تاریخ سند: 10 دی 1347
گزارش : درباره : وضعیت فعلی حزب ایران نوین
متن سند:
از : 321
احتراما در اجرای اوامر صادره باستحضار می رساند.
منظور : بعرض رسانیدن نتیجه تحقیقات و بررسیهای معموله پیرامون
آخرین وضعیت حزب ایران نوین.
1ـ وضع عمومی :
اعضاء حزب ایران نوین که
اکثرا این حزب را یک
تشکیلات سیاسی وابسته به
دولت می پنداشتند به منظور
کسب مقام و احراز مشاغلی
در دستگاههای مختلف
اداری عضویت آن را
پذیرفته اند.
بروز اختلافاتی در کادر
رهبری حزب سبب پیدایش
یک نوع عدم اعتماد و
بلاتکلیفی در حزب مذکور
گردیده و در واقع افراد مؤمن
به حزب نادر بوده و اکثریت
اعضاء این حزب را
دستجات مختلف زیر تشکیل می دهند :
الف ـ دسته اول یا طرفداران آقای هویدا نخست وزیر عطاءاله خسروانی وزیر
کشور دبیرکل حزب ایران نوین که از اعضاء هیئت دولت.
اکثر نمایندگان
مجلسین سنا و شورای ملی.
مسئولین و کارمندان وزارتخانه های مختلف به ویژه
وزارت کار و امور اجتماعی تشکیل گردیده است.
از وضع کنونی خویش و حزب نهایت خرسندی را دارند زیرا این عده علاوه بر
اینکه از طریق حزب منافع مادی و معنوی خویش را تأمین می نمایند بعضا
اقوام و بستگان خود را نیز تقویت و از نفوذ حزبی به نفع آنان سوء استفاده هائی
می نمایند از جمله :
(1) امیرقاسم معینی نماینده مجلس شورای ملی از شهرستان شاهرود و رئیس
کمیسیون عضویت حزب از افرادی است که با تملق و چاپلوسی و نفوذ در
دستگاه رهبری حزب توانسته است نظر مساعد مقامات حزبی را نسبت به
خویش جلب و اخیرا موجبات انتصاب یکی از اقوام خود را به نام راشدی به
ریاست اداره کار شاهرود فراهم نموده است.
(2) دکتر جواد سعید نماینده
مجلس شورای ملی از
شهرستان ساری و رئیس
قسمت امور استانها در
حزب مذکور از نفوذ خویش
در حزب سوءاستفاده نموده
و به توصیه احمد رفیعی
نماینده مجلس شورای ملی
از رفسنجان موجبات
تعویض دکتر حسن مهدوی
(رئیس سابق کمیته حزب
ایران نوین شهرستان
رفسنجان بوده که بارها
فعالیتهای حزبی وی مورد
تقدیر و تحسین مقامات
حزب قرار گرفته است)
فراهم و به جای وی محسن هجری فرزند سید جلال هجری (یکی از روحانیون
متنفذ محل) را به سمت رئیس کمیته مذکور انتخاب نموده و علت این امر این
است که :
«الف» چون احمد رفیعی متهم به بهائیگری بوده لذا نظر یکی از روحانیون متنفذ
محل را نسبت به خود جلب و به این ترتیب موفق گردیده است در خنثی نمودن
فعالیت مخالفین خویش اقدام نماید.
«ب» احمد رفیعی که قبل از احراز پست نمایندگی مجلس شورای ملی عضو
هیئت مدیره بانک رهنی ایران بوده در مورد تغییر محل خدمت و افزایش حقوق و
سایر مزایای خواهر دکتر جواد سعید که کارمند بانک مذکور بوده است اقداماتی
معمول داشته و به این دلیل اکنون در مجلس شورای ملی از حمایت دکتر سعید
برخوردار و نظرات خویش را از طریق وی اعمال می نماید.
