تاریخ سند: 6 آبان 1347
خلاصه پیشینه آیت اله گلپایگانی
متن سند:
آیت اله سید محمدرضا موسوی گلپایگانی فرزند محمدباقر در سال 1275 شمسی در قریه
گوگد از توابع گلپایگان متولد شده و در کودکی به اراک عزیمت نموده و در نزد آیت اله شیخ
عبدالکریم یزدی تحصیل و پس از مدتی به قم مسافرت کرده و در نزد اساتید فقه از جمله
آیت اله اصفهانی به تحصیل علوم دینی مشغول شده و سرانجام به مقام اجتهاد نائل شده و در
حال حاضر یکی از سه مراجع تقلیدی است که در شهرستان قم اقامت دارند.
مشارالیه تا قبل از
فوت مرحوم آیت اله بروجردی گمنام بوده لیکن پس از درگذشت بروجردی به علت تحولات
اخیری که در جامعه ایرانی رخ داد و مخالفتهایی که با این تحولات نمود به سرعت مشهور شد و
در نتیجه به مقام مرجع تقلید رسید و با وجوهاتی که به عنوان سهم امام و غیره به او حواله
می شود شهریه اکثر طلاب حوزه علمیه قم را پرداخت می کند که مجموعا 500 الی 600 هزار
ریال در ماه می باشد.
نامبرده ضمن تدریس پیشنماز مسجد حسین آباد قم نیز می باشد.
آیت اله گلپایگانی همزمان با اعلام اصول انقلاب شاه و مردم مخالفت خود را با دولت و اقدامات
اصلاحی آن شروع کرد و با انتشار اعلامیه های شدیداللحنی مردم را علیه دولت تحریک و
تشویق کرده است.
ذیلاً مختصری از فعالیتهای و اعلامیه هایی که طی چند سال اخیر منتشر
کرده از عرض می گذرد :
1ـ در تاریخ 16 /8 /41 ضمن مخابره تلگرافهایی به پیشگاه ملوکانه و به عنوان آقای نخست وزیر از
تصویبنامه انجمنهای ایالتی و ولایتی شدیدا انتقاد و آن را مخالف دین اسلام قلمداد کرده است.
2ـ در تاریخ 20 /3 /42 نامه ای خطاب به آیت اله
میرزا عبداله تهرانی نوشته که به صورت
اعلامیه انتقادآمیز چاپ و منتشر گردیده و
ضمن آن به دولت شدیدا حمله شده است.
3ـ در تاریخ 16 /2 /42 تلگرافی در پاسخ تلگراف
روحانیون همدان مخابره و ضمن ابراز نگرانی از
اقدامات دولت از اتحاد روحانیون ابراز
خرسندی کرده است.
4ـ در تاریخ 1 /4 /42 ضمن صدور اعلامیه ای از
بازداشت خمینی و سایر روحانیون اظهار نگرانی
و تأسف نموده و از دولت تنقید کرده است.
5ـ در تاریخ 28 /8 /43 ضمن مخابره تلگرافی به
عنوان آیت اله خمینی در ترکیه از تبعید وی
اظهار تأسف نموده و افزوده برای جبران این
حادثه اقدام لازم به عمل آورده است.
6ـ روز 13 /3 /44 تلگرافی به پیشگاه شاهنشاه آریامهر مخابره و استدعا کرده اوامر لازم در مورد عفو و
تخفیف محکومیت عده ای از عناصر افراطی مذهبی که به اعدام و حبس محکوم شده اند صادر
فرمایند.
7ـ در تاریخ 1 /7 /45 به علت نبودن آموزگار زن در دبیرستان دخترانه قم تصمیم گرفته می شود
از معلم مرد استفاده شود لذا نامبرده تحریکاتی در این زمینه به عمل آورده است.
8ـ در تاریخ 30 /8 /45 ضمن ارسال نامه ای به عنوان مهندس شریف امامی رئیس مجلس سنا از
طرح لایحه قانون حمایت خانواده در مجلس انتقاد کرده است.
9ـ در تاریخ 16 /9 /45 ضمن تدریس اظهار داشته با اقداماتی که به عمل آمده موضوع امتحان
طلاب از طریق آموزش و پرورش منتفی گردیده است.
10ـ در تاریخ 28 /9 /45 ضمن تقدیم عریضه مفصلی به پیشگاه شاهنشاه آریامهر استدعا کرده
از تصویب لایحه قانون حمایت خانواده در مجلسین جلوگیری به عمل آورند.
11ـ در تاریخ 24 /12 /45 ضمن سخنرانی در
جلسه درس پیرامون لایحه قانونی حمایت
خانواده مطالبی بیان داشته و شدیدا از آن
انتقاد کرده است.
12ـ روز 26 /1 /46 ضمن ارسال نامه هائی به
عنوان رؤسای مجلسین سنا و شورا از لایحه
قانونی حمایت خانواده انتقاد و اشکالاتی بر آن
وارد نموده است.
13ـ در تاریخ 3 /3 /46 اعلامیه ای پیرامون
جنگ اعراب و اسرائیل صادر و از اسرائیل
شدیدا تنقید کرده است.
14ـ در تاریخ 12 /6 /46 به منظور اعتراض به
تخلیه و تعمیر مدارس فیضیه و دارالشفاء قم از
طرف اوقاف در مراسم نماز جماعت حاضر
نشده است.
15ـ در تاریخ 14 /12 /46 ضمن ارسال نامه ای به عنوان شورای سلطنتی از لغو برخی از
تعطیلات مذهبی انتقاد کرده و افزوده با توجه به اقدامات گذشته دولت چنین به نظر می رسد که
دولت به اسم اصلاحات قصد مبارزه با شعائر اسلامی را دارد.
16ـ در تاریخ 18 /1 /47 ضمن مخابره تلگرافی به پیشگاه شاهنشاه آریامهر از لغو تعطیلات
مذهبی انتقاد کرده و استدعا نموده کماکان روزهای مزبور تعطیل رسمی اعلام شود.
17ـ روز 21 /7 /47 پس از پایان جلسه درس اظهار داشته عده ای از طلاب به وی مراجعه کرده و
خواستار جلوگیری از تأسیس سینما در شهرستان قم شده اند و افزوده او نیز عقیده دارد که در حریم
ائمه اطهار نباید مرکز فساد به وجود آید و در زمینه ممانعت از احداث آن اقداماتی به عمل آورده
است.
18ـ روز 28 /7 /47 بنا به دعوت قبلی فرماندار و رئیس شهربانی شهرستان قم در منزل آیت اله
گلپایگانی با وی ملاقات می نماید.
نامبرده ضمن انتقاد از تأسیس سینما در قم تهدید کرده
چنانچه اقدامی در مورد جلوگیری از ایجاد آن
به عمل نیاید قیام خواهد کرد و از جان خود
دریغ نخواهد داشت.
موقعی که فرماندار شروع
به دادن پاسخ می کند.
مشارالیه به عنوان
اعتراض محل مذاکره را ترک می کند.
19ـ روز 7 /8 /47 ضمن تدریس از برگزاری
مراسم رژه دختران دانش آموز قم به مناسبت
چهارم آبان ماه انتقاد کرده است.
20ـ روز 6 /8 /47 اظهار داشته شهریه کلیه
طلابی که در مؤسسه تبلیغات دینی وابسته به
سازمان اوقاف در قم شرت می کنند قطع
خواهد کرد.
در پرونده محمدرضا گلپایگانی بایگانی شود ـ اوانی
منبع:
کتاب
آیتالله العظمی حاج سید محمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک - جلد دوم صفحه 1