تاریخ سند: 7 آبان 1342
موضوع : اداره اطلاعات سفارت آمریکا
متن سند:
شماره : 300 /399 / ن
مسئولین اداره اطلاعات سفارت امریکا در تهران اخیرا هیاتی را مامور تهیه
صورت و لیست کامل و دقیقی از نشریات کمونیستی که تا کنون بزبان فارسی چه
در ایران و چه توسط اداره نشریات خارجی در شوروی منتشر گردیده اند
نموده اند و با توجه بهمین تعدادی که تاکنون تهیه و جمع آوری گردیده است
مسئولین اداره اطلاعات
اظهار نظر نموده اند که بعد از
نشریات کمونیستی در
زبان های روسی و فرانسه و
انگلیسی تعداد انتشارات
کمونیستی در زبان فارسی از
تمام السنه مورد تکلم در دنیا
بیشتر است و از این جهت
زبان فارسی در دنیا در
ردیف چهارم قرار دارد.
جهت تهیه رونوشت این
گزارش اقدام شده است.
در پرونده حزب توده (تبلیغات)
بایگانی شود.
30 /8
اداره یکم 8 /8
توضیحات سند:
* از نشریات چپ آن دوره در
ایران می توان به دو مورد زیر
اشاره داشت: «مردم» روزنامه
سیاسی و حزبی و ارگان هیأت
اجرائیه موقت حزب توده ایران
بود.
عنوان اصلی آن «نامه
مردم» بود ولی به «مردم»
شهرت داشت و شناخته شده بود.
صاحب امتیاز و مدیر مسئول آن
منوچهر بهزادی و دکتر رضا
رادمنش بود و زیر نظر هیأت
تحریریه کار می کرد.
سردبیر این
روزنامه احسان طبری و جلال
آل احمد بودند.
نامه مردم از ذی نفوذترین
روزنامه های دوران خود بود و
گاهی اوقات به جای رهبر نیز
منتشر می شد.
این روزنامه ابتدا
در سالهای 23 تا 26 در تهران
منتشر می شد و بعد از مرداد 32
مدتی تعطیل شد (پس از انتشار
مجدد) و آنگاه در دهه 40 و تا
اواسط دهه 50 به صورت یک
نشریه زیرزمینی تهیه و منتشر
می شد.
«دنیا» مجله ماهانه سیاسی و
ایدئولوژیک با صاحب امتیازی
دکتر تقی ارانی که ابتدا در
سالهای 1314 ـ 1313 انتشار
می یافت.
«دنیا» نخستین مجله
مبلغ مرام کمونیستی در ایران بود
و چهار دوره انتشار با فاصله
داشت.
دوره دوم آن دهه 1320
انتشار یافت و دوره سوم از سال
1339 بدون امتیاز به صورت
فصلنامه و زیرزمینی توسط
حزب توده ایران منتشر شد.
دوره
چهارم از سال 1353 به صورت
ماهنامه و کماکان بدون امتیاز نشر
می یافت.
دنیا معروفترین نشریه
ایدئولوژیک حزب توده بود که
مندرجات آن راهنما و سرمشق
دهنده سایر مطبوعات دست چپ
به شمار می رفت.
منبع:
کتاب
قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک - جلد 4 صفحه 183