موضوع : پخش اعلامیه
تاریخ سند: 7 اردیبهشت 1343
موضوع : پخش اعلامیه
متن سند:
شماره : 523 طبق اطلاع واصله روز 6 /2 /43 از طرف آیت الله میلانی شرحی در تجلیل از آقایان مهندس بازرگان1 ـ دکتر سحابی و سید محمود طالقانی به صورت اعلامیه چاپ و به تعداد معدودی پخش گردیده است.2 فتوکپی اعلامیه مزبور به ضمیمه تقدیم می گردد.
عینا جهت اقدام به اداره یکم 312، دوم ـ 321 ارسال می گردد شماره 2 /8 قبلاً اقدام شده در پرونده ح ـ س ـ 862 بایگانی شود به استحضار ریاست بخش 321 برسد عظیمی 9 /2 /43 آیت الله میلانی ح ـ س ـ 862 مذهبی
توضیحات سند:
1ـ مهندس بازرگان، استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران در ماههای اول خلع ید از شرکت نفت ایران و انگلیس، با دکتر محمد مصدق همکاری کرد، ولی سپس این همکاری خود را به دلایلی قطع کرد و در ماههای آخر حکومت دکتر مصدق به پیشنهاد مهندس احمد زنگنه رییس وقت سازمان برنامه از سوی مصدق به سمت مدیر کل آب تهران منصوب شد و با سقوط حکومت مصدق و روی کار آمدن کابینه کودتا، در استعفا نامه خود به تیمسار سرتیپ جهان بانی معاون وقت وزارت کشور، می گوید: «به عرض می رساند : روز پنجشنبه 8 /11 /1332 این جانب را احضار و ابلاغ فرمودید که بنا به دستور جناب آقای نخست وزیر، لازم است در صورت تمایل به ادامه خدمت در سازمان لوله کشی آب تهران، از فعالیتهای انتخاباتی و سیاسی که احیانا علیه دولت تعبیر شده، خودداری نمایم و مقرر فرمودید، تا روز شنبه نظر قطعی را به استحضار آن جناب برسانم، این جانب روز شنبه 10 /11 /1332 حضورا توضیح دادم و تصریح نمودم که در اداره و با وسایل اداری مانند کارمند وظیفه شناس و با انضباطی وظایف محوله را از روی علاقه و کوشش تمام و بدون مخالفت با نظرات دولت متبوع انجام خواهم داد ولی در خارج اداره و در غیر ساعت اداری حق آزادی را تا حدودی که قانون برای افراد کشور مقرر و مجاز دانسته برای خود محفوظ می شناسد.آن جناب تصمیم در این امر را موکول به طرح موضوع در هیئت وزیران فرمودید و روز یکشنبه 11 /11 /1332 تلفنی توصیه فرمودید، که مقتضی اداری و مصلحت شخصی این جانب در کناره گیری از مدیریت کل سازمان لوله کشی آب تهران می باشد.
اینک با توجه به این که از ناحیه خود ناتوانی یا عدم علاقه ای در ادامه خدمت بزرگ آب تهران که موجب استعفاء باشد نمی بیند و طبق لایحه قانونی مصوب 21 /6 /1330 تغییر مدیر کل لوله کشی با پیشنهاد شهردار تهران و موافقت وزارت کشور و تصویب هیئت وزیران صورت می گیرد، مع ذلک نظر به اینکه عدم هماهنگی و همکاری مقامات عالیه با مسئولین ادارات و سازمانها، عملاً موجب رکود کار و زیان مردم می شود، بدین وسیله آمادگی خود را برای کناره گیری از مدیریت کل لوله کشی آب تهران اعلام می دارد.
از این تاریخ که وظایف خود را تحویل آقای مهندس روحانی* معاون سازمان نموده است از حضور در اداره خودداری می نماید.
در خاتمه از حسن ظن و پشتیبانی جناب آقای نخست وزیر ** و آن جناب که در مدت پنج ماه و چند روز گذشته نسبت به سازمان لوله کشی و شخص این جانب ابراز شده موجب پیشرفت مطلوب کار می نماید.
با تقدیم احترامات مهندس بازرگان.
» مهندس بازرگان پس از برکناری از سازمان آب به دانشگاه بازمی گردد و به کار تدریس می پردازد، ولی به علت انتشار نامه ای که انعقاد قرارداد نفت را محکوم نمود که مهندس بازرگان یکی از امضاء کنندگان آن نامه بود، از کار در دانشگاه نیز برکنار می شود، حدود شش ماه از بیکاری مهندس بازرگان نمی گذشت که با اعلام فعالیت نهضت مقاومت ملی و انتشار خبر آن طی بیانیه ای در سال 1333 به دستور حسین علاء بازداشت و پس از چند روز رفع بازداشت می شود.
