درباره : دکتر محمدعلی رشتی نماینده مجلس شورای ملی و عضو حزب ایران نوین
تاریخ سند: 18 آذر 1346
درباره : دکتر محمدعلی رشتی نماینده مجلس شورای ملی و عضو حزب ایران نوین
متن سند:
از : 321 منظور : احتراما گزارشات رسیده حاکی بود که نامبرده بالا با مقامات امریکایی «سازمان سیا» ارتباط داشته و به نفع آنان فعالیت می نماید.خلاصه سابقه : مشارالیه مدیر و صاحب امتیاز روزنامه ندای ایران نوین ارگان رسمی حزب ایران نوین بوده و برابر سوابق موجود نامبرده از طرفداران دکتر مصدق1 و از همفکران جبهه ملی2 معرفی گردیده و همزمان با سفارت الهیار صالح در امریکا شخص مورد بحث نیز سمت گویندگی فارسی رادیو صدای امریکا را عهده دار و از دوستان نزدیک و صمیمی الهیار صالح3 محسوب گردیده است.
ضمنا یادشده هنگام مسافرت دکتر مصدق به امریکا جلب محبت و دوستی وی را نموده که در نتیجه بعد از مراجعت دکتر مصدق به ایران نامبرده جهت عهده داری اداره کل تبلیغات و رادیو ایران دعوت و بی نهایت مورد لطف و پذیرایی دکتر مصدق واقع می گردد به طوری که پست وزارت را می خواهد که چون تفویض پست وزارت به نامبرده موکول به آینده می گردد و نیز استعفای مشارالیه مورد قبول رادیو صدای امریکا واقع نمی گردد لذا وی مجددا به امریکا عزیمت می نماید.
اقدامات انجام شده : به منظور بررسی سوابق وی و آگاهی از فعالیتهای دکتر محمدعلی رشتی مراتب به اداره کل هشتم منعکس تا چنانچه پیشینه ای در آن اداره کل دارد به این اداره کل اعلام دارند.
اینک پاسخ واصله حاکی است که: یکی از دیپلمات های اطلاعاتی شوروی چند سال قبل به علت نزدیکی نامبرده با مقامات امریکایی در ایران مرتبا با وی ملاقاتهایی نموده و به منظور خریداری او چند سال کوشش می نماید و مشارالیه موضوع را پس از استنباط به اطلاع نخست وزیر وقت مرحوم حسنعلی منصور می رساند و اظهار می دارد که اگر لازم است مراتب را به مقامات امنیتی اطلاع دهد لیکن مرحوم منصور به وی دستور می دهد فعلاً این کار لازم نیست و اگر موضوع جالب باشد به آنها اطلاع خواهیم داد و بعدا به علت ناواردی بدون بهره برداری تماس وی با دیپلمات مزبور قطع می گردد.
ضمنا اداره کل هشتم اضافه نموده چون در حال حاضر اقداماتی در مورد نامبرده وسیله این اداره کل در جریان می باشد لذا ضمن تعیین علت استعلام سابقه وی خلاصه پیشینه موجود او را اعلام و هر نوع اقدامی که در این زمینه معمول می گردد با استعلام نظر این اداره کل انجام گیرد.
مراتب استحضارا از عرض می گذرد.
مسئول بررسی ـ سامعی رئیس دایره 1 ـ رنجبر رئیس بخش 321 ـ میرسپاسی رئیس اداره دوم عملیات ـ جهان بین به استحضار می رساند : از کلیه گزارشات رسیده و اقدامات انجام شده یک نسخه جهت ضبط در پرونده نامبرده تهیه شده لیکن چون اقدامات در حال حاضر جنبه سری دارد لذا اوراق مزبور در بخش موجود در پرونده مشارالیه منعکس نیست سامعی 18 /9 بعرض می رساند 1ـ در صورت تصویب کلیه سوابق که از طرف بخش سری تلقی شده و ضمیمه پرونده گردیده ضمیمه پرونده بشود پرونده تازه ای که لازم است در بایگانی سری محفوظ بماند 2ـ به اداره کل هشتم سوابق اعلام گردد و ضمنا اضافه شود علت سؤال تکمیل سوابق وی با توجه به اطلاعیه هایی اعلام شده بوده است 18 /9 اداره 3 ـ 2 آیا دکتر محمدعلی رشتی پرونده انفرادی ندارد؟ همکاری با اداره کل هشتم...
