آقای توفیق‌السمعانی صاحب و سردبیر روزنامه «الزمان»
تاریخ سند: 22 آبان 1336
آقای توفیق‌السمعانی صاحب و سردبیر روزنامه «الزمان»
متن سند:
تاریخ: 22 /8 /1336سازمان اطلاعات و امنیت کشور
آقای توفیق‌السمعانی صاحب و سردبیر روزنامه «الزمان» چاپ بغداد که جزو ملتزمین اعلیحضرت ملک فیصل دوم به ایران آمده بود(۱) هنگام مراجعت به بغداد شرح مصاحبه خود را با آقای کاشانی در شماره ۶۰۷۸ مورخ ۲۸ اکتبر ۱۹۵۷ منتشر نموده که نسخه‌ای از ترجمه فارسی آن جهت استحضار به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
وزیر امورخارجه
آقای توفیق‌السمعانی صاحب و سردبیر روزنامه «الزمان»، چاپ بغداد، که ضمن روزنامه‌نگاران عراقی در رکاب اعلیحضرت ملک فیصل دوم پادشاه عراق به ایران آمده، در موقع توقف خود در تهران از آیت‌الله کاشانی دیدن نموده و شرح مصاحبه خود را در شماره ۶۰۷۸ مورخ ۲۸ اکتبر ۱۹۵۷ مطابق ششم آبان ماه ۳۶ منتشر نموده است. نامبرده می‌نویسد به همراه یکی از دوستان به منزل آقای آیت‌الله کاشانی رفته و آیت‌الله کاشانی را در طبقه دوم منزل، در یک اطاق کوچک بیست متری ملاقات نمودم. بعد از تعارفات معمول، آقای آیت‌الله کاشانی اظهار داشته شما عراقی‌ها نسبت به من غیرمنصف بوده اظهار بی‌لطفی نمودید، مقصودم آن عراقی‌هائی [است] که تاریخ شورش عراق را نوشته‌اند. زیرا که نامبردگان در موقع ثبت وقایع شورش عراق، از ذکر نام اینجانب و خدمات و جهاد من خودداری نمودند. اگر نام جمعیت «عراقیه عربیه» را شنیده باشید، این جمعیت به وسیله اینجانب تأسیس و ریاست آن را عهده‌دار بودم، همین جمعیت بود که خدمات زیادی به نهضت عراق که باعث آزادی و استقلال آن گردید، نموده است. آقای توفیق‌السمعانی می‌نویسد که در پاسخ آیت‌الله کاشانی عرض کردم که گاهی اتفاق می‌افتد که تاریخ، مطالب و قضایای مهمی را فراموش می‌کند ولی آن وقایع پنهان نخواهد ماند. سپس از آیت‌الله پرسیده که عقیده جنابعالی درباره قضایای امروزه بین‌المللی و عقاید سیاسی و اقتصادی گوناگون جهان چیست؟ ایشان پاسخ دادند که گرفتاری امروزه بشر منوط به عقاید سیاسی و اقتصادی گوناگون نیست بلکه اساس گرفتاری‌های بشر پیروی از مادی‌گری و حرص و آز مردم در جمع‌آوری مال و منال به هر وسیله که ممکن است، می‌باشد. مردم از معنویات و اخلاق و فضایل، منصرف گردیده و این گرفتاری‌های امروزه جهان، یگانه نتیجه پلیدی و پرستش ماده می‌باشد. پرسیدم که به عقیده شما چه روشی به صلاح بشر می‌باشد؟ آیت‌الله پاسخ داد روشی که در صلاح بشر باشد، واضح و آشکار و احتیاجی به شرح آن نیست ولی مجریان آن روش، کمیاب بلکه معدوم می‌باشند. پرسیدم آیا جنابعالی طرفدار جامعه اسلامی هستید؟ پاسخ دادند به فرض اینکه طرفدار آن باشم چه نتیجه‌ای خواهد بخشید؟ چندی پیش، از سران کشورهای اسلامی خواستم که یک اتحادیه‌ای تشکیل [بدهند] که بتواند در برابر دو بلوک خاور و باختر ایستادگی و مقاومت نماید و یقین داشتم که این اتحادیه خواهد توانست به وظیفه خود عمل نماید ولی...
نامبرده اضافه نمود که من ناامید هستم و روحم خبر می‌دهد که قضایا و بلایا گریبانگیر بشر خواهد شد. در این ضمن آیت‌الله کتابی که بر علیه کمیسیون مبارزه با مسکرات نوشته بود، در دسترس ما قرار داد. در این هنگام عده‌ای از علما و مریدان آیت‌الله وارد شدند. بعد از مطالعه کتاب آیت‌الله، از ایشان راجع به ملی شدن نفت در خاورمیانه سوال نمودم پاسخ دادند که این کار باید با عقیده و ایمان راسخ و اخلاص و اتحاد صورت گیرد. سپس آیت‌الله با یک حالت تأثری اظهار داشتند، خدا از سر تقصیرات دکتر مصدق بگذرد، ما طرفدار اتحاد بودیم ولی او متأسفانه این اتحاد را ویران نمود. در پایان از آقای آیت‌الله پرسیدم پیامی برای مردم و دوستان خود ندارید؟ پاسخ دادند من همیشه مردم را به ایمان و کار نیک و اتحاد دعوت کرده و می‌کنم. عین قطعه روزنامه، جهت مزید استحضار به پیوست ارسال می‌گردد.
سفیر کبیر - سپهبد باتمانقلیچ