خطرناک تلقى مى‌نمود، وى را از وزارت کشور و دبیرکلى حزب ایران نوین برکنار کرد و بدینسان یکى از فعال‌ترین رقباى هویدا براى همیشه از صحنه‌ی سیاست خارج شد. خسروانی پس از برکناری به علت غم و غصه شدید به بیماری گواتر «غمباد» مبتلا شد و بعد از مدتی تارهای صوتی او نیز از کار افتاد.
منبع:
کتاب
حجت‌الاسلام و المسلمین محمد حسین انزابی به روایت اسناد ساواک صفحه 170