ضمنا اخیرا در دسته مذکور که در واقع گردانندگی حزب ایران نوین را عهده دار
می باشند اختلافاتی بروز نموده که با ترمیم کابینه دامنه این اختلاف گسترش
یافته و موجبات نارضایتی بعضی از اعضاء از جمله منوچهر کلالی نماینده
مجلس شورای ملی و قائم
مقام دبیرکل حزب ایران
نوین فراهم و هر چند به
منظور رفع اختلافات
موجود و جلب توجه مجدد
وی به حزب ملاقاتهایی بین
او و دبیرکل حزب صورت
گرفته معهذا نه فقط این
اختلافات مرتفع نگردیده
بلکه کلالی اظهار داشته
چنانچه خسروانی از سمت
دبیرکلی حزب ایران نوین
مستعفی نگردد وی مصمم
است به اتفاق کلیه
تحصیلکرده های حزب
انشعابی بوجود آورد.
ب ـ دسته دوم عناصر سودجو و فرصت طلبی هستند که صرفا بخاطر رسیدن به
منافع مادی و معنوی و برخورداری از مقامات حزبی روی به این حزب آورده
لیکن از آنجا که تاکنون نتوانسته اند در این راه موفقیت ممتازی بدست آورند لذا
نسبت به حزب و وضع کنونی آن نظر مساعدی ندارند.
پ ـ دسته سوم از افرادی تشکیل گردیده که از تحصیلات عالیه برخوردار بوده و
دستورات حزبی را به موقع اجرا در آورده لیکن نظر به اینکه وصول به مقامات در
حزب موصوف هیچگونه شاخص معینی ندارد و تنها رفاقت و دسته بندیهای
خصوصی است که مدارج اشخاص را در شئون مختلف حزبی و غیر حزبی تعیین
می کند این عده در گردانندگی حزب نقش اساسی نداشته و در واقع صورت ناظر
داشته و هم اکنون در یک حالت انتظار و شک و تردید جهت ادامه فعالیتهای
حزبی یا کناره گیری از آن بسر برده و از وضع کنونی حزب و اینکه گردانندگی آن
به عهده اکثر عناصر بیسواد و نالایق محول گردیده اظهار نارضایتی نموده لکن در
ظاهر خود را با وضع موجود توجیه نموده اند که از آن جمله محمدعلی رشتی.
جهانگیر سرتیپ پور.
محمدحسین اعتمادی.
نقی صاحب قلم.
محمد رضوانی.
عبداللّه جوانشیر و سیف اللّه
وحیدنیا (نمایندگان مجلس
شورای ملی) را می توان نام
برد.
2ـ فعالیت کمیته ها و
حوزه های حزبی :
هم اکنون کمیته حزب ایران
نوین در شهرستانها اکثرا
فاقد تحرک بوده و
فعالیتهای کمیته ها منحصرا
در مواقع ضروری
(انتخابات.
اعیاد و جشن ها)
چشم گیر می باشد.
ضمنا در سال جاری اکثر
حوزه ها از جمله حوزه های
شماره 1 ـ 16 ـ 28 ـ 29 ـ
61 ـ 76 ـ 81 ـ 87 ـ 93 ـ 96 ـ 102 ـ 114 ـ 118 ـ 151 در مرکز تشکیل جلسه
نداده و سایر حوزه ها نیز به جز ایام انتخابات فعالیت درخور توجهی نداشته اند.
روی هم رفته اکثریت اعضاء حزب ایران نوین به ویژه طبقه تحصیلکرده از کادر
رهبری حزب رضایت نداشته و معتقدند که :
«الف» حزب برخلاف نیات شاهنشاه آریامهر صورت مکتب سیاسی.
ارشاد و
هدایت و ساختن اجتماع را ندارد زیرا از طرفی گردانندگی فعلی آن را کسانی به
عهده دارند که اکثرا فاقد روح خود ساختگی.
سواد اجتماعی و مطالعات
کلاسیک بوده و حتی اغلب آنان از مواد اساسنامه و مرامنامه حزب اطلاعی
ندارند و از طرف دیگر به هیچ وجه در راه ایجاد چنین وضعی کوشا نبوده و حزب
را به صورت یک بنگاه کاریابی در آورده اند.
