چاپ صور قبیحه
چاپ صور قبیحه
متن سند:
چاپ صور قبیحهرژیم پهلوی، با اشاره اربابان استعمارگر، برای نابودی سد نفوذ‌ناپذیر کشور ایران در مقابل تهاجمات استعماری، راه‌حلی عملی در برچیدن اسلام، قرآن و دینداری از این مملکت تشخیص داده و در این راه تلاش‌های فراوانی کرد. از سیاست‌های بارز رضاخان و پسرش محمدرضا برای کشاندن ایران اسلامی به دامن استعمارگران؛ غربی کردن فرهنگ مردم و وارد کردن فرهنگ فاسد و بی‌هویت بیگانگان به ایران بود. در این راستا، قانون کشف حجاب از مهم‌ترین این برنامه‌ها است. با اجرای این سیاست فرهنگی از طرف پهلوی‌ها، به ویژه دوران پهلوی دوم، در ساختار اجتماعی و فرهنگی ایرانیان تغییراتی صورت پذیرفت و لطمات متعددی بر فرهنگ و هویت ملی ایران وارد و مردم مسلمان ایران را از ارزش‌های دینی و بومی دور کرد.1
رژیم پهلوی در جهت نیل به این هدف، از تمام وسایل ممکن استفاده برد. از جمله مهم‌ترین این ابزارها می‌توان به وسایل ارتباط جمعی و رسانه‌های گروهی مانند: تلویزیون، سینما، روزنامه‌ها و مجلات اشاره کرد که تمام توان خود را صرف اجرای برنامه‌های رژیم پهلوی برای غربی کردن فرهنگ بومی مبذول می‌داشتند. 2
نشریات عصر پهلوی3 به ویژه بعد از شهریور 132 در جهت فاسد کردن نسل جوان تلاش کردند و صفحات روزنامه‌ها و مجلات پُر بود از تصاویر و مقالات وسوسه‌انگیزی که با ادامه‌ی انتشار آنها، جوانان زیادی در فساد و تباهی مستغرق و بنیان زندگی زناشویی را تهدید می‌کردند. این سیاست غیراخلاقی رژیم موجب شد تا قشر جوان، فعال و پویای جامعه، به جای گرایش به علم و سازندگی و استفاده از نیروی جوانی برای خدمت به کشور و رشد تعالی معنوی و اخلاقی خود، در فساد و انحطاط مشغول می‌شدند. 4
پروفسور حمید مولانا، این نحوه عمل مطبوعات را شورش و مبارزه علیه سنت و مقدسات ملی و مذهبی می‌نامد و می‌گوید:
«از کودتای 28 مرداد سال 1332 تا آغاز انقلاب اسلامی، ویژگی مطبوعات در بردارندۀ مطبوعاتی است که به کلی رابطۀ خود را با جامعه اسلامی قطع کرده و با شورش و مبارزه علیه سنت و مقدسات ملی و مذهبی در خدمت تبلیغ و تمجید رژیم پهلوی قرار می‌گیرد.»5
حضرت امام خمینی (ره) از دهه 2 به این مسأله‌ی مهم پی برده و در کتاب کشف‌الاسرار راه چاره را اصلاح امور، خصوصاً مطبوعات دانسته و متذکر می‌شوند:
«یکی از چیزهایی که[در آن]نیاز به اصلاح هست همین روزنامه و مجلات[و] هفتگی‌نامه‌هاست که امروز به این صورت اسف‌آور است و در حقیقت بعضی از آنها را باید کانون پخش فساد اخلاق و فحشا گفت؛ برای نشر بی‌عفتی‌ها و افسارگسیختگی‌ها هیچ چیز امروز بیشتر از این اوراق ننگین کمک کاری نمی‌کند.»6
سازمان اطلاعات و امنیت شاه که نسبت به کوچک‌ترین مطالب انتقادی شدیداً برخورد می‌کرد، هرگز اقدام جدی برای جلوگیری از انتشار اینگونه تصاویر و گزارش‌ها انجام نمی‌داد ولی در برخی موارد، متذکر این نکته می‌شد که انتشار اینگونه مطالب و تصاویر، باعث اعتراض علما و عامه مردم شده و بیم حرکت‌های اعتراض از آنها متصور است، و براین اساس، دستور حذف برخی از تصاویر غیراخلاقی را صارد می‌کرد؛ اما پس از مدتی مجدداً همان رویه قبلی دنبال می‌شد. نمونه‌ای از این دستورات به شرح زیر است:
