موضوع: ایرج اسکندری
تاریخ سند: 5 بهمن 1345
موضوع: ایرج اسکندری
متن سند:
از: آلمان به: 315 شماره: 309 59 ساله- اهل تهران- فرزند مرحوم یحیی میرزا (از زندانیان باغشاه هنگام مشروطیت) جزو دانشجویان اعزامی دولت ـ فارغ التحصیل حقوق از پاریس.پس از مراجعت به ایران به اتفاق رادمنش- کامبخش- عباس نراقی- بزرگ علوی (مجتبی) احسان طبری ـ انور خامه‌ای- خلیل ملکی- دکتر مرتضی یزدی- دکتر محمد بهرامی- نورالدین الموتی- عماد الموتی- ضیاء الموتی- علینقی حکمی- عتیقه‌چی و عده ای دیگر جزو گروه 53 نفری به رهبری دکتر تقی ارانی درآمد.
در مجله دنیا به مدیریت دکتر عبداله ارانی مقالات سیاسی و اقتصادی تحت نام جمشید منتشر می‌کرد ضمناً دادیار دادسرای تهران بود.
در سال 1316 به اتفاق افراد مذکور محکوم به زندان گردید.
در شهریور 20 آزاد گردید در مهر ماه 1320 جزو موسسین حزب توده بود و به عضویت کمیته مرکزی انتخاب گردید.
در سال 22 نماینده مجلس از مازندران گردید.
در کابینه ائتلافی قوام السلطنه وزیر اقتصاد (پیشه و هنر گردید).
روزنامه سیاست به مدیریت مرحوم عباس اسکندری (دایی ایرج اسکندری) ارگان حزب بوده که در نیمسال 1321 بر اثر جدا شدن عباس اسکندری روزنامه رهبر به مدیریت ایرج اسکندری ارگان رسمی حزب گردید.
عباس اسکندری عده قلیلی از افراد حزب را دور خود جمع کرد و حزب جداگانه ای به نام همان حزب توده تشکیل داد از آن تاریخ حزب توده اصلی نام خود را به حزب توده ایران مبدل نمود که ارگان آن روزنامه رهبر به مدیریت ایرج اسکندری هیئت تحریریه به عضویت اسکندری- علینقی حکمی- انور خامه‌ای- پروین گنابادی منتشر گردید.
روزنامه رهبر تا نیمه دوم 1326 ارگان حزب بوده و سپس روزنامه مردم به مدیریت دکتر رادمنش ارگان حزب گردید.
پس از شکست فرقه دموکرات آذربایجان در آذر 1325 نامبرده مخفی و سپس از ایران خارج گردید تا حال حاضر در خارج از ایران به سر می برد مدتی در فرانسه- وین- چکسلواکی و تا 1336 در شوروی به سر برده است.
در سال مزبور به اتفاق عده ای از اعضای کمیته مرکزی به آلمان شرقی آمده و در لایپزیک به سر می‌برد.
وی دارای همسر از خانواده خودشان بود و دارای یک پسر 30 ساله به نام یحیی که مهندس است و دو دختر یکی کوچک و دیگری داروسازی تحصیل می‌کند.
وی عضو بوروی سه نفری حزب است.
(رادمنش- اسکندری- کامبخش) نامبرده زبان فرانسه و روسی را به خوبی می داند و اغلب در جلسات کنگره ای احزاب کمونیست کشورهای شرق شرکت می نماید.
وی نیز مانند دکتر رادمنش بیشتر طرفدار راه مسالمت آمیز است تا اعمال قوه قهریه.
ماهیانه 2000 مارک حقوق می گیرد و کرایه خانه و اثاثیه منزلش نیز از طرف مقامات آلمانی تامین می‌گردد.
در پرونده دکتر رضا رادمنش بایگانی شود 16 /1 /46