تاریخ سند: 16 مرداد 1333
به فرمان مطاع شاهانه سرتیپ کیا برای مأموریت مخصوصی با هواپیما به آن منطقه خواهد آمد.
متن سند:
از: ستاد ارتش . رکن 2 شعبه 6 تاریخ: 16 /5 /1333
رمز . گرگان . فرماندهی لشکر
رمز . کردستان ـ لشکر 3 . لشکر 4
رمز . رشت . فرماندهی تیپ
به فرمان مطاع شاهانه سرتیپ کیا برای مأموریت مخصوصی با هواپیما به آن منطقه خواهد آمد. قدغن فرمائید یک جیپ در فرودگاه در اختیار او بگذارند و تا موقعی که در منطقه آن لشکر . تیپ میباشد از وسیله مزبور استفاده نماید. ضمناً تسهیلات لازم برای انجام مأموریت او فراهم سازند.
سرلشکر باتمانقلیچ1
از شرفعرض پیشگاه شاهانه گذشت.
با توجه به برنامه پرواز طیارات، تاریخ مسافرتها را تعیین و تلگراف بنمایید که معین باشد چه تاریخی به کجا وارد میشوند که جیپ در فرودگاه حاضر باشد2. 17 /5
تیمسار کیا اظهار میکند اعلیحضرت همایونی مقرر فرمودند یک طیاره ل 20 مستقلاً در اختیار ایشان گذارده شود. 18 /5
ضمناً میخواهد روز چهارشنبه صبح حرکت کند [ناخوانا] اطلاع دهند که [ناخوانا] آستارا [ناخوانا] پهلوی. بابلسر. بندرشاه . گنبد قابوس هم اطلاع داشته باشند و تسهیلات امر را فراهم کنند.
توضیحات سند:
1. نادر باتمانقلیچ در سال 1298 ش در تهران متولد شد و مدارج تحصیلى را ابتدا در تهران و سپس در دانشکده عالى افسرى در سوئیس به پایان برد. وی که از دانشگاه جنگ تهران فارغالتحصیل شده است، در مورد مدارک تحصیلیاش تردیدهای زیادی وجود دارد.
در 8 شهریور 1322هنگامی که قواى شوروى و انگلیس تعداد زیادى از رجال ایران و افسران ارتش را به اتهام همکارى با آلمانها و تشکیل ستون پنجم در ایران توقیف و در اراک زندانى کردند، در بین بازداشتشدگان سرهنگ باتمانقلیچ نیز بود. وى در سال 1326 به درجه سرلشکرى ارتقا پیدا کرد و در سال 1330 به درجه سپهبدى رسید. در روز 24 مرداد ماه 1332 جلسهاى براى براندازى حکومت مصدق تشکیل شد که سرهنگ باتمانقلیچ در آن شرکت داشت، اما روز بعد، دولت در اعلامیهاى وقوع یک کودتاى نظامى در تهران و خنثى شدن آن را اعلام کرد و در همان روز عده زیادى از افسران از جمله باتمانقلیچ به اتهام مشارکت در کودتا بازداشت شدند.
وى از نظامیان مشهور و مقتدر رژیم پهلوى بود که نقش مهمى در تثبیت و تحکیم آن داشت. باتمانقلیچ از افسران کاملاً مورد اعتماد آمریکائىها بود و به همین دلیل پس از کودتاى 28 مرداد 1332 به ریاست ستاد ارتش رسید. وى سه دوره رئیس هیئت نظامى ایران در سنتو بود که در یک دوره به ریاست شاخه نظامى آن منصوب شد. در زمان دولت علاء که روحیات ضد بهائى در میان مردم شدت گرفته بود به دستور محمدرضا، دکتر ایادى مدتى به ایتالیا رفت و باتمانقلیچ هم حظیرهالقدس ـ مرکز بهائیان در تهران ـ را خراب کرد. او که مدتى نیز در کابینه اقبال وزیر کشور شده بود، در دهم مهرماه سال 1344ش، نیز به عنوان استاندار خراسان و نایب التولیه آستان قدس رضوی به مشهد فرستاده شد و چندى پیش از پیروزى انقلاب اسلامى با درجه سپهبدى بازنشسته شد.
باتمانقلیچ پس از انقلاب اسلامی به دلیل مشارکت در کودتای 28 مرداد 1332 به اعدام و حبس ابد محکوم شد که بعداً به دستور امام خمینی(ره) آزاد گردید و پس از آزادی به آمریکا رفت و در سال 1370 در همانجا درگذشت. ر.ک: ظهور و سقوط سلطنت پهلوى ، ج 1، ص 535.
2. در گزارشی که دارای آرم «وزارت دفاع ملی» میباشد، این برنامه به شرح زیر درج شده است:
«20 /5 چهارشنبه . رضائیه . صبح زود حرکت میکنند . 21 /5 پس از 24 ساعت تبریز . 23 /5 پس از 24 ساعت اردبیل یا 48 ساعت . 24 /5 پس از 24 ساعت رشت . 25 /5 پس از 24 ساعت رامسر . 26 /5 پس از 24 ساعت بابلسر . 27 /5 پس از 24 ساعت گرگان . 28 /5 پس از 48ساعت در گرگان احیاناً 24 ساعت تأخیر کند» بخش ضمائم
منبع:
کتاب
سپهبد حاجعلی کیا و سازمان کوک - کتاب اول صفحه 109