.
.
است.
.
و احتیاج به کسب تکلیف ندارد 22 /9
توضیحات سند:
1ـ محمد مصدّق در 29 /2 /1261 ش.، در تهران متولّد شد.
پدرش میرزا هدایت، وزیر دفتر و مادرش نجم السّلطنه، خواهر فرمانفرما، از شاهزادگان قاجار بود.
در سن 14 سالگی، به جای پدر، مستوفی خراسان شد و لقب مصدّق السّلطنه گرفت.
در دوره اوّل مشروطه (1286 ش.) در 25 سالگی، از اصفهان به مجلس راه یافت.
در سال 1288، راهی سوئیس و فرانسه، برای ادامه تحصیل شد.
در سال 1292، با دکترای حقوق به ایران بازگشت.
مدّتی والی فارس، بعد از کودتا زمانی وزیر مالیه، عدلیه و خارجه بود و اندک مدّتی، والی آذربایجان شد.
در دوره های پنجم و ششم مجلس راه یافت.
در ابتدا مدافع رضاخان، سپس مورد غضب قرار گرفت.
در سال 1320، بار دیگر به صحنه سیاست راه یافت.
در مجلس، علیه سیّدضیاء به مخالفت برخاست.
در سال 1328، به همراه جمعی از سیاسیّون و ملّیون، جبهه ملّی را بنا نهاد.
با کمک مردم، به نخست وزیری رسید.
در دوران تصدّی وی، با یاری و هدایت علماء، نهضت نفت به پیروزی رسید.
موفقیت مصدق در جریان نهضت ملی شدن نفت، مرهون حمایت ها و پشتیبانی های روحانیون و نیروهای مذهبی که در رأس آنها آیت الله کاشانی قرار داشت بود.
پس از کودتای 28 مرداد، دستگیر و پس از مدّتی بازداشت تبعید شد و در سال 1345، درگذشت.
2ـ جبهه ملی : اول آبان 1328 (ه ش) نوزده نفری که در تحصن دربار شرکت کردند [دکتر مصدق، شمس الدین، امیر علائی، یوسف مشار، دکتر شایگان، محمود نریمان، دکتر سبحانی، دکتر کاویانی، دکتر مظفر بقایی، حسین ملکی، عبدالقدیر آزاد، عباس خلیلی، حائری زاده، عمیدی نوری، دکتر حسین فاطمی، جلالی نائینی، احمد مکی، ارسلان خلعتبری، مهندس زیرک زاده، سید محمود غروی ]در منزل دکتر مصدق جمع شدند و تصمیم گرفتند اولاً عنوان خود را جبهه ملی قرار بدهند ثانیا کمیسیونی برای تنظیم اساسنامه انتخاب کنند.
سال 39 که انتخابات دوره بیستم در کوران جدیدی از سیاست با عنوان آزادی آغاز شد افرادی که از حزب ایران جلساتی را با دعوت اللهیار صالح و باقر کاظمی تشکیل دادند و فعالیت هایی را آغاز کردند که تا سال 42 ادامه داشت اجتماع این دوره را جبهه ملی دوم می نامند، جبهه ملی سوم را در سال 44 برای جذب مردم و وحدت که مرکب از نهضت آزادی ایران، حزب مردم ایران، حزب ملت ایران، سازمان دانشجویان جبهه ملی ایران و جامعه سوسیالیست های نهضت ملی ایران بود، تشکیل دادند (که) در مرحله تشکیل باقی ماند و به فعالیتی نرسید.
جبهه ملی چهارم مربوط به زمان اوج گیری نیروی مذهبی است و آن وقتی است که حکومت آمریکا سیاست حقوق بشر کارتر را اعلام کرد.
عده ای باز به فکر جبهه ملی افتادند...
ماسک بر چهره زدند صاحب عقیده و ایمان شدند محقق و دانشمند گردیدند و با دسیسه ونیرنگ مدعی وراثت خون ده ها هزار شهید گردیدند (به نقل از تاریخ سیاسی معاصر ایران ج 1 ص 355) 3ـ اللهیار صالح اردیبهشت 1276 شمسی در آران کاشان به دنیا آمد.
