موضوع: شوروى
تاریخ سند: 6 خرداد 1344
موضوع: شوروى
متن سند:
شماره: 40198/ تاریخ: 6 /3 /44موضوع: شوروى
جناب آقاى آدمیت1 سفیر کبیر دولت شاهنشاهى ایران در مسکو که به مناسبت بیستمین سال پیروزى بر آلمان هیتلرى در مهمانى کاخ کنگره در کرملین شرکت داشته‌اند موضوع مسافرت اعلیحضرت همایون شاهنشاه را به شوروى با آقاى برژنف در میان گذارده و اظهار مى‌نمایند امیدوارم با همان اشتیاقى که از اعلیحضرت در دو سال قبل دعوت نمودید حالا که تشریف‌فرمایى معظم‌له به شوروى نزدیک است استقبال به شدت و گرمى سابق باقى باشد. آقاى برژنف در جواب اظهار مى‌دارند «ما منتظر تشریف‌فرمایى اعلیحضرت همایون شاهنشاه مى‌باشیم.» آقاى سفیر کبیر که پاسخ سؤال خود را به طور وضوح دریافت نمى‌دارند مجدداً سؤال خود را تکرار مى‌نماید. آقاى برژنف جواب مى‌دهند «حتى بیشتر.» به نظر آقاى سفیر کبیر جواب «حتى بیشتر» آقاى برژنف با آن گرمى و آزادى که سابقاً در محاورات خود به کار مى‌بردند و آن مقدمه براى مذاکرات گرم و صمیمانه بعدى مى‌شد این بار استعمال نکرده است.
سپس آقاى سفیر کبیر به طرف آقاى میکویان مى‌روند با اینکه ایشان در حال مذاکره با هیئتى بوده‌اند اظهار مى‌دارند «ما منتظر ورود شاهنشاه مى‌باشیم.»
جهاتى که موجب شده است جناب آقاى سفیر کبیر موضوع تشریف‌فرمایى اعلیحضرت را به روسیه با سران اتحاد شوروى مطرح نمایند به شرح زیر اظهار داشته‌اند:
«بلافاصله روز بعد از حادثه خائنانه کاخ مرمر آقاى برژنف را در فرودگاه ملاقات نمودم با توجه به اینکه منتظر بودم که کلمه‌اى مبنى بر تأسف از واقعه سوءقصد به جان شاهنشاه اظهار نمایند فقط اکتفا به دست دادن مى‌کند و حتى مکثى هم مى‌کند ولى باز چیزى نمى‌گوید»
آقاى سفیر کبیر در گزارش خود ذکر کرده‌اند که این اواخر برخلاف رویه معمول شوروی‌ها که در مورد دعوتها و تشریف‌فرمایى‌ها همواره خیلى گرم مى‌باشند و زبانى پرتعارف دارند اینگونه تظاهر از آنها کمتر دیده شده است.
محترماً به عرض مى‌رساند جهت استحضار تیمسار ریاست تقدیم مى‌گردد
8 /3 /44 بخش 311 فورى
از اداره کل دوم سؤال شود آیا به استحضار تیمسار ریاست ساواک....
توضیحات سند:
1ـ طهمورث آدمیت دیپلمات ایرانى متولد 1917 میلادى. در سال 1336 مشغول خدمت شد. در سال 1945 به عنوان دبیر دوم سفارت ایران در مسکو برگزیده شد. در سال‌هاى 1950 تا 1952 به عنوان دبیر اول سفارت ایران در لندن مشغول شد و طى سال‌هاى 1959 تا 1961 به عنوان وزیر مختار ایران در مسکو فعالیت مى‌نمود. وى سپس در سال‌هاى 62 تا 66 سمت وزیر مختارى ایران در رومانى، بلغارستان ،سفیر ایران در کویت و شوروى سابق را عهده‌دار بود.بیژن اسلامى، نخبگان خاور میانه، ص 3