«ب» اصل عدم دخالت قوای ثلاثه (قوه مقننه ـ قوه قضائیه ـ قوه مجریه» در کار
یکدیگر که مکررا از طرف شاهنشاه آریامهر عنوان گردیده با وضع موجود از
میان رفته و دولت حزبی به صورت زننده ای بر مجلس حکومت می کند از جمله
اینکه رؤسای کمیسیونها که بایستی به رأی مخفی اعضاء کمیسیونهای مربوط
انتخاب شوند با اعمال نفوذ
و زیر مربوطه و با توصیه
مقامات حزبی انتخاب تا به
منظور تحمیل عقاید و
نظریات خویش کوچکترین
مانعی وجود نداشته باشد و
حتی کار بجائی رسیده است
که دبیرکل حزب رئیس دفتر
خود (ایرج ملک افضلی) را
به نمایندگی مجلس شورای
ملی رسانیده و این
موضوعی است که به حیثیت
نمایندگان مجلس لطمه زده
است.
«پ» کمیسیونهایی که در
اساسنامه برای بررسی لوایح
و با ایجاد طرحهای صحیح اجتماعی پیش بینی شده پس از گذشت چهار سال
هیچ کدام شروع به کار ننموده و تاکنون نسبت به لوایح دولت عمل بررسی و
اظهار نظر انجام نگردیده و رسیدگی فراکسیون پارلمانی به لوایح تقدیمی دولت
صورت تشریفاتی بخود گرفته است زیرا این لوایح که در اصل شامل اهداف و
نیات شاهنشاه آریامهر می باشد به علت کمی مطالعه و نقص بررسی به صورت
قوانینی در می آید که دارای جنبه های ضعیف و یا در عمل مواجه با مشکلات
پیش بینی نشده ای می گردد که این کار با وجود اکثریت حزبی در مجلس
خوشایند نمی باشد و در واقع حزب که بایستی کلاس تشریح دکترین شاهنشاه
آریامهر و تثبیت انقلاب سفید و شناسائی روح این انقلاب باشد به این صورت
نیست زیرا گردانندگان فعلی حزب اغلب از عناصر وزارت کار و فاقد شخصیت
قابل قبول اجتماعی بوده و از طرف دیگر ارگانهای حزب و مقامات آن در
تشخیص عناصر صالح برای ارجاع خدمات دولتی و ملی و همچنین تشخیص و
تفکیک استعدادها عاجز مانده و بسیار اشخاص لایق در گمنامی بسر می برند در
حالی که متملقین و پادوهای عادی زمام کار حزب را در دست دارند.
3ـ آخرین تحولات :
با آنکه انتظار می رفت پس
از مراجعت آقای نخست
وزیر موجبات رفع
اختلافات موجود بین کادر
رهبری حزب مذکور فراهم
گردد معهذا نه تنها تاکنون در
این زمینه تصمیمی اتخاذ
نشده بلکه روزبروز دامنه
این اختلافات وسیعتر گشته
است بطوری که :
الف ـ نظر به اینکه دکتر
محمدحسن رهنوردی
مسئول سازمان جوانان و
محمود امامی رضوی
(اعضاء فراکسیون پارلمانی
حزب مذکور در مجلس شورای ملی)
در جریان سلب مصونیت پارلمانی از باقر بیات به تبعیت از احزاب اقلیت با سلب
مصونیت وی مخالفت نموده اند لذا طبق تصمیم متخذه از طرف کادر رهبری
حزب نامبردگان به ترتیب به علت دو ماه و شش ماه از احزاب اخراج گردیده اند.
ب ـ محسن خواجه نوری لیدر فراکسیون پارلمانی حزب در مجلس شورای ملی
به دلیل آنکه در تعقیب مطرح شدن موضوع سلب مصونیت از باقر بیات و ایجاد
سر و صدا در بین نمایندگان اقدام به ایفاد نظم ننموده است از سمت فوق کنار گذاشته
شده است.
نظریه : مراتب استحضارا معروض تا در صورتی که تصویب فرمایند بصورت
بولتن ویژه به دفتر ویژه اطلاعات ارسال گردد.
بولتن ویژه تهیه شود.
12 /10
منبع:
کتاب
حزب ایران نوین به روایت اسناد ساواک - جلد 3 صفحه 109