متن استفتاء از حضرات آیات‌الله العظام آقای میلانی و آقای نجفی مرعشی
تاریخ سند: 8 دی 1343
متن استفتاء از حضرات آیات‌الله العظام آقای میلانی و آقای نجفی مرعشی
متن سند:
متن استفتاء از حضرات آیات‌الله العظام آقای میلانی و آقای نجفی مرعشیادام الله ظلالهما علی رؤس الانام
پس از اهداء سلام به عرض عالی می‌رساند نظر به اینکه ماه مبارک رمضان در پیش است و طلاب و محصلین حوزه علمیه برای ترویج و تبلیغ عازم مسافرت هستند، پیوسته به اینجانبان مراجعه کرده سؤال می‌کنند چنانچه از طرف دولت تضییقاتی نسبت به مسائل روز و هدف عالی روحانیت و تجلیل از مقام حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی مدظله واقع شود، وظیفه چیست؟ ما بر خود لازم دانستیم از مراجع عالیقدر کسب تکلیف کنیم. مستدعی است حضرتعالی صریحاً وظیفه را تعیین فرمایید. ادام‌الله ظلکم.
مهدی الحسینی الروحانی ـ ربانی شیرازی ـ حسینعلی منتظری ـ ناصر مکارم ـ محمد محمدی ـ عبدالعظیم محصلی ـ علی المشکینی ـ سید محمدرضا سعیدی ـ محمد مفتح ـ ابراهیم امینی ـ حسین تقوی ـ علی‌اکبر مسعودی ـ عبدالله جوادی ـ احمد آذری قمی ـ احمد جنتی ـ حسین شب‌زنده‌دار ـ حسین نوری ـ هاشم تقدیری ـ محمدحسین مسجدجامعی ـ محمدتقی مصباح ـ سید جلال‌الدین طاهری ـ محمد موحدی لنکرانی ـ صالحی نجف‌آبادی ـ ابوالقاسم خزعلی ـ سید محمدباقر ابطحی ـ جعفر سبحانی ـ هاشمی ـ مهدی الحائری ـ سید یوسف تبریزی قدوسی ـ سید حسن طاهری ـ علی قدیری.
پاسخ حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای میلانی مدظله
بسم‌الله تعالی و له الحمد
السلام علیکم دمتم و دامت معالیکم. مراتب فضل و تقوی و دلسوزی شما آقایان فضلا و مدرسین نسبت به مقدرات اسلامی، همین اقتضا دارد که نسبت به آیندۀ این مملکت بیدار بوده و با روشن‌بینی کامل طلاب محترم را رهبری نمایید.
در خصوص وظیفۀ گویندگان و طلاب معظم که سؤال نموده‌اید، البته نوشته‌هایی را که پس از تبعید حضرت آیت‌الله خمینی دامت برکاته نوشته‌ام و در آنجا به طور صریح و مشروح هدف و وظیفه را شرح داده‌ام، ملاحظه نموده‌اید. مجدداً تذکر می‌دهم وظیفۀ روحانیون و خدمتگزاران حضرت ولیعصر عجل‌الله تعالی فرجه این است که در مواقع مناسب بالخصوص در ماه مبارک رمضان و در این اوان به مفاد آیۀ مبارکه «لِیتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ»1 و آیۀ مبارکه «کُنْتُمْ خَیرَ أُمَّۀٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکرِ»2 و حدیث شریف «إِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ فَعَلیَ الْعَالِم أن یُظهِر عِلْمَهُ»3 رفتار نمایند. البته آقایان به وظایف آشنا و به اوضاع روشن هستید و به وظیفه‌ای که آقای آیت‌الله خمینی برای اهل علم معین فرموده‌اند، توجه دارید. لازم است که با منطق متین و مستدل و با مراقبت، آرامش و جلوگیری از انقلاب و شورش، مصالح و مفاسد را بیان نمود[ه] و انواع تعدیات و ظلم و ستم و اختناق شدید و تجاوزاتی که به حریم دین و مملکت مذهبی وارد شده و پایمال شدن حقوق ملت و گرفتاری‌های اقتصادی و غیره و گرفتاری و زندانی شدن علما و خطبا و دانشمندان، تذکر دهید و به مردم هدف روحانیت را که عظمت اسلام و اجرای قوانین آن به‌صورت کامل و جلوگیری از دخالت بیگانگان و عمال آنان در مقدرات این کشور، شرح داده و گفته شود. هیچ‌گاهی روحانیت شکست نخورده و نمی‌خورد و از اهداف عالیه خود دست برنمی‌دارد به حول الله تبارک و تعالی. وظیفه ملت اسلامی است از روحانیت که توأم با دین و مذهب است، پشتیبانی نمایند و پشتیبانی خود را آشکارا اظهار بدارند و از درگاه حضرت احدیت جلّ و علا4 صریحاً بازگشت آقای آیت‌الله خمینی را مسئلت نمایند و نیز برای خدا در این زمستان سرد به فکر مستمندان و بینوایان باشند و به‌قدر امکان مواسات نمایند؛ بالجمله آقایان اهل علم و مبلغین، بلکه همه -طبقات نبایستی سکوت اختیار کنند که حضرت امیرالمؤمنین صلوات‌الله‌علیه فرمود «السکوتُ اخُ الرضا مَن لم یکن معنا کان عدوّاً لنا» و نیز فرمود «الرَّاضِی بِفِعْلِ قَوْمٍ کَالدَّاخِلِ مَعَهُمْ فِیهِ».5
امید است به برکات حضرت ولیعصر ارواحنا فداه که ملجأ و پناه روحانیت بلکه امت اسلامی است، به اسرع وقت مشکلات مرتفع و با حسن وجه ناراحتی‌ها برطرف گردد. حسبنا الله و نعم الوکیل.