مهندس بازرگان از سال 1336 با جبهه ملی دوم شروع به همکاری می کند ولی پس از چندی با اختلافاتی که بین او و سران جبهه ملی ایجاد می شود از همکاری با جبهه ملی خودداری می نماید.
تا این که در سال 1340 بار دیگر فعالیت نهضت آزادی را اعلام می نماید، وی در بهمن ماه 1341 به اتفاق آقایان دکتر یداللّه سحابی، آیت الله سید محمود طالقانی، مهندس عزت اللّه سحابی، دکتر عباس شیبانی، احمد علی بابائی، ابوالفضل حکیمی و...
در زمان کابینه علم بازداشت و پس از محاکمه به ده سال زندان محکوم می شود، در طول مدت بازداشت و محاکمه و زندان ایشان به تناوب تلگرافات و بیانیه هایی از سوی علماء و مراجع تقلید مبنی بر حمایت از دستگیرشدگان و اعتراض به رژیم شاه صادر و در طی اسناد مربوطه تلگرافات و اعلامیه های حضرت آیت الله میلانی آمده است از جمله حضرت امام خمینی در فروردین 1343 به هنگام دیدار با دستگیر شدگان این واقعه می فرماید: «از زندانی بودن آقای طالقانی و مهندس بازرگان افسرده نباشید، تا این چیزها نباشد کارها درست نمی شود، تا زندان رفتن ها نباشد، پیروزی به دست نمی آید، هدف بزرگتر از آزاد شدن عده ای از زندان است، هدف اسلام است.
طرد عمال اسرائیل است.
اتحاد با کشورهای اسلامی است و پس از این که محاکمه آقایان تمام می شود.
امام خمینی (س) طی اعلامیه ای می فرمایند : «من خوف داشتم اگر در موضوع بیدادگری نسبت به حجت الاسلام آقای طالقانی و جناب مهندس بازرگان و سایر دوستان کلمه ای بنویسم موجب تشدید امر آنها شود.
و ده سال زندان به پانزده سال تبدیل گردد.
*** مهندس بازرگان پس از آزادی از زندان (بدون طی کردن مدت محکومیت) فعالیتهای خود را ادامه می دهد.
پس از عزیمت امام خمینی (ره) به پاریس وی به عنوان نماینده رهبر انقلاب اسلامی سفرهایی به خوزستان و فارس انجام می دهد.
سپس در پاریس به ملاقات امام مشرف می شود و از اعضای اولیه شورای انقلاب اسلامی و بنا به پیشنهاد شورای انقلاب اسلامی اولین نخست وزیر در جمهوری اسلامی بود که از سوی امام خمینی (ره) به این مسئولیت منصوب شد.
**** مهندس بازرگان علیرغم تأکید حضرت امام خمینی دایر بر این که اعضای دولت از عناصر غیرحزبی باشند، وزیران خود را عموما از جبهه ملّی و نهضت آزادی انتخاب نمود و در طی 275 روز که مسئولیت پست نخست وزیری را به عهده داشت نه تنها غیرانقلابی که بعضا به دلیل دیدگاههای خاص خود با اهداف و مقاصد انقلاب همراهی ننمود.
سرانجام به دلیل ملاقات با سیاستمداران امریکائی و اعتراض دانشجویان پیرو خط امام در تسخیر لانه جاسوسی آمریکا مجبور به استعفا گردید.
بازرگان پس از استعفا به کار سیاسی و سامان دادن نهضت آزادی پرداخت و همواره در برابر انقلاب و رهبری امام خمینی به تبلیغ ملی گرائی و تکیه بر نگرش های غربی می پرداخت وی در 30 دی ماه 1373 درگذشت.
ر.ک : احمد سمیعی، سی و هفت سال، چاپ شباویز، صص 190 تا 195 به نقل از مدافعات مهندس بازرگان در دادگاه تجدیدنظر غیر صالح نظامی صص 146 تا 150 و خط سازش، مجتبی سلطانی، جلد 1، سازمان تبلیغات اسلامی * مهندس منصور روحانی معروف به بهایی گری، و بعدا وزیر آب و برق و کشاورزی در کابینه منصور و هویدا.
بود.
** جالب است هنگامی مهندس بازرگان از حسن ظن و پشتیبانی سپهبد زاهدی نخست وزیر سخن می گوید که «دکتر مصدق در دادگاه حکومت کودتا محاکمه و به زندان محکوم گردیده است، و حکومت کودتا را غیرقانونی اعلام کرده است» *** ر.ک : امام خمینی، صحیفه نور، جلد 1، ص 64، تاریخ 21 /3 /1343 **** همان ص 62، تاریخ 18 /1 /1343 2 ـ اعلامیه موصوف را در سند بعد نگاه کنید.