تاریخ سند: 5 مهر 1341
متن سند:
شماره : 736/ م الف 11 شماره عطف : 16276 /321 ـ 9 /6 /41 ضمن تحقیقاتی که به عمل آمده چون روزهای جمعه هر هفته در منزل آیت الله میلانی مجلس روضه خوانی منعقد است و روز جمعه 2 /6 /41 نیز طبق معمول این مجلس تشکیل گردید و شخصی بنام شیخ عباسعلی اسلامی که تازه به مشهد آمده بود به درخواست آیت الله میلانی به منبر رفته و ضمن صحبتهای خود از دستگاه حکومت های قبلی و حکومت فعلی و حتی سازمان امنیت تنقید نموده و در پایان سخنرانی خود از آقای شیخ رضا نوغانی1 که در مجلس حضور داشت خواهش نموده که دنباله مطالب او را در هفته های بعد ادامه دهد نامبرده در تاریخ 30 /6 /41 مشهد را برای مسافرت به تهران به مقصد سبزوار ترک نمود.در خاتمه مقرر فرمایند به اداره کل انتشارات و تبلیغات اعلام گردد که با همکاری نزدیکی که بین ساواک و اداره انتشارات موجود است بهتر بود که رئیس انتشارات و تبلیغات مشهد این خبر را ضمن ارسال به مرکز به ساواک مشهد نیز اطلاع می داد.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت خراسان.
هاشمی به پرونده شیخ عباسعلی اسلامی ضمیمه و ارائه شود 321 اقدامی ندارد.
8 /8 /41
توضیحات سند:
1ـ شیخ محمدرضا نوغانی : نوغان محله ای از محله های قدیمی مشهد که تقریبا در حوالی فلکه طبرسی واقع است به همین دلیل شاید این فرد اصالتا اهل مشهد باشد.تحصیلات او در حد یک سخنران و منبری بود و جزء اندیشمندان آن دوره محسوب نمی شد.
او در مقام یک سخنران دارای تبحر و مهارت خاصی بود و این قهّار بودن در سخنرانی تا به جایی بود که برخی افراد نظیر آیت الله میلانی در جلسات خود از او دعوت به سخنرانی می کردند.
در ابتدا از روحانیون مبارز بود پس از دستگیر شدن ـ در منزل آقای قمی ـ توسط ساواک، قول همکاری با نظام شاه را داد و خود به خود از صحنه مبارزات مردمی محو گردید و در صف مخالفان انقلاب قرار گرفت.
قبل از این سخنرانیهایی را در مسجد گوهرشاد و مخصوصا در ماههای مبارک رمضان ایراد می کرد؛ امّا با تغییر رویه موضوع سخنرانیها فقط در مورد مقام و منزلت محمدرضا پهلوی بود! از جمله یک سخنرانی در مرداد سال 1340 خورشیدی که پیرامون وقایع 28 مرداد و مقام و منزلت سلطنت پهلوی بود، در حالی که پیش از این سخنرانی هایی در جهت حمایت از جمعیت های اسلامی از جمله فداییان اسلام در مشهد را داشت.
یکی از همان سخنرانیهای تند و انقلابی با همین عنوان (پیرامون فداییان اسلام) در بهمن 1334 در مشهد ایراد گردید.
وی در طول مبارزات خود بر ضدیت با انقلاب اصرار می ورزید و با سخنرانیهای توانای خود به نظام شاه برای حفظ و دوام حکومت شاهنشاهی کمک می کرد.
هیچ گاه به او کارها و پست های مهم دولتی محول نگردید زیرا این طور اشخاص دارای نفوذ زیادی در دربار محمدرضا بودند و به خاطر اقداماتشان بر ضد انقلاب، از سوی دولت نیز حمایت می شدند.
علاوه بر این نوغانی از افرادی بارز و سرآمد روحانیون خراسان بود و جزء روحانیون طراز اوّل محسوب می شد.
شیخ محمدرضا نوغانی از نظر اقتصادی وضعیت خوبی داشت و دارای زندگی مرفّهی بود.
منزلش در بلوار سازمان آب واقع بود و از نظر طرز ساخت و نوع معماری در بین خانه های مشهد کم نظیر و دارای اهمیت.
او بعد از انقلاب به عنوان یک روحانی درباری شناخته شد.
محل سخنرانی روحانیون درباری که اصولاً موضوع سخنرانی هایشان دعاهایی برای دوام سلطنت پهلوی بود در دارالزهد مبارکه فعلی بود که نوغانی هم از جمله این روحانیون بود و هر چند که حوزه علمیه مشهد با او مخالفت می کرد و یا طلبه ها برخی جلسات سخنرانی و خطابه او را بر هم می زدند امّا او همچنان در همین حال باقی ماند.
این شخص در جریان انقلاب اسلامی به علت رسوا شدن شخصیتش و همچنین بی اعتنایی مردم به او از کشور به خارج گریخت و در آنجا از حالت و شمایل روحانیت بیرون آمد و لباس شخصی به تن می کرد.
(ر.ک : میرنیا سیدعلی، تقویم تاریخ خراسان از مشروطیت تا انقلاب اسلامی، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ (1) 1377، با همکاری حسین طاهری وحدتی و عباس علی قلی زاده ـ تهران، صص 171، 145) * تاریخ : 26 /7 /41 شماره : 1557 س ت / 3 موضوع : فیلم شمشیر اسلام به قرار اطلاع روز 25 /7 /41 جلسه هفتگی وعاظ در منزل آقای حاج عباسعلی اسلامی تشکیل گردید در این جلسه آقای موسوی اظهار نمود برای هفته آینده فیلمی به نام شمشیر اسلام در سینماهای تهران به معرض نمایش گذاشته می شود که در این فیلم از عملیات بنی امیه تجلیل شده است و پیش پرده آن را آنهایی که دیده اند این موضوع را تأیید می کنند ما باید با نهایت قدرت از نشان دادن این فیلم جلوگیری نماییم و اگر دولت جلوگیری نکرد در روی منابر صحبت خواهیم کرد و اضافه کرد هر چیز که برخلاف نص صریح قرآن باشد و دولت بخواهد آن را عمل کند ما تا پای جان هم برای حفظ حرمت قرآن ایستادگی می نماییم.
بایگانی شود.
26 /7 /41