مشهد مقدس ـ 25 شعبان المعظم 84 [8 /10 /43]
محمدهادی الحسینی المیلانی
پاسخ حضرت آیت‌الله‌العظمی نجفی مرعشی مدظله
بسمه‌تعالی
در خصوص وظیفۀ گویندگان گرام و آقایان طلاب عظام که سؤال فرموده‌اید؛ البته متوجهید که در این مورد پس از تبعید المجاهد فی سبیل‌الله حضرت مستطاب آیت‌الله خمینی دامت برکاته چه در منبر شفاهاً و چه در منشورات کتباً گفته و نوشته‌ام و در آنجا به‌طور صریح و مشروح هدف و وظیفه را شرح داده‌ام. مجدداً نیز تذکر می‌دهم که وظیفۀ روحانیون و خدام شرع انور این است که مردم را به وظایف دینی خود آشنا نموده و احکام الهیه را مشروحاً بیان فرمایند و مناسب است بالخصوص که ماه مبارک رمضان در پیش می‌باشد، به مفاد آیۀ شریفه «فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کلِّ فِرْقَۀٍ مِنْهُمْ طَائِفَۀٌ لِیتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ ولِیُنذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیهِمْ لَعَلَّهُمْ یحْذَرُونَ»6 و آیۀ مبارکه «کنْتُمْ خَیرَ أُمَّۀٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکرِ»7 و حدیث شریف «إِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ فعلی الْعَالِم ان یُظهِرَ عِلْمَهُ» رفتار نمایند. و البته این معنی را با منطقی محکم و مستدل با مراقبت آرامش و جلوگیری از انقلاب و شورش بیان نمایند و مصالح و مفاسد و انواع تضییقات که بر عموم طبقات بالأخص جامعۀ روحانیت وارد شده، تذکر دهند. امید است مؤمنین هم کماکان به پشتیبانی خود از اهداف مقدسه روحانیت که عبارت از اجرای قوانین دین و مذهب است، ادامه دهند.
و نیز برای رضای خداوند متعال در این زمستان سرد به فکر مستمندان و بینوایان باشند و به‌قدر امکانات از انفاقات خود دربارۀ آن‌ها دریغ نفرمایند و انشاءالله تعالی عموم آقایان خطبا و محصلین علوم دینیه و برادران دینی در این ماه عزیز جهت گرفتاری عمومی بالأخص استخلاص حضرت آیت‌الله خمینی دامت برکاته از دعا مضایقه نفرمایند.
«حَسبُنا الله و نِعمَ الوکیلُ نعم‌المولی و نعم النصیر»8
فی 27 شعبان1384 [10 /10 /43]
حرره الراجی شهاب‌الدین الحسینی المرعشی النجفی عفی عنه
توضیحات سند:
1. قرآن کریم، سوره مبارکه توبه، آیه 122.2. قرآن کریم، سوره مبارکه آل‌عمران، آیه 110.
3. کتاب اصول کافی، ترجمه محمدباقر کمره‌ای، ج1، ص60. این روایت به این شکل نیز نقل شده است: «إِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ فِی أُمَّتِی فَلْیُظْهِرِ الْعَالِمُ عِلْمَهُ ، فَمَنْ لَمْ یَفْعَلْ فَعَلَیْهِ لَعْنَۀُ الله». بنگرید به: کُلینی، شیخ أبی جعفر محمد بن یعقوب بن إسحاق، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، سال 1365ش، ج1، ص 54.
4. در اصل: جل علی
5. نهج‌البلاغه، حکمت 154، ترجمه دکتر اسدالله مبشری، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ سیزدهم، ص 499.
6. قرآن کریم، سوره مبارکه توبه، آیه 122.
7. قرآن کریم، سوره مبارکه آل‌عمران، آیه 110.
8. قرآن کریم، سوره مبارکه آل‌عمران، آیه 173.