گزارش موضوع : افراد توده ای متواری
تاریخ سند: 19 دی 1339
گزارش موضوع : افراد توده ای متواری
متن سند:
به استحضار می رساند : در سالهای اخیر عده ای از ایرانیان مرتکب جنحه و جنایت بر ضد امنیت کشور گردیده و قبل از تعقیب و یا در حین آن از کشور خارج شده و در کشورهای خارج به فعالیتهای مضره علیه مصالح عالیه کشور مشغول هستند.مصلحت ایجاب می کند که درباره آنها یکی از 2 اقدام زیر معمول گردد.
1ـ نسبت به استرداد آنها از طریق مجرای سیاسی اقدام شود.
2ـ از تمدید یا تجدید گذرنامه آنها خودداری، گذرنامه اخذ و برگ خروجی که فقط برای مراجعت به کشور ایران معتبر است به آنها داده شود.
در مورد یکم تا حال اقداماتی از طریق وزارت امورخارجه به عمل آمده ولی چون کشور شاهنشاهی ایران فقط با کشور ترکیه قراداد استرداد دارد که آن هم برای مجرمین سیاسی قابل اجرا نمی باشد لذا تا حال نتیجه ای از این اقدام گرفته نشده است.
در مورد دوم وزارت امورخارجه معتقد بود چنانچه از تمدید گذرنامه این افراد به وسیله مامورین سیاسی ایران در خارجه جلوگیری شود چون آنها در ایران پرونده اتهامی دارند حاضر نخواهند شد به ایران مراجعت کنند و ممکن است تقاضای پناهندگی سیاسی یا تغییر تابعیت نمایند بدین جهت موافقت با تمدید گذرنامه آنها فقط برای جلوگیری از پناهندگی سیاسی و یا تغییر تابعیت است ضمن اینکه دولت همیشه از وضع آنها با اطلاع است.
چون وزارت خارجه تا حال به هیچوجه در جریان وضع این افراد نبوده و گزارشاتی هم به مقامات انتظامی نداده است از طرفی برابر ماده 988 و 989 قانون مدنی ایران این افراد نمی توانند خود به خود ترک تابعیت نمایند، لذا در کمیسیونهائی که در سال 37 در حضور آقای کفائی معاون کل اداری وزارت امورخارجه و نمایندگان ستاد بزرگ ارتشداران ـ شهربانی ـ رؤسای ادارات ـ دوم و سوم سیاسی وزارت امورخارجه و اینجانب تشکیل شد تصمیم گرفته شد: 1ـ گذرنامه کسانی که طبق صورت و عکسهای ارسالی ساواک جزء عناصر نامطلوب هستند اخذ و به آنها ورقه عبور داده شده و بلافاصله مراتب به مرکز و به پلیس محل گزارش گردد.
2ـ گذرنامه کسانی که در محل شهرت به فعالیت های مضره دارند یا اصالت گذرنامه آنها مشکوک باشد در مقابل اخذ رسید گرفته شده و برای بررسی با پست هوائی و به قید فوریت به مرکز جهت ارسال به شهربانی کل کشور فرستاده شود.
در سال 38 از طرف ساواک مشخصات و عکس 50 نفر از افراد متواری توده ای (هر نفر 46 قطعه عکس) به وزارت امورخارجه و از آنجا به کلیه نمایندگیهای سیاسی شاهنشاهی در خارجه جهت اجرای مفاد تصمیمات کمیسیون ارسال گردید.
چون نتیجه ای از اقدامات بالا گرفته نشده است لذا به وزارت امورخارجه نوشته شد چون گذرنامه تعدادی از افراد توده ای فراری هر سال در نمایندگیهای شاهنشاهای ایران در کشورهای خارج تجدید و تمدید می گردد برای اینکه به این موضوع رسیدگی شده و روشن گردد آیا افرادی در نمایندگیهای شاهنشاهی وجود دارند که با این قبیل اشخاص همکاری مینمایند یا اینکه گذرنامه های دست اشخاص به طور جعل تهیه می شود کمیسیونی تشکیل گردید.
کمیسیون مزبور امروز ساعت 1000 در دفتر رئیس اداره گذرنامه و روادید با شرکت تیمسار پایدار تشکیل و تصمیم گرفته شد: 1ـ چون تا حال هیچ یک از نمایندگیهای سیاسی ایران در خارج درباره 50 افراد توده ای متواری که صورت آنها داده شده است گزارش نداده اند از طرف وزارت امورخارجه به طور بخشنامه از کلیه آنها بخواهد که نتیجه اقداماتشان را گزارش نمایند.
(حداکثر تا یک ماه) 2ـ در مورد افرادی که گذرنامه هایشان تمدید یا تجدید شده و ساواک از آن با اطلاع است ولی مامورین کنسولی از جریان آن بی اطلاع اند در مورد هر یک مراتب به وزارت امورخارجه منعکس گردد تا دستور بررسی بیشتری داده شود.
3ـ از کلیه مامورین قنسولی پرسیده شود: الف ـ چنانچه گذرنامه کسی گرفته و برگ خروج به آنها بدهید برابر مقررات آن کشور امکان دارد به اقامت خود ادامه دهد یا خیر.
ب ـ اصولاً اگر فردی گذرنامه خود را تجدید یا تمدید نکرد مامورین انتظامی کشوری که در آن ماموریت دارند چه عملی با این شخص انجام می دهند.
صورت جلسه که پاراف شده بعدا به ساواک ارسال می گردد.
مراتب جهت استحضار به عرض رسید.
صدقی 17 /10 /39 بسیار خوب پس از رسیدن صورت جلسه ارائه فرمائید تا نسبت به اجرای منظم آن دستور اقدام داده شود.
18 /10 /39