فرزند آقا سیدحسن خان مظفرالممالک (کارمند دولت) نایب الحکومه دهستانهای «آران»، «بیدگل» و «نوش آباد» بود.
اللهیار صالح همراه با دو برادر خویش (علی پاشاخان و جهان شاه خان از فرزندان میرزاحسن خان مبصرالممالک) در کودکی زیر نظر یکی از اعضای حزب دمکرات در کاشان به نام میر سیّد محمد پرورش، قرار می گیرد و در مدرسه ای که نامبرده بنا کرده بود به سوادآموزی می پردازد میر سیّد محمد پرورش آنگاه که چند سالی در کاشان از راه تشکیل مدرسه و آموزش نونهالان توانست شماری از جوانان را بفریبد و به سوی گروه زیر زمینی فراماسونری بکشاند به سبب فشار مردم و روحانیان آن مدرسه را بست و راهی تهران شد و به پیشکاری شاهزاده عین الدوله گمارده شد پرورش در پی بازگشت از کاشان اللهیار صالح را نیز با خود به تهران برد نخست او را به مدرسه فرانسویها فرستاد لیکن دیری نپایید که وی را از آن مدرسه بیرون آورد و به مدرسه ای که آمریکائیها بنیان نهاده بودند فرستاد بدین گونه اللهیار صالح که بیش از 16 سال نداشت زیر نظر آمریکائیها قرار گرفت.
وی تحصیلات ابتدائی خود را در همان زادگاهش آغاز کرد و بعد برای تکمیل آنها رهسپار تهران شد و در مدرسه امریکائیها به تحصیلات خود ادامه داد.
بعد از اتمام تحصیلات در آنجا بعنوان مترجم در سفارت امریکا مشغول کار شد.
پس از ده سال خدمت در آنجا در سال 1306 شمسی به پیشنهاد علی اکبر داور وارد خدمت دادگستری شد.
صالح تا سال 1312 در وزارت عدلیه بود و پس از آن چون علی اکبر داور به سمت وزیر مالیه (دارائی) انتخاب گردید وی هم به آنجا منتقل شد.
و در همان بدو ورود به ریاست کل انحصارات دخانیات که جدیدا تأسیس شده بود منصوب شد و پس از چندی به ریاست کل گمرک انتخاب شد.
بعد از آن صالح به معاونت وزارت مالیه برگزیده شد.
در سال 1321 اللهیار صالح به وزارت دارایی در کابینه احمد قوام رسید.
پس از آن در کابینه سهیلی که از 28 بهمن 1321 آغاز گردید به همان سمت انتخاب شد.
متعاقب آن در 1323 در کابینه محمد ساعد مراغه ای به وزارت دادگستری رسید.
در دیماه 1324 تا پایان آن سال در کابینه ابراهیم حکیمی (کابینه اول و دوم) سمت های وزیر دادگستری، وزیر مشاور و وزارت کشور را عهده دار گردید.
در همین سال که حزب ایران تشکیل شد وی وارد آن و بعدا یکی از کارگردانان اصلی آن شد که در تیر ماه 1325 چون با حزب توده و حزب دمکرات پیشه وری ائتلاف کردند حزب دچار تشنج و انشعاب شد.
در سال 1328 به عضویت جبهه ملی درآمد و در همین سال به عنوان نماینده دوره شانزدهم از کاشان انتخاب شد.
در سال 1330 در کابینه مصدق وزیر کشور شد و عضو هیأت نمایندگی ایران در شورای امنیت و دیوان دادگستری بین المللی لاهه نیز بود.
در سال 1331 سفیر ایران در آمریکا شد که بعد از روی کار آمدن دولت کودتا استعفاء داد.
در انتخابات مجلس بیستم از کاشان به نمایندگی انتخاب شد.
در همین سال با انحلال مجلس به تجدید فعالیت در جبهه ملی پرداخت.
در سال 1341 نزدیک هشت ماه به زندان افتاد.
در سال 1343 از امور اجرایی جبهه ملی کناره گیری کرد.
و سرانجام در 12 فروردین ماه سال 1360 از دنیا رفت.
اساسنامه جبهه ملی سوم، تهران، انتشارات جبهه ملی ایران، 1342.