سند شماره ( 111 )
به: 326 تاریخ گزارش: 18 /8 /49
از: 2 ﻫ 8 شماره گزارش: 69382 /8921
موضوع: چاپ صور قبیحه در روزنامه اطلاعات
چندی قبل یکی از کلانتریهای جنوب شهر تهران عده‌ای از ساکنین منطقه خود را که جهت خریداری پاره‌ای مایحتاجات ضروری زندگی و یا ارزاق مورد نظر با پیژاما به خیابان و خارج از منزل رفته بودند به اتهام جریحه‌دار نمودن عفت عمومی جلب و حتی بعضی از جراید و روزنامه‌های یومیه ضمن چاپ تصویر افراد مزبور شرحی در این‌مورد نیز درج نموده بودند لیکن در شماره 13342 مورخ 18 /8 /49 روزنامه اطلاعات تصویری از دو نفر زن و مرد لخت و عریان ژاپنی تحت عنوان (برای اولین بار لخت و عریان در مراسم ازدواج) چاپ که با مقایسه این تصویر با تصویری که از چند نفر پیژاما پوش به علت لکه‌دار نمودن عفت عمومی چاپ شده است این سؤال پیش خواهد آمد که پوشیدن پیژاما و رفتن به کوچه و خیابان جهت خریداری احتیاجات روزمره زندگی از قبیل نان. گوشت. کره پنیر. سبزی. برخلاف و مغایر با عفت عمومی است یا چاپ تصاویری عریان از دو نفر زن و مرد که در برابر جمعی مراسم ازدواج خود را برگزار می‌نمایند.
توضیح شنبه: برشی از تصویر روزنامه اطلاعات شماره 13342 مورخ 18 /8 /49 به پیوست تقدیم می‌شود.
نظریه شنبه: اصلح است اعضاء هیئت تحریریه جراید در روزنامه‌های منتشره کشور علی‌الخصوص مسئولین نظارت و سانسور اخبار در وزارت اطلاعات از انتشار چنین تصاویر قبیحه و درج مطالبی در این مورد جداً جلوگیری تا از این راه خدمتی همگام و مترادف در جهت عفت و سنت عمومی مردم انجام گردیده باشد.
نظریه یکشنبه: نظریه شنبه کاملاً مورد توجه و بررسی است.
نظریه چهارشنبه: نظریه شنبه و یکشنبه مورد تأیید است.
سند شماره ( 112 )
پست تهران 6 /2 /42
از روز شنبه:
هوس
شراره‌های سرکش عشق، شعله‌های آتشین شهوت فقط در «هوس» زنان و دختران عریان در زیر زمین‌های تاریک و ژرف تهران «هوس» شما را از تازه‌ترین و عجیب‌ترین لذات جنسی باخبر می‌کند:
در پست تهران
محترماً به نظر می‌رسد درج مقاله یا داستان با وضع حاضر از نظر عفت عمومی صلاح نباشد آقای دکتر فروزین فرمودند توسط آقای سرهنگ شاهین تلفنی اطلاع لازم داده شود.
جراید
به اداره کل انتشارات و رادیو آقای زرین‌قلم تذکر داده شد تا از درج آن جلوگیری نمایند.
در پرونده بایگانی شود.
ضمناً درباره مجله امید ایران نسبت به تغییری که روی شعر خاقانی نموده بود و مجله روشنفکر به مناسبت چاپ دو زن و مرد جوان لخت که در رختخواب پهلوی هم خوابیده‌اند تذکر داده شد. 7 /2 /42
توضیحات سند:
1. مطبوعات عصر پهلوی، مجله فردوسی، مرکز بررسی اسناد تاریخی، سال 1384، ص372. صحیفه امام (ره) ج 13، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ص 156
3. همان، ج 3، ص 156
4. سه مقاله، جلال‌آل احمد، ص 36
5. بررسی مسایل مطبوعات ایران، سخنرانی پروفسور حمید مولانا، ص 79 مرکز مطالعات
6. کشف‌الاسرار، امام خمینی (ره)، ص 283