گزارش موضوع : کتاب «خودآموز آذربایجانی و فارسی» تألیف دکتر سلام اللّه جاوید
گزارش موضوع : کتاب «خودآموز آذربایجانی و فارسی» تألیف دکتر سلام اللّه جاوید
متن سند:
محترما به عرض می رساند .در 12 /11 /43 اطلاعیه ای واصل گردید مبنی بر اینکه کتاب فوق الذکر پس از انتشار احساسات شدیدی میان آذربایجانیها ایجاد نموده و اکثر توده ایهای ترک زبان کتاب مزبور را خریداری کرده و در جلسات خود در مورد آن بحث و گفتگو می نماید و تحریکات وسیعی میان آذربایجانیها آغاز کرده اند.
ضمنا یادآور می شود که نویسنده از رهبران درجه 1 فرقه دموکرات آذربایجان می باشد که از چندی قبل مجددا شروع به فعالیت نموده و نظرات خود را خیلی زیرکانه طی کتابهائی که عموما جنبه تبلیغ و تحریک دارد اعمال می نماید.
مشارالیه مدتی پیش کتابی به نام «دو قهرمان آزادی» به چاپ رسانید که گزارشی در مورد آن تهیه و به عرض رسید (با راهنما نمایان است) و در آن نیز سعی شده بود افکار انقلابی را در مردم آذربایجان پرورش دهد.
اینک در اجرای امر نتیجه بررسی کتاب خودآموز را که از طریق ساواک استان مرکز واصل گردیده به شرح زیر به عرض می رساند.
نظر سوء نویسنده از تألیف کتاب مزبور حتی از صفحات اول آن نیز به خوبی مشهود است.
نامبرده در صفحه 2 عینا چنین می نویسد «پنجاه و نهمین سالگرد مشروطیت ایران را به تمام هموطنان محترم تبریک گفته امیدوار است که از مزایای آن بیشتر استفاده نمایند» درج چنین تبریکی در آغاز کتاب خودآموز زبان کاملاً بی مورد بوده و مخصوصا جمله «امیدوار است از مزایای آن بیشتر استفاده نمایند» به معنی آنست که در حال حاضر مشروطیت وجود ندارد.
همچنین در متن کتاب ضرب المثلهائی آورده شده مانند «حق گرفتنی است» «دولتی که زود به دست آید دیر نپاید» که هدف و نیت مؤلف را بهتر آشکار می سازد.
مشارالیه در قسمتی دیگر از کتاب به درج بیوگرافی مختصر ستارخان، باقرخان، ثقه الاسلام و حیدر عمواوغلی پرداخته و در این قسمت ضمن چاپ تصویر شخص اخیر وی را رهبر و مؤسس حزب سوسیال دموکرات ایران معرفی و اضافه می کند برای پی بردن به فداکاری او در تاریخ مشروطیت ایران به کتاب (دو قهرمان آزادی) باید مراجعه شود.
ضمنا در قسمتهای دیگر اشعاری به زبان آذربایجانی درج نموده که چند تن از سرایندگان آنها از افراد پیشینه دار می باشند و چون به زبان فارسی نبوده لذا از معنی آن اطلاعی به دست نیامد.
نظریه : از بررسی کتاب مزبور به این نتیجه خواهیم رسید که هدف نویسنده از تألیف کتاب مورد بحث تحریک احساسات انقلابی و تجزیه طلبی از طریق توسعه زبان آذربایجانی و استحکام بخشیدن به آن زبان ضمن اشاره به مبارزات گذشتگان در راه آزادی بوده است و با توجه به سوابق دکتر جاوید و وضع مشکوک کنونی وی به نظر می رسد که کلیه تألیفات او به یک منظور و طبق طرح بررسی شده می باشد که ضمن اجرای مقاصد خود مدرکی نیز به دست مقامات مسئول ندهد.
تهیه کننده : ساغری رئیس بخش 311.
ثابتی رئیس اداره یکم عملیات و بررسی از طرف مدیر کل اداره سوم شاهین محترما در صورت تصویب از ادامه توزیع این کتاب جلوگیری و دکتر جاوید نیز وسیله ساواک استان مرکز احضار و تذکرات لازم به وی داده شود.
ضمنا در مورد انتشار کتاب ترتیبی اتخاذ شود که هیچگونه کتابی بدون اخذ اجازه نامه از وزارت آموزش و پرورش به چاپ نرسیده و یا تجدید چاپ نشود 22 /12 /43 توضیحا به عرض می رساند که کتاب مزبور برخلاف ماده 16 از فصل پنجم آئین نامه چاپخانه نیز به چاپ رسیده است.
25 /12 در ماده 16 تصریح شده که هر موضوعی که در چاپخانه ای چاپ می شود باید اسم چاپخانه را در برگ چاپ شده درج نماید.
محترما به عرض می رسد 25 /12 بخش 325 بررسی و اظهار نظر نمائید 29 /12