درباره: دکتر احسان‌اله نراقی
تاریخ سند: 24 اردیبهشت 1352
درباره: دکتر احسان‌اله نراقی
متن سند:
از: 332 تاریخ:24 /2 /1352به: امنیت داخلی
درباره: دکتر احسان‌اله نراقی
گزارش
محترماً به استحضار عالی می‌رساند
خلاصه سابقه.
نامبرده بالا در سال 1327 به علت داشتن تمایلات شدید کمونیستی با کمونیست‌های یهودی در ژنو همکاری می‌نموده و در سال 1328 در فستیوال جوانان در بوداپست شرکت و در سال 1332 به علت فعالیت‌های سیاسی متمایل به چپ از فرانسه اخراج می‌گردد.
مشارالیه در سال 1330 ریاست گروه ایرانی شرکت کننده در فستیوال برلن را به عهده داشته و با گسترش فعالیت‌های کمونیستی خود در سال 1335 عضویت کمیته کمونیستی را که در سوئیس وسیله ایرج اسکندری ایجاد شده بود قبول می‌نماید.
پس از مراجعت به ایران ضمن بازجوئی‌های انجام شده تمام فعالیت‌های خود را تائید نموده ولی از گذشته اظهار ندامت می‌نماید و آمادگی خود را برای هرگونه همکاری با ساواک اعلام می‌دارد.
در سال 1337 با صدور گذرنامه نامبرده به منظور مسافرت به کشورهای اروپای غربی و نیز با صدور امتیاز مجله علوم اجتماعی به نام وی و تأسیس انجمن آمار ایران موافقت می‌گردد. همچنین با شغل مشارالیه به عنوان رئیس موسسه تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران موافقت می‌شود.
نامبرده هنگامی که در دانشگاه تدریس می‌نموده ضمن ایراد سخنرانی‌های مختلف مطالبی را عنوان می‌کرده که جنبه تحریک و اخلالگری داشته و به طور کلی چنین استنباط می‌شود که حسن نیت در انتقاد از مسائل گوناگون اجتماعی و سیاسی ایران را ندارد و این موضوع در سخنرانی که در مورد «تجهیز نیروی انسانی و استفاده از روش‌های مدیریتی در بخش خصوصی» در سال 47 ایراد نموده به خوبی مشهود می‌گردد که عین سخنرانی به عرض تیمسار معظم ساواک رسید و پی‌نوشت فرمودند «چنین استنباط می‌شود دکتر نراقی نطق خود را روی حسن نیت تهیه نکرده اگر معایب و نواقص را تذکر می‌دهد محاسن آن را هم باید می‌گفت..»
مشارالیه با داشتن شغل رئیس موسسه تحقیقات اجتماعی روابطی با اکثر مقامات سازمان ملل به ویژه یونسکو برقرار می‌کند و موفق می‌شود با کمک آنان در سال 1348 به سمت رئیس اداره جوانان سازمان آموزش علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) انتخاب شده به فرانسه عزیمت نماید.
در فرانسه با اکثر افراد فعال و مؤثر جبهه به اصطلاح ملی سوم در ارتباط بوده و در مهمانی‌های خانوادگی و دوستانه آنان شرکت می‌نماید و بعضاً مطالبی اظهار داشته که مورد سوءاستفاده فعالین منحرف قرار گرفته است و چون با مقامات مؤثر کشور در تماس می‌باشد اطلاعاتی اخذ و در اختیار منحرفین می‌گذارد و مخالفین به شکلی در روزنامه‌های خود از آن سوءاستفاده تبلیغاتی علیه کشور می‌نمایند.
چندی قبل گزارشی در مورد اظهارات خلاف واقع وی به عرض رسید مقرر فرمودند «همیشه به این فرد مظنون باشید. از دوران تحصیلی جزو مخالفین رژیم بوده اگر مقامی مانند وزارت بدهند باز هم 180 درجه تغییر شکل خواهد داد.» ضمناً اخیراً یکی از رهبران جبهه به اصطلاح ملی سوم در خارج اظهاراتی در مورد تغییرات مشاغل اخیر ساواک نموده که رئیس نمایندگی ساواک در فرانسه اظهار نظر نموده که اخبار مربوط به تغییرات جدید ساواک وسیله نامبرده بالا در اختیار این فرد گذاشته شده است و احتمالاً ممکن است روزنامه‌های مخالف این تغییرات را با تبلیغاتی علیه ساواک توأم و در روزنامه‌های خود منعکس سازند.
روی هم رفته به طوری که از پرونده مشارالیه استنباط می‌گردد نامبرده فردی است جاه طلب و مقام پرست که دارای زیربنای فکری متمایل به چپ بوده و احتمالاً از طرف یکی از کشورهای غربی تقویت و مورد استفاده واقع و سعی می‌کند به هر ترتیبی که ممکن است ارتباط خود را با مخالفین رژیم شاهنشاهی مستحکم تر نموده و ضمناً برای به دست آوردن مشاغل بهتری در آینده خود را به مقامات مؤثر کشور نزدیک و صاحب نظر معرفی نماید. به طور کلی مشارالیه فردی غیرقابل اعتماد بوده و می‌توان گفت شخص فرصت طلبی است که در هر موقعیت و زمانی به نفع خویش بهره‌برداری می‌نماید.
رهبر عملیات. رهسپار 22 /2 /52
رئیس دایره. صادقیان 22 /2 /52
رئیس بخش 332. خاکی نیا 22 /2 /52
رئیس اداره سوم عملیات و بررسی. سیار
به طور کلی می‌توان گفت نامبرده فردی است شهرت طلب و اصرار دارد که چنین وانمود کند فردی است روشنفکر و مستقل و به همین مناسبت هم از طرف عناصر دست چپ به عنوان مأمور ساواک و سیا معرفی شده و هم از طرف آقای نخست‌وزیر و ساواک فردی مشکوک و غیرقابل اعتماد قلمداد شده است معهذا تحبیب از نامبرده زیانی نخواهد داشت و می‌تواند بلندگوی تبلیغاتی موافق باشد.
به عرض تیمسار ریاست ساواک رسید. تاریخ 24 /